ЛIыгъур Джэвдэт Iугъуртэпэ
26 yazı
Къунащей (Къунаш Кыт)
Къэбэрдейхэр Къунащейкlэ Абазэхэр Къунашкыткlэ зэджэ къуажэр Къэрэшей Черкес Гум-Локыт къикlа Абазэ къуажэщ. Къуажэр 1860 гъэм Къунаш Хьэж Исмейл иухуащ. Кайсери къалэм 114, Азей (Пынарбашы) районым 14 км пэжыжьэщ. Локыт, Аслъэнхьэблэ, Жэрыштей,...
Бешкъызакьхьаблэ
Къуажэм и тхыдэр: 1860 гъэм ХьэтІохъущокъуэ Казий я пащэу Тыркум Узняйлэ щІыналъэм ипэ дыдэ къэтІыса гупым ящыщщ. Бешкъызакъ Хьэж Исмелрэ Ахьмэтрэ я гъусэу Токъмакъ Хьэж Умар и къуиплІ Хьэж Юсуф, Хьэж...
Жамырзей
Урыс архивым зэритхымкlэ 1865 гъэм апрелым и щым генерал Ловрис Камболов Вэрылl Жамырзэ, Къундет, Хьатукъщокъуэ Идар Османлым кlуэнкlэ хуиту документ къаретыр.
Вэрылl Хьэж Жамырзэ игъусэу 25 унагъуэ хуит къещlыр Османлым кlуэнкlэ.
Нэгъуэплъ Ибрахим,...
Къуэтхьалей
Къуажэр 1864 гъэхэм Къэбэрдей къикlа Къуэтхьалэхэ яухуащ. Къуэтхьалэхэ щlалэ къэмышэу щlалитlрэ хъыджэбзитlрэ хъууэ щыпсэуащ. Ар щхьэкlэ щlалэм зыр щокъурэ щыlэуэ къыщаукlащ. Адреи щlалэри и къуэш къэзукlам ялъ игъэжэн и мураду «си...
Деведереси
Къуажэр Кайсери къалэм 165 км, Азей районым 65 км пэжыжьэу Пэдисей къуажэм къытехъукlыкlэ зы Хьэтыкъуей къуажэщ ар щхьакъэ Абзах и Осет унэгъуеи Щопсэур. Къуажэр къуажэцыlукlщ 1868-1870 гъэхэм Педысей къикъри къуажэм пэгъунэгъу...
Къуджу – Къушчу
Хьэтыкъуеи къуажэ. Пэдысей къыпыкlауэ къуэжэцlукlщ. Пэдысхэ 1858 гъэм Текирдагъ Черкеской районным къэкъуахэщ. Урысым я хуимыдэу Аястефанос (Сан-Стефано) зэгурыlуэныгъэм теухуауэ из ныкъуэм Дузджэ Елмалы (Пэдысей) къуажэр щаухуащ. Из ныкъуэр Узняйлэ Пэдысей къуажэр...
Чэтэжъ къуажэ
Хьатыкьуей къуажэ.
Къуажэр Адыгеям Хьатукъуей щlыналъэм 1845-1850 гъэхэм Чэтэжъыкъуэ Хьаж Исхьакъ я пащэу къикlхэри къикlахэщ. Нобэ зыщыпсо къуажэм къыдэтlысхьащ.
Къуажэр Шормышэккlэ зэгэ Хьатыкъуейхэр зыщыпсо щlыналъэм исхэщ. Къуажэр Джинлиорен, Черкес Согъутлу, Айгормез Хьатукьуей...
Бурхьание
Бурхьание къуажэр сармакъ къикlа Бабугуейхэмрэ Докъщокъуей Бэнэкъуэ Адэмейхьаблэ къикlахэм яухуауэ къуэжитl мэхьур Адэмейхьаблэрэ Бабугуейрэ жиlэуэ.
1890 гъэм хэкум кхъухькlэ къикlхэри Стамбулкlэ къызпхырыкlри Мерсин къалэм къехахэщ.
Абы къуажэм изныкъуэр Садие (Атлылар) къуажэр щаухуэри абы...
Тамбийхьаблэ / Хьагъундокъуей
Къуажэр хэкум Тамби хьэблэ къикlа хэмрэ тlыуэщlэдэс къэбэрдейхэм (хьагъундокъуей) зыдаухуауэ, къуажэкум ежэх псым адрыщl мыдрыщlым тlысауэ къуэжитl щыздопсэур.
Къуажэр хэкум къищикlэр 1872 гъэращ. Нэхъ гувауэ къикlа къуажэхэм ящыщщ. Къуажэм хэкум и къикlыкlэр...
Щэныбей
Щэныбейр къэбэрдей къуажэщ. 1870 гъэхэм шыгурэ выгукlэ къэкlуа Тхьэзэплъ Жамботрэ абы и бынхэмрэ япэ щlыкlэ Самсун къалэм и Чаршамбэ районым щытlысат, арщхьэкlэ аргъуейм зыхишхыхь щыхъум, Амасья къалэмкlэ lэпхъуащ. А щlыпlэри я...