Avusturya polisine göre, Çeçen sığınmacı Umar İsrailov cinayetinde Kadirov’un bir danışmanı önemli rol oynadı. İsrailov öldürüldüğü sırada, Kadirov’la ilgili elindeki önemli bilgileri Avrupa İnsan hakları Mahkemesi’ne götürmeye hazırlanıyordu. Umar İsrailov, geçen yıl bir marketten çıktığı sırada kurşun yağmuruna tutularak öldürülmüştü
Geçen yıl Avusturya’da öldürülen Çeçen sığınmacı İsrailov soruşturmasında Avusturya polisi önemli bilgilere ulaştı. 15 ay süren soruşturmada, Kadirov’un bir danışmanının cinayet ile bağlantısı olduğunun ortaya çıkarıldığı belirtilirken, ele geçen bulguların, Türkiye, Rusya, Avrupa ve Ortadoğu gibi pek çok yerde işlenen cinayetlerle Kadirov arasında bağlantı olduğu yönünde işaretler taşıdığı da ileri sürülüyor.
Avusturya’da geçen yıl sokak ortasında kurşun yağmuruna tutularak öldürülen Umar İsrailov soruşturmasında ipuçları Çeçen Cumhurbaşkanı Ramazan Kadirov’u işaret ediyor. Avusturya’da sığınmacı olarak yaşayan, eski isyancı Umar İsrailov, Kadirov’u, işkenceye bizzat katılmak, adam kaçırma ve cinayet talimatlarını vermekle suçluyordu. Öldürüldüğü sırada da, elinde Kadirov hakkındaki iddialarının kanıtları olduğu ve bunları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürmeye hazırlandığı belirtilen İsrailov soruşturması sırasında Kadirov’un bir danışmanının cinayet ile bağlantısı olduğu ortaya çıkarıldı.
Avusturya’nın 15 aydır sürdürdüğü soruşturmada ele geçirdiği bulgular, yalnız İsrailov cinayetinde değil, Çeçenistan, Türkiye, Rusya, Avrupa ve Ortadoğu gibi pek çok yerde işlenen cinayetlerle Kadirov arasında bağlantı olduğu yönünde soru işaretleri doğdu da belirtiliyor.
Kremlin destekli Çeçen Cumhurbaşkanı, eski koruması olan İsrailov’u tanıdığını bile reddetmesine rağmen, Çeçen hükümeti, muhaliflerine yönelik imha operasyonu yürütmekle suçlanıyor.
Soruşturmayı yürüten Federal terörle mücadele ekiplerinin, panik içerisindeki Çeçen katilin kaçmaya çalışırken cep telefonlarından Kadirov’un Rusya’daki danışmanı Shaa Turlayev dahil olmak üzere birkaç kişiyle yaptığı görüşmeler sayesinde olayın çorap söküğü gibi birbiri ardına ortaya çıkardığı açıklanırken, Cinayetten önce de katil zanlılarından ikisinin Turlayev ile Avusturya’da görüştüğü de anlaşıldı.
27 yaşındaki Bay İsrailov, Çeçenya’daki kirli ayrılıkçı savaşta yer alan bir savaşçıydı ve şiddet uygulamakla suçlandı. Ancak sonunda Avrupa’nın kurallarına uydu: Avusturya’da sığınma elde etti ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Kadirov’a karşı delillerini sundu. Avusturya’nın başkentinde güpegündüz halka açık bir caddede trafik ışığında duran katillerin saldırısına uğradı.
Avusturya Savcıları iddianameyi bir hafta gibi kısa bir süre içerisinde açıklayacaklarını söylüyor. Çeçenya’nın devlet başkanının ya da hükümetinin cinayetle ilişkisi olduğuna dair iddianamede herhangi bir kanıt bulunması durumunda ise, Avusturya’nın hem ülke içerisinde hem de diplomatik alanda sıkıntıya gireceği yorumları yapılıyor.
