Bağımsızlık Demokrasi Özgürlük Eşitlik Birlik

Nart Destanı’nda Anaerkil Yaşam – Setenay Guaşe

Kuzey Kafkasya Halk Destanları’nın sembolü olmuştur Seteney Guaşe. Güzeldir, bilgedir, Nart kurultaylarında çözümlenemeyen toplumsal sorunlar O’nun dudakları arasından çıkan sihirli bir kaç söz ile hallolur. 

 “Seteney bir gün evinin bahçesinde oturmuş sırma işlerken, uzakta dağ yamacında, oğlu genç Sosrıkua’nın devlerle kavgaya tutuştuğunu, devlerin onu öldürmek için, dizlerinden yaralamaya çalıştıklarını, bunun için de dağdan Sosrıkua’nın üzerine demir tekerler yuvarladıklarını görür. Oğlunun ölüm ile karşı karşıya olduğunu anlar, gergefindeki sırma işlemesini bir tarafa fırlatarak oğlunu kurtarmaya koşar. Bahçe çitinden atlarken ayağına beyaz güllerin dikeni batar, ayağından damlayan kanlarla bir anda bütün beyaz güller kırmızıya dönüşür. O günden bu yana Kuzey Kafkasyalılar kırmızı gül anlamına gelen Seteney ismini kız çocuklarına ad olarak seçerler.”  

Nartlar’ın en yaşlısı Wezırmes’ten kendi oğlu genç Sosrıkua’ya kadar herkesin akıl hocasıdır Seteney. Savaş ve barışa karar vermek, hasat için yeni usuller bulmak, onun görevlerindendir. Hastalık, kıtlık, deprem gibi doğal afetlerde toplumun son danışma mercii Seteney Guaşe’dir. Adiyukh, Yemğazei Gıaşe, Psıtha Guaşe gibi kadın kahramanlar salt güzellikte kadın olarak ün salmışlardır. Seteney Guaşe ise tek başına bir karar ve yargı mercii gibi Nart halkını etkilemektedir.  

Doğan çocukların isim annesidir. Adını verdiği her çocuğun kulağına üflemek onun toplumsal görevlerindendir. Kulağına üflemediği çocuk geri zekalı olmaya mahkumdur. Bu konuda o denli bencilce davranır ki, işine burnunu sokan Nart Tlepş ile çatışmaktan ve O’nu kırmaktan bile çekinmez.  

Seteney bütün bu özellikleri ile Kuzey Kafkasya sanatında, toplumun isminde, zevkinde ve düşüncesinde destan çağından bugüne dek yaşamaktadır. Her çağda güzelliğin, bilgeliğin, aklın, sağduyunun, erdemin sembolü olagelmiştir. 

*Yismeyl Özdemir ÖZBAY’ın ‘Mitoloji ve Nartlar’ kitabından alınmıştır.  

 

Sayı : 2007 08 

Yazarın Diğer Yazıları

Тхыдэм мы мазэм

Накъыгъэм и 1, махуэку • Гъатхэмрэ Лэжьыгъэмрэ я махуэшхуэщ • 1923 гъэм къалъхуащ къэрал лэжьакӏуэу, КъБР-м и Правительствэм и Унафэщӏу 1969 - 1984 гъэхэм щыта Къущхьэ...

Боз Эрдоган Станбул щыӏагъ

Шамил ыцӏэ зыхьырэ Културэмрэ Гъэсэныгъэмрэ я Фонд, Жьоныгъуакӏэм и 4-м пчдыжьышхэ зэдэгущыӏэгъу щыкӏуагъ. Ащ ихьакӏагъ «Дискуссионный Личностым и Зэхэгъэуцон» зыфиӏорэ тхылъыр зытхыгъэу академикэу, зэдзэкӏакӏоу...

«Блэкlыгъэм Къыхэшlыкlыгъэ Кlэныр»

Университет Еджакlохэм я Союзэу Зэдэлэжьэн ыкlи Зэдеlэжьыным и Програмэ (УНИДЕС) къыдилъытэу, «Блэкlыгъэм Къыхэшlыкlыгъэ Кlэныр-Черкес Театрэ», къалэу Бандырма къыщагъэлъэгъуагъ. Ащ дэлэжьагъэх Университет Онеди Эйлюлрэ, Черкес...

Sosyal Medyalarımız

4,890BeğenenlerBeğen
1,353TakipçilerTakip Et
4,000TakipçilerTakip Et

Son Yazılar

- Advertisement -spot_img