AİHM; Rusya’ nın 13 Çeçen için 552 bin Euro Tazminat Ödemesine Karar Verdi

0
476

AİHM’ de karara bağlanan (Çeçen Dzhambekova, Elsiyev, Khadeyava ve diğerleri ile Rusya arasındaki) davalar sonucunda Rusya Çeçen kurbanların ailelerine toplamda 552 bin Euro tazminat ödemeye mahkum edildi. 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 12 Mart 2009 günü oybirliğiyle verdiği kararlar neticesinde Ocak 2001 ve Ocak 2003 tarihleri arasında Çeçenya’ nın farklı bölgelerinde 13 Çeçen erkeğin kaçırılması olaylarından ötürü Rusya’ yı mahkum etti. 

Dzhambekova ve diğerleri ile Rusya arasındaki dava Rizvan Tatariyev, Sharpudi Visaitov, Magomed Soltymuradov ve İmran Dzambekov’ un kaçırılmasıyla ilgiliydi. Rus askeri birlikleri 22 Aralık 2001′ de Çeçenya’ nın Urus-Martan bölgesinde bulunan Gekhi köyünde gerçekleştirdiği bir operasyonda Tatariyev ve Visaitov’ u tutukladı. 11 Ocak 2002 tarihinde Soltymuradov Rus askeri kuvvetlerince Urus Martan’ daki evinden alınarak bilinmeyen bir yere götürüldü. Dzambekov ise 19 Mart 2002′ de Çeçenya’ nın Urus Martan Bölgesi’ nde yer alan Goyty köyüne Rus askerlerince yapılan bir operasyonda tutuklandı. Rus askerlerince tutuklananların nerede olduğuna ilişkin ailelerince yapılan araştırmalar sonuçsuz kaldı. Aralık 2002′ de tutuklanarak kaybolan Çeçenlerin akrabalarından iki yaşlı kadın bu durumu protesto ettikleri için gözaltına alınarak 11 ile 15 Aralık 2002 tarihlerinde Çeçenya’ nın Gudermes kentinde çok kötü şartlar altında tutuldu. 

Elsiyev ve diğerleri ile Rusya arasındaki dava 2-7 Eylül 2002 tarihleri arasında Çeçenya’ nın Tsotsi Yurt köyünde Rus askeri kuvvetlerince yürütülen geniş çaplı operasyonda ortadan kaybolan 8 akraba erkek hakkındaydı. Ortadan kaybolan bu erkekler Salakh Elsiyev, Iskhadzi Demelkhanov, Akhmed Demilkhanov, Adam Boltiyev, Lom Ali Abubakarov, Ramzan Mandiyev, Aslambek Agmerzayev ve Dzhabrail Debishev idi. Rus makamlar Tsotsi Yurt’ daki askeri operasyonu kabul etmelerine rağmen bu kişilerin ortadan kaybolmasıyla ilgileri olmadığını iddia ediyordu, ancak çok sayıda görgü tanığının bu kişilerin Rus askerleri tarafından tutuklanarak eski bir değirmene götürüldüklerine ilişkin beyanlarını mahkeme dikkate aldı. 

AİHM’ de Çeçenlerle ilgili olarak karara bağlanan son dava ise Khadayeva ve diğerleriyle Rusya arasındaydı. Bu dava ise 5 Ocak 2003′ te Çeçenya’ nın Urus Martan kentindeki evine Rus askerlerince yapılan bir operasyonda tutuklanan ve kendisinden bir daha haber alınamayan Ali Khadayev hakkındaydı. 

AİHM, kaçırılan 13 Çeçen ile ilgili olarak yaptığı değerlendirmede, dava konusu olan olaylarda Rusya’ nın AİH Sözleşmesi’ nin 2. (Yaşam Hakkı), 3. (İşkence Yasağı), 5. (Özgürlük ve Güvenlik Hakkı) ve 13. maddesini (Etkin Başvuru Hakkı) ihlal ettiğine karar vererek Rusya’ yı kurbanların yakınları olan Çeçenlere toplamda 552 bin Euro maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum etti. 

(waynakh.com – 12.03)  

 

Sayı : 2009 04