КъарэцIыкIу Илкай

Уи фыз Адыгэбзэкlэ гъэпсалъэй дыхьэшхыж!  Хьэтlохъущыкъуей къызэрашэрэ, илъэс 70 хъуа ди нэна Баlисэ, и Адыгэбзэм сыт щыгъуэй сдехьэх. Баlисэ, Тыркубзэ зэй ищlакъым. И лъэс 20 ипэкlэ, мы ди нанэм дэж, ди унэкъуэщ щlалэ, Хъэри, уэршэрыну къыщlохьэ. Мы...

Мурадин, и пхъур зэрыкlуэсар и жэгъуэ уз хъуат. Зыми ямыпсалъэжу, цlыхуми яхэмыхьэжу унэм къыщlэнауэ щlэст. И ныбжьэгъухэри егупсыст; дауэ къытедгъэхьэжа хъуну мыр жари.   Итlанэ Мурадин нэхъыфl дыдэу зыцlыхуы гуэрым, “Уэлей къэзгъуэтамэ ар къызрытезгъэхьэжынур!” жиlэс жи.  Аурэ зы махуэ дэкlри, иныбжьэгъур Мурадин иунэ бжэщхьэум теувэри- и макъым гуфlэ нэпlцlкlэ зыригъэlэту- джащ жи, “Мурадин! Уэ Мурадин тут пшхын!?”  Тутур зыми химылъхьэуэ фlыуэ зылъагъу Мурадин, гуфlэуэ бжэщхьэlум къытелъадэри:  “Дэнэ lэхъу?” щыжиlэм, модрэми, “Уиlэтэми жыхуэсlэс” жиlэщ жи.  Абы къытенэжауэ зызгъэгусэ ялъагъум, “Тут пшхын Мурадин” жаlэр.     *Тут: МэракIуэ. Узыняйлэ...

Дзыгъуэ нэф къуатынкъым!  Нанэм, и къуэрылъху цlыкlур, гъунэгъум и гъэкlуэнут. И гъэкlуэнути, щlалэцlыкlум зигъэщlагъуэнум блэкlауэ, зихъунщlэт. Нэгъуэщl lэмал зымгъуэта нанэм,  «Тхьэ тlэсэ, дигъунэгъухэм фэшыгъуфl, фэшыгъу дэгъуэ яlэм. Уэри ухамнын а фэщыгъум!» щыжиlэм тlэсэцlыкlум, къыратар къипхъуатэри, жэрыжэ цlывкlэ гъунэхъум яхуихьащ.   Гъунэгъум, и хьар lахыуэ «Упсэу» нэмыщl зыри къыщыхуамшийм, ар...

Жытlэlа хъунукъым нэхъ...  Къуажэм, Щхъы и цlэуэ зы щlалэжь дэсыр, дэсыртии; мыхъу мыщlэ нэхъ, хъуа щlа жиlэнтэкъым.   Къурмэн махуэр къэсат. Зэlэхьэгъухэм яукlыну lэщыр, япхыну яужь иту, зызукlыж былымыр зылъэгъуа Щхъы, «А угъурсыз!» жиlэуэ хъуэнэным щыригъэжьэм,...

Адыгэ унагъуэр саби бын унэт. Къэзыхьыр зы адэрат. Гугъу ехьхьэуэ псэухэрт. Ягъунэгъу щыс Тырку унагъуэри, куэду зыхуэщlат. Я сабихэр пщlантlэм къыдэкlмэ, Адыгэ цlыкlухэр абыхэм яхъуапсэуэ апхуэдэт. Махуэ гуэрым, къулейсыз унагъуэм етхуанэ сабийр къахуэ...

Фыгъуэинумэ гъукlэхэ фыкlуэтэlэ! Фызабэ анэм пхъуитl иlэт. Зы махуэ гуэрым, хъыджэбзым зыр анэм йолъэlур: -Кхъыlэ ди янэ, ди ныбжьэгъухэр филм (кино) еплъыну макlуэри, си шыпхъумрэ сэри дыгъакlуэ. Анэр къуэгубжь: -А ямылъагъужын, ди гъунэгъущ Гъукlэхэр. Я...

Е фи хъыджэбзхэр къивгъэкlи... Зы нысашэ гуп, Анкъарэ Къалэм къикlри Хьэтlохъущыкъуей Къуажэм (Узын-яйлэ) къэкlуат. Нысашэ тхьэмадэр, гъуэгуанэ кlыхь къапыщlэлъым и гъэпlейтети, ешхэн - ефэныр, джэгу-lэгур щlэх щlэхыурэ зэрзэфlэкlынум яужь итт. Сытми...псори зыфlагъэкlри,...

Билалыкъуэ Алпаслэн… Ар япэ сыщлъэгъуар, 2010 гъэращ. Гугъэ Театыр Гупыр (Къайсэр) дылажьэт. Хэкум щIекIуэкI Театыр фестивалым, зэ дыкIуауэ, икIи дытхъэжауэ, етIыуанэу дыкIуэну динэр къикIт. Табыщ Мурат итха, “Гугъэм и Лъагъуэ” зицIэ песэм дэлэжьт. Ауэ, дадэ ролымкIэ сигу мызэгъауэ,...

Ахэри сэра хэзмыгъэхъуар! Фызабэ анэм, пхъуитI иIэт. ТIури ишэгъуэ хъуат. Ауэ тIури я ныбжьэгъухэм къэкIэрыхууэ кIэщцIыкIухэт. Анэр, махуэ гуэрэм къэгубжьауэ и пхъу нэхъыжьым ешхыдэт. Пхъур анэм еплъщ, едаIуэри, гъынанэурэ: -Мис, мысым хуэдэу, си шыпхъумрэ сэрэ...

Си щIыбыкум илъу сыщытынщ! Зи щIыбым гуэдз къэпышхуэ илъ лIыщIэр, хьэкIэ хьэпсэу, гуэщым къыщIэхьащ. СэмэгумкIэ и гъазэри ГъэфIэн*: «АбыкIэ умыхь, зекIуапIэщ!» ИжьымкIэ зигъазэри, «Аа! АбдежкIи хъухэнукъым!» Мо езэшар занщIэу щыкIуэм, «Мыхъухэнур абыкIэращ; дзыгъуэ къишэнщ!» ЛIыщIэм абы...