Polis Soruşturması
Dosya rutin polis soruşturması ile başladı: 41 yaşındaki Otto Kaltenbrunner, Bay İsrailov cinayetinin yerel organizatörü olmakla itham ediliyor, görgü tanıklarınca bildirilen cinayetin ardından kurban yerde yatarken hızla uzaklaşan yeşil renkli Volvo’nun plakası sayesinde teşhis edildi. Verilen araç plakası Kaltenbrunner’e ait Volvo araçla eşleşti. Birkaç saat içerisinde tutuklandı.
Savunma avukatlarına, Avusturya Federal Savcılığı’na ve soruşturma verilerine erişimi olup güvenlik endişesiyle kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir şahsa göre davanın içeriği Kaltenbrunner’in hareketlerinin ve telefon görüşmelerinin ayrıntılı şekilde dökülmesiyle genişledi, bu gelişmeler diğer zanlılara götürdü.
İlk ipuçları katil halkasının Çeçen hükümetiyle kesiştiğini ortaya koydu: Müfettişlerin kayıtlarına göre, Kaltenbrunner’in aracındaki polis incelemesinde Çeçen devlet başkanının yakın danışmanı olan 37 yaşındaki Shaa Turlayev’in pasaportunun bir kopyası ve elektronik bir uçak bileti bulundu.
Soruşturmada cinayetten iki buçuk ay önce Turlayev’in Moskova’dan Viyana’ya seyahat ettiğini ve cinayetin baş zanlılarından ikisi – Lecha Bogatirov ve Otto Kaltenbrunner (Sovyetler döneminde Çeçenya’da doğdu)- dahil olmak üzere birkaç Çeçen ile buluştuğu ortaya çıktı.
Öldürülen İsrailov’un eşi, Turlayev’in Avusturya’dayken defalarca kez İsrailov ile görüşmeye çalıştığını söyledi. Müfettişler Turlayev’in Avusturya’dan ayrılırken de aynı iki kişi tarafından havaalanına bırakıldığını buldu. Bu adamlar suçtan birkaç gün önce birbirleriyle bu numaradan iletişim kurdukları birbirini takip eden iki telefon numarasını aktif etti
Soruşturma, katil zanlılarının sonunda cinayet sahnesinde yer alan Kaltenbrunner’e ait Volvo’ya bindiğini tespit etti. Bir üçüncü şahıs, Muslim Dadayev, arabayı olay yerinden uzaklaştırdı, bir başka markete sürerek aracı ve Bogatirov’in ceketini orada bıraktı. Müfettişlerin söylediğine göre, buradan önce bir toplu taşıma aracını ve sonra bir taksiyi kullanarak şehirden ayrıldılar.
Kaçtıklarında, bir araya gelmiş katillerin resminden başka bir şey değillerdi: sürekli yer değiştirdiler ve telefon görüşmeleri yaptılar.
Müfettişlerin elde ettiği kayıtlara göre, bu süre içerisinde 41 yaşındaki Kaltenbrunner yeni telefon numarasından Bogatirov’un yeni numarasını aradı. Arama 93 saniye sürdü. Kaltenbrunner, Bogatirov ile görüşmesinin hemen ardından da aynı hattan Turlayev tarafından kullanılan bir Rus cep telefonunu aradı.
Soruşturma evraklarına erişebilen şahıs, kısa bir süre sonra da Kaltenbrunner ve Bogatirov’in yeni cep telefonu numaralarını kullanmayı tamamen kestiklerini aktardı.
İmaj Sorunu
Kadirov’un kadınlarla bir banyoda eğlenmesi dahil olmak üzere bazı iddialar, Kadirov’un kendi imajını dini bütün Sufi bir Müslüman ve ülkesinin dini konulardaki gelişimine önderlik eden bir lider olarak değiştirmesine neden oldu. Kadirov’un müteahhitleri haraca bağlaması, devlet petrol gelirleri ve Çeçenya’nın iyileştirilmesi için gelen paraları kendi hazinesine aktartması gibi diğer iddialar ise onu rüşvet verilen bir kişi olarak tasvir ediyor.
