Sevgili İlkay’ımız adıyla halkına hizmet etmeye devam ediyor.
“Biz İlkay’ı kendi oğlumuz sanıyorduk. Oysa İlkay Adıge halkının oğlu olmuş da bizim haberimiz yokmuş.” diyordu TIJ Cemil Ülker, oğlunun cenaze törenine katılan kalabalığa baktıkça. Bu sevgi seline canının bir parçası İlkay’ının son yolculuğuna uğurlanışında tanıklık ediyor olması kolay değildi fakat her Adıge babanın gururlanacağı bir evladını vatanın bağrına emanet ediyordu işte.
Anavatanda acı haberi duyan herkes koşup gelmişti sevgili İlkay’ı uğurlamaya. Adıgey’in köylerinden Kabardey’den, Çerkes’ten yüreği yanan herkes oradaydı ve vatan toprağının evladını bağrına alışına tanıklık ediyordu. Diaspora belki de ilk kez bu kadar kalabalık vatan topraklarına akın etmişti. İlkay’ı seven arkadaşları adeta sel olup akmışlardı Maykop’a. Genç yaşına rağmen tanıyan herkes İlkay’ın Adıge kültürü için yaptığı çalışmaları kattığı değerleri anlata anlata bitiremiyordu. 36 yaşında genç bir evladını bağrına alıyordu vatan toprağı ve yakın dostları emekleri için gözyaşlarıyla teşekkür ediyorlardı sevgili İlkay’a.
Tıj İlkay’ın vatana yolculuğu 2008’de başlamıştı. Bir grup arkadaşıyla önce Abhazya’nın bağımsızlık gününe tanıklık etmiş oradan da Adıgey’e geçmişlerdi. Bir yıl sonra da oturum almak için yine İstanbul’dan arkadaşlarıyla yola çıktı. Adıge halkının geleceğinin vatana dönmekle var olacağına inanıyordu. Geliş gidişlerde vatana gelenlerin yaşadığı barınma problemlerini gördükçe yakın çevresine “Herkesin kalabileceği bir mekan oluşturmak lazım. Hem buradakilerin yükünü hafifletir hem de gelmek isteyenleri cesaretlendirir” diyordu. Genç yaşta aramızdan ayrılan Tıj İlkay bu hayalinin gerçekleşmesine bizzat kendi adının öncülük edeceğini bilemezdi elbet. Yakın dostları bu hayali onun adıyla var etmeye karar verdiler son yolcuğundan kısa bir süre sonra. “İlkay’ın kardeşlerine düşen onun açtığı yolda yürümek, dönüş hedefine ulaşmaya çalışmaktır. “ diyerek TIJ İLKAY DÖNÜŞ YOLU PROJESİ’ni başlattılar.
Tıj İlkay Dönüş Yolu Projesi için ilk adımlar
Dönüş hedefi, ya da daha doğru tabiri ile vatana dönüşle ilgili söylenebilecek çok şey vardır. Dünü, bugünü, yarınıyla ilgili. Farklı değerlendirmeler, farklı beklentiler hep olmuşsa da dönüşün ortak paydası, tartışma götürmez gerekliliğidir. Bilindiği gibi vatana dönüş 90’lı yılların başında ivme kazanmıştı. O yıllarda herkes kişisel çabalarıyla ve tanıdıklarının yardımıyla sorunların üstesinden gelebiliyorlardı. Kurumsal olarak da Adıge Xase ve Dönenlerin Adaptasyon Merkezi yardımcı olmaya çalışıyordu. Dönüş için, bu güne kadar kapsamlı teoriler ve de projeler üretilmiş olsa da, en büyük katkıyı sağlayan, kişisel çabaların getirdiği fiili hareketler olmuştur. Maykop’a yerleşmiş bir aile 22 yıl boyunca Tıj İlkay’ın da içerisinde bulunduğu yaklaşık 200 kişinin dönüş çabalarına ve bir çoğunun da dönüp yerleşmesine katkı sağlamıştır. Hali hazırda söz konusu ailenin evinde 50’den fazla kişinin ikameti bulunmaktadır.
Bu olay, son 25 yıllık dönüş sürecini kısaca hatırlamamıza sebep olmuştur. Diasporanın gündeminde şu sıralar pek dillendirilmeyen vatana dönüş ve dönüşe yönelik çalışmaların yeniden gözden geçirilmesinin ne kadar elzem olduğunu bir kez daha göstermiştir. ‘Yönümüz vatana dönük’ söylemlerinin ötesine gidilmesinin zamanı çoktan geldi de geçiyor bile. Her nerede olursak olalım bu sürecin yeni bir ivme kazanması zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Zira dönüş hareketi, kişisel çabalarla sınırlı kaldığı için ivme yitirmiş, durma noktasına gelmiştir. İşte bu noktada, sürece tekrar hız kazandırabilmek adına, sağduyulu kişiler tarafından, dönüş yolu projesi kapsamında, Tıj İlkay adına inşa edilecek ve anavatana dönüş sürecindekilere kapılarını açacak bir bina yapılmasına karar verilmiştir.
Binanın 1. katı Tıj İlkay anısına inşa edilecek olup, iki bölümden oluşacaktır. 80 m2’lik ilk bölüm, tek salon olup, kültür evi olarak kullanılacaktır. Salonda Adıge tarihi ve kültürü üzerene çalışmalar sergilenecektir. Vatana dönenlere sürekli Adıgece ve Rusça kursları düzenlenecektir. Dönenlerin oturum ve vatandaşlık işlemlerinin takibinin yapılacağı bir birimi de bünyesinde barındıracaktır. Dönüşçülerin adaptasyonu konusunda etkinlik ve toplantılara mