Aralık ayındaki seçimlerde oyunu düşürmesine rağmen bir kez daha tek başına iktidar olan Putin’in Birleşik Rusya Partisi’nin, ilginç biçimde Çeçenya’daki oyların yüzde 99,5’ini aldığı açıklandı. Bu yüksek oranın arkasındaki nedenler konusunda konuşmaktan kaçınan Çeçenyalılar üç farklı görüş öne sürüyor: Seçime hile karışması, köylere yüksek para vaadi ve oy çıkmaması durumunda başlarına gelecekler!
Putin’in Birleşik Rusya Partisi, Sovyetler Birliğinin çöküşünün ardından iki savaş yaşayan Çeçenya’da resmi sonuçlara göre oyların yüzde 99,5’ini aldı. Ülke genelinde yüzde ellinin altında oy alan parti, seçime hile karıştırmakla suçlanıyor.
Kayda geçen birçok şikayet var ama Çeçenya’da durum öyle değil. Çeçenya’daki resmi gözlemciler oylamada hileye dair hiçbir şikayet almamış ama seçim sonucu, bölgede yaşayanlar arasında şüphe uyandırmış. Buna rağmen temkinli konuşuyorlar.
Cezalandırılmaktan korktuğu için adını vermekten kaçınan orta yaşlı Groznili bir adam şöyle diyor: “Birleşik Rusya, Putin’in partisi ve Çeçenya asla Putin’e oy vermezdi. Onun adı tüm Çeçenlerin belleğinde Grozni’yi ve diğer şehirleri mahveden bombalarla ilişkilidir.”
Çeçenya’nın Merkez Seçim Komitesi başkanı İsmail Baikhanov, seçim merkezleri arasındaki yarışma konusuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada bir yarışma düzenlendiğini, ancak bu yarışmanın ‘halkı seçim noktalarının teknik donanımı konusunda bilgilendirmek’ amacıyla yapıldığını belirtti.
Seçim günü, uluslararası gözlemciler tam kadro olarak Rusya’nın bir çek noktasında bulundu, oyların Birleşik Rusya lehine çarpıtıldığını ve hileli oylar kullanıldığını belirttiler. Ancak Çeçenya’ya ve diğer Kuzey Kafkasya bölgelerine güvenlik nedeniyle gidememişlerdi.
Çeçen kadın Dagmein Khaseinova, Putin’in başlattığı savaşta harabeye dönen köyünün neredeyse tamamının oyunu iktidar partisine verdiğini gururla anlatıyor. Vedeno bölgesindeki Makhketi köyü 1999 yılında savaşın en acı hallerine sahne olmuştu. Yönetimin en fazla oy aldığı seçim merkezine vermeyi vaat ettiği para ödülünü kendi köyü Makhketi’nin kazanabileceğini belirten 53 yaşındaki Dagmein şöyle diyor: “Şu anda bölge birincisiyiz, birkaç gün içinde sonuçları öğreneceğiz.”
Savaşın üzerinden on yılı aşkın bir zaman geçti, şu anda Makhketi köyünde seçim kampanyasından kalan, üzerinde inşaat işçisi şapkası takmış Kadirov’un resminin olduğu bir Birleşik Rusya posteri rüzgarda uçuşuyor.
79 yaşındaki Daudov Vasady, Birleşik Rusya’ya oy vermekten başka şansı olmadığını belirterek şöyle diyor: “Karım ve ben Birleşik Rusya’ya oy verdik. Eğer liderimiz Kadirov oraya oy veriyorsa biz de öyle yapmalıyız. Ben ya da başkaları oy vermeseydik bu durum bazı sorunlar yaratırdı.” Vasady daha fazla açıklama yapmak istemiyor.
Bu arada içinde üç kişi olan mavi bir araba geçiyor ve bir ses duyuluyor: “Özel konularda boşboğazlık yapma.”
Caucasian Knot adlı internet sitesinde lamro95 nikiyle yazan bir paylaşımcı, seçim günü oy kullanmalarını garanti altına almak için tüm öğretmenlerin iş başına çağrıldığını belirterek şöyle diyor: “Bir tanıdığım aynı merkezde tam üç kez oy kullandı. Oy merkezleri okullarda olduğu için öğretmenler birkaç kez oy kullandı.”
Bazıları sonuçları asıl etkileyenin oy kullanmaya zorlanmak değil mükerrer oylar olduğunu belirtiyor.
İnsan hakları çalışanları seçimleri gözlemlemekten vazgeçtiklerini söylüyor. İsminin ve bağlı bulunduğu örgütün adının belirtilmesini istemeyen bir insan hakları çalışanı şöyle diyor: “Seçimleri gözlemlemedik çünkü bir yararı yoktu. Sonuç mutlaka yüzde 99 olacaktı. En iyisi bir daha seçim yapmamak ve masraftan kurtulmak.”
Seçimden bir gün sonra, kullanılan oyların kayıtlı seçmen sayısından daha fazla çıktığı görülünce seçmen sayısının artırılması için Çeçenya seçim komisyonuna baskı yapıldı. Bazı noktalarda kullanılan oy sayısı, kayıtlı seçmen sayısından iki bin kadar fazlaydı.
Sol eğilimli Adil Rusya Partisi’nin Çeçenya eski lideri İsa Hacımuradov şöyle diyor: “Çeçenya’daki duruma Rusya’nın geri kalanıyla aynı bağlamda bakamazsınız. Burada siyaset gerçek yaşamın bir parçası olarak algılanmıyor. Siyasi süreç halkın yaşamına aksettirilmiyor.” Hacımurad’ın telefonunun ekranında Kadirov’la çekilmiş bir fotoğrafı var.
Çeçenlerin çoğu, Birleşik Rusya’nın başarısındaki lokomotifin sonradan Kremlin sadığı haline dönüşen eski isyancı Kadirov olduğuna inanıyor.
Grozni sokaklarında Birleşik Rusya bayrakları dalgalanıyor. Mantık şöyle işliyor: Bölge sakin kaldığı müddetçe Moskova, Kadirov’un halka kendi radikal İslam versiyonunu zorla kabul ettirerek otoritesini yükseltmesini ve Rusya’nın laik anayasasını ihlal etmesini görmezden gelecek. (uk.reuters.com)
(Reuters Haber Ajansı-Thomas Grove imzalı haberden)
Çeviri: Serap Canbek
Sayı : 2012 01