İnsan hakları araştırmacıları ve Kadirov’u eleştirmeye cesaret edebilen muhalifler onu Çeçenya’yı ezmek amacıyla toplu bir cezalandırma kampanyasını yerine getirmek ve bizzat buna katılmak için tayin edilmiş bir sadist olarak tasvir ediyor.
Bay İsrailov ve babası Sharpuddi İsrailov tarafından Avrupa İnsan hakları Mahkemesi’ne sunulan belgelerdeki ayrıntılı kanıtlar bu görüntüyü destekler nitelikte.
Rus savcılara ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yaptıkları şikayette İsrailovlar, Kadirov’un önceki hükümet görevlerinde ayrılıkçı olduğundan şüphenilen kişilerin ve ayrlıkçıların aile üyelerinin kaçırılmasına yönelik bir mücadeleye sevk ettiğini ve İsrailovlar dahil olmak üzere tutuklananlara şahsen işkence ettiğini, öldürülmelerini emrettiğini ya da infazlarda bizzat hazır bulunduğunu belirtti. 2006 yılının sonlarında doldurulan mahkeme belgeleri Kadirov’a karşı içeriden kendi halkasından birisi tarafından yapılan ilk başvuruydu ve görünüşe göre Kadirov’un insan hakları mahkemesinde şahsen ilk kez suçlanmasıydı. Bunlar aynı zamanda Bay İsrailov’u artık daha tehlikeli bir oyunun içine çekiyordu.
Bay İsrailov eski bir Çeçen isyancıydı, tutuklandı, işkence gördü ve baskı altında taraf değiştirerek Kadirov’un güvenlik düzeneğine katıldı. Polis tarafından Çeçenlerden toplanan açıklamalara göre, güvenlik görevlisi olarak çalıştığı süre boyunca İsrailov’dan korkuluyordu; Muslim Dadayev’in erkek kardeşi dahil olmak üzere pek çok Çeçen erkeğe şahsen ağır bir işkence yapmakla suçlanmıştı.
Sonuçta rütbelerini yok saydı ve Rusya’dan Polonya’ya kaçtı. Şikayette babasının Kadirov’un polis birliği tarafından kaçırıldığı, işkence gördüğü ve yaklaşık bir yıl boyunca tutuklu kaldığı anlatıldı. Sharpuddi Israilov, The New York Times ile yaptığı röportajda, sinirinden kuduran Kadirov’un kendisini dövdüğünü ve Umar’ı arayarak geri dönmemesi halinde Sharpuddi’yi öldüreceği şeklinde tehditler savurduğunu söyledi.
Sharpuddi Israilov bir Ramazan jesti olarak serbest bırakıldı ve o da Rusya’dan kaçtı.
Şikayetler ayrıca Kadirov’un en yakın sırdaşı ve 2007 yılından bu yana Rusya Federasyonu Duma Parlamentosu Alt Meclisi milletvekili olan Adam Delimkhanov’u da işaret ediyor.
Delimkhanov, Putin’in liderlik ettiği partinin bir üyesi ve 2009 yılında Umar S. İsrailov’un Avusturya’da öldürülmesinden altı hafta sonra Birleşik Arap Emirlikleri’nde işlenen Kadirov’un rakiplerinden Sulim Yamadev cinayetinin azmettiricisi olduğu için hakkında uluslar arası arama kararı bulunuyor.
Şüpheliler
Davayla ilgili olarak Avusturyalı yetkililer üç Çeçen’i hapiste tutuyor: Kaltenbrunner, Yesherkayev ve İsrailov’un hareketlerini cinayetten birkaç hafta önce izlemeye başlayan ve arabayı olay yerinden çıkaran Dadayev.
Savunma avukatları ve Savcılık Sözcüsü Gerhard Jarosch’un verdiği bilgilere göre, Savcılık şu anda bir iddianame hazırlıyor. Bay Jarosch, iddianamenin kamuoyuyla paylaşılmasının ve kimin suçlandığının çok yakında belki de önümüzdeki ay içerisinde öğrenileceğini sözlerine ekledi. İsrailov’un ailesi ve destekçileri Kadirov’un isminin iddianamede olmasını ve Rusya’nın aksine Batı’da ondan hesap sorulduğunu görmeyi ümit ediyor.
