Direnişçinin Dul Eşi*

0
471
Zaira geçenlerde bir erkek çocuğu dünyaya getirdi. Ancak hareketli bölge Dağıstan’ın başkenti Mahaçkale’de herkes onu bir anne değil potansiyel katil olarak görüyor. Geçenlerde alışveriş yaptığı sırada diğer müşteriler onu gösterip “İşte şehit geliyor.” demiş.
Başkalarının suçlayıcı bakışlarıyla karşılaşmaktansa, evinden dışarı çıkmayıp dört duvar arasında yaşamayı tercih ediyor.
Zaira için kabus, Dağıstan’dan iki kadının Rusya metrosunda intihar saldırısı gerçekleştirmesinin ardından başladı. Bu iki kadınla Zaira’nın tek ortak noktası aynı coğrafyada yaşamış olmaları değildi, onların kocaları da Kuzey Kafkasya’da Rus güçleriyle çatışırken öldürülmüş olan direnişçilerdi. Moskova’yı hedef alan saldırılardan bir kısmı ölen direnişçilerin dul eşleri tarafından gerçekleştirildiği için Rus medyası tarafından ‘Kara Dullar’ adı verilmişti.
Saldırı sonrasında Komsomolskaya Pravda gazetesi 22 kişilik potansiyel ‘Kara Dul’ listesini fotoğrafları ve yaşadıkları bölge dahil kişisel bilgilerini de ekleyerek yayınladı. Manşette şöyle yazılmıştı: “Dağıstanlı gerillaların dul eşleri ve kız kardeşlerinden oluşan bin kişi teröristlere yardım ediyor.”
Bu 22 resmin arasında Zaira’nınki de vardı, potansiyel intihar bombacısı olarak suçlanıyordu, korkulması ve izlenmesi gerektiği belirtiliyordu. Zaira geçenlerde bir görüşme sırasında “Beni bu listeye nasıl koyarlar? Bir saldırı yapacak istesem başkentte uluorta yaşamazdım. Oğlumu okula kaydettirmezdim.” diyordu.
Rus güvenlik güçleri son on yıldır Vahabi adını verdikleri aşırı İslamcıların tümüne terörist damgası vurma eğiliminde. İnsan hakları aktivistlerinin belirttiğine göre polis, isyanları bastırmak için acımasız yöntemler uyguluyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Moskova ofisinden Tatyana Lokshina durumu şöyle anlatıyor: “Eviniz yakılır, siz ya da ailenizden biri kaybolabilir ya da öldürülebilir. Acımasız yöntemler uygulanması, değişik fikirlere ya da dini görüşlere açık kapı bırakılmaması gençleri yeraltına itiyor.”
Zaira, dullar listesinin gazetede yayınlanmasından sonra kadınların haklarını ya da böylesi bir yaftalamanın onların hayatını nasıl etkileyeceğini hiç kimsenin umursamadığını söylüyor.
Bu da kirli çatışmanın bir başka yöntemiydi.
Polis Kafkasya’da ölümcül bir düşmanla savaştığı konusunda ısrarlı. Geçen ay İnguşetya’da ‘Kara Dul’ olduğu iddiasıyla genç bir kadını tutukladılar. 22 yaşındaki Fatima Yevloyeva 36 kişinin ölümüne neden olan Domodedovo havaalanındaki patlamanın sorumlusu olarak gösterilen intihar bombacısı Magomed Yevloyev’in kardeşi.
Soruşturmayı yapanlar Fatima’nın ellerinde patlayıcı izlerine rastlandığını belirterek abisine yardım etmekle suçladı. Fatima’nın kocası geçen yaz öldürülmüştü.
Dağıstan’da 2010 yılında gerçekleşen 112 saldırı sonucunda 68 kişi öldü, 195 kişi yaralandı. Bu saldırıların beşi intihar bombacıları tarafından yapılmıştı. İnsan Hakları izleme Örgütü’nün raporuna göre ise 2010 yılının son altı ayında polis 20 aşırı İslamcıyı kaçırmış ve 8 kişiyi de öldürmüştü. Başsavcı vekili İvan Sydoruk, 2010 yılında bölgede gerçekleşen saldırı sayısının tüm Kuzey Kafkasya’yı kapsayan 2009 rakamlarından iki kat fazla olduğunu belirtti.
Ama çekişme artarken işleyiş belirsizliğini koruyor. Duma Güvenlik Komitesi Başkan Yardımcısı Gennady Gudkov güvenlik güçlerinin ve Ulusal Anti-Terörizm Komitesi’nin çalışmalarını denetleme yetkileri olmadığını belirtirken şöyle diyor: “Komitenin uyguladığı yöntemleri soruşturmamıza izin yok. Dolayısıyla da ne yaptıkları büyük bir sır. Hiçbir bilgimiz yok.”
Zaira’nın içinde bulunduğu durum uygulanan bazı yöntemlerin tersine sonuçlara yol açtığının bir göstergesi. Zaira, ilk kocasının altı yıl öldürülmesinin ardından taşınıp yeni bir hayat kurmak için elinden geleni yaptığını söylüyor. Yeniden evlenmiş, işe girmiş ve bir çocuk daha doğurmuş. Ancak gazetede yayınlanan liste sonrasında çöküş başlamış. İşinden olmuş, sekiz yaşındaki oğlu devlet okulundaki bir öğretmen tarafından Vahabi olduğu için dövülünce oradan alıp özel okula yazdırmış. Zaira polis tarafından sık sık sorgulanıyormuş.
 “Biz uyum sağlamaya çalışıyoruz ama dışarı itiliyoruz.” diyor. (russianow.washingtonpost.com)
*Rus Rossiyskaya gazetesinde yayınlanan Anna Nemtsova haberi)
Çeviri: Serap Canbek

Sayı : 2011 05