Çerkes Giysisi Ulusun Onurudur

Adığeler ulusal giysilerini (tsıye ve saye) artık beğenmiyor olmalı, giymiyor ve pek değer vermiyorlar. Kutlama günlerine ulusal giysileriyle gelenlerin sayısı iyice azalmış durumda.

Bilmemiz gereken ulusal giysilerimizi bizim dışımızda herkesin beğeniyor, giyiyor ve güzel buluyor olmasıdır. Kazakları ele alalım; hepsi uzun bir süreden beri Çerkes kostümü (tsıye) giyiyor. Kazaklar Adığe kostümüne ‘Çerkeska’ (Çerkes kostümü) diyor, beğeniyor ve sahipleniyor. Adığelere oranla çok daha yoğun olarak giyiyorlar çerkeskayı.

Çok daha ilginç bir örnek de, Yunanistan’daki görünümdür. Yunan gençleri Yunan parlamentosu önünde ulusal giysileri içinde nöbet tutuyorlar.* Değişik ülkelerden gelen konuklar ve parlamento önünden geçenler, bu toprakların bir ‘Yunan Ülkesi’ olduğunu anımsamış oluyor. Yunanlıların ulusal giysilerine verdikleri değeri ve bu giysiler içindeki gençlerin başka ulus bireylerinden faklı bireyler olduklarını görüyor ve onlara saygı duyuyorlar.

Ürdün Krallığı saray muhafızları da Adığe kostümlerini giyiyor. Bu muhafızların hepsi Adığe. Dünya televizyonlarında bu görüntüyü izlemek olanaklı. Bunu bilenler: “Çerkesler Ürdün Krallığı’nı koruyor, bu muhafızlar kralın korumaları” diyor. Olay bir yönüyle sevindirici ve gurur verici, bir yönüyle de düşündürücü. Çünkü orası bir Adığe/Çerkes Krallığı değil!

İngiltere’de de durum öyle. İngiliz Parlamentosu önünde ulusal giysilerini kuşanmış, kımıldamadan heykel gibi duran gençleri görebilirsiniz. Turistler yanaşıp  birlikte resim çektirir. Gençler konuşmaz, gülmez, sadece giysilerini sergilemekle görevli birer heykel –eski Çerkes gelinleri- gibi sessiz duruşlarını sürdürürler.

Bugün Adığe giysilerini giymiş birilerini tiyatro temsilleri ve dans gösterileri dışında görmek olanaklı mı? Bayram ya da kutlama günlerine, törenlere ve akşam kutlamalarına sırf renk katsın diye ulusal giysiler içinde katılan tek bir kadın ya da erkek görebiliyor musunuz? Çok sayıda kişi ulusal giysileriyle gelmiş olsa, ne muhteşem bir görünüm olurdu bu!

Kuşku yok ki Adığe giysisi sahibine daha çok yakışır, o zaman bu güzellikten Adığeler de gurur duymuş olur. Ancak ne yazık ki durum böyle değil, aksine birçok düşündürücü soru beliriyor karşımızda.

Ürdün Krallığı, Adığelere ve Adığe giysilerine değer veriyor, ama ülkemiz ve yöneticilerimiz “Adığelere değer vermiyorlar mı ya da böyle şeyleri unutmuşlar mı?” demeden geçemiyoruz. Dünyada ilgiyle karşılanan  ulusal giysilerimizi beğenmediklerini söyleyemeyiz; ancak onun güzelliğini sergilemeyi, güzelim Adığe giysilerini gelen konuklara göstermeyi düşünememiş olmalılar.

Hükümetimizin de içinde yer aldığı görkemli parlamento binası girişinde Adığe kostümleri içinde fidan gibi delikanlılarımız nöbet tutsa, resmi karşılamalarda Adığe elbiseleri içindeki güzel kızlarımız bu gençlere eşlik etse ne güzel olurdu.

Uygar ülke geleneklerinin** benzeri Adigey’de de yaşama geçirildiğinde, bu başarının Başkanımızın başarıları arasında kalıcı olarak yer alacağına ve adının tarihe yazılacağına eminim.

 Kazakların Çerkes giysileri içinde Amerika ve Avusturya’daki kutlama günlerine katıldıklarına tanık oldum. Giysilerimiz sadece güzel değil, çok çok güzeller, eksik ya da çirkin bir yanları yok. Çekinmeden, utanmadan giysilerimizi giyebilmeliyiz. Giysilerimiz Adığe ulusunun birer anıtı, onuru, üniformasıdır. Adığe toprağının bir güzelliğidir, dileriz hep yaşarlar. (Adıge maq)

Dr.Yedıc Batıray