Küçük bir şansta olsa, Rusya’daki herhangi bir zanlı burada adaletle karşı karşıya gelebilir. Rusya inatla yurtdışındaki meşhur cinayetlere karışan vatandaşlarını iade etmeyi reddediyor.
Soruşturma bu davayla benzerlik taşıyan Çeçen siyasi cinayetlerinin gündeme geldiği bir dönemde tamamlanıyor; bir Rus gazetesi ve internette paylaşılan bir video her ne kadar bu olayla alakalı olmasa da Kadirov’un düşmanlarının bizzat Kadirov’un emri ile Turlayev’in organize ettiği cinayetlerle avlandığını iddia ediyor.
Avusturya’daki gerçekler manalı ama tesadüfi. Başka hiçbir görgü tanığı ortaya çıkmadı; iki önemli zanlı Rusya’ya kaçmayı başardı ve yargılama için bilinen yıldız görgü tanığı yok.
Bunun yanı sıra umutlandıran bazı ipuçları da var. Bay Jarosch, “Kaltenbrunner ve Turlayev arasındaki bağlantıyı biliyoruz. Bağlantı orada” diyor.
Bay Jarosch, tam olarak açık olmayan ise Turlayev’in net rolü, Kadirov’un bir parmağının olup olmadığı diyor. Hapisteki üç adamın müfettişlerle işbirliği yapmadığını söylüyor. Ve Bogatirov Avusturya’da yakalanmadan Rusya’ya kaçtı.
Bay Jarosch ayrıca, uluslararası arenada yakından takip edilen Umar İsrailov cinyaetinin, cinayetin hemen ardından yetkililerin dile getirdiği gibi sürgündeki Çeçenler arasındaki bir çekişmenin sonucu da olabileceğine değindi.
Kadirov personeli aracılığıyla bu makale için röportaj yapmayı reddetti ancak daha önce The Times’a verdiği demeçlerde iddiaları reddetmişti.
Shaa Turlayev’e ise ulaşılamadı. Cinayetin hemen ardından Kaltenbrunner’in aradığı cep telefonu numarasına kendisini Shaa’nın erkek kardeşi olarak tanıtan bir kişi cevapladı ve Shaa Turlayev’in Türkiye’de olduğunu, görüşmeye müsait olmadığını söyledi.
Bogatirov’in de nerede olduğu bilinmediğinden kendisine ulaşılamadı. İsrailov ailesinin avukatı konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti. Kaltenbrunner’in avukatı Rudi Mayer, müvekkilinin cinayetin ardından Turlayev’i aradığını söyledi ancak müvekkilinin masum olduğunu belirtti. Konuşma kısa sürdü, sadece 11 saniye ve ne konuşulduğuna ilişkin bir kopya olmadığını ifade etti. Mayer, “Telefon görüşmesi yaptı ancak cinayet hakkında değil. Ne konuşulduğunu kimse bilmiyor” dedi.
Dadayev’in avukatı Lennart Binder, müvekkilinin sadece arabayı sürdüğünü ve cinayete karışmış olabileceğinden haberi olmadığını söyledi. Binder, Dadayev’in Umar İsrailov’un birisine borcu olabileceğini söylediğini aktardı. Bu garip açıklamalar savcılar tarafından tek bir teori altında değerlendiriliyor: grup İsrailov’u kaçırmak istiyordu ama İsrailov onlara karşı koyup kaçmaya çalışınca onu öldürdüler.
Bay Binder e-posta yoluyla verdiği yanıtında, “Müvekkilinin söylediğine göre İsrailov’un kaçırılması planında yer almış, öldürülmesinde değil” diyerek müvekkilinin Çeçenya’nın acımasız kuralları altında olaya karışmaktan başka bir seçeneği olmadığını belirtti ve şunları ekledi: “İşbirliğini reddetmesi halinde Çeçenya’daki akrabalarının can güvenliği tehlikede olacaktı!”
(Waynakh.online)
Sayı : 2010 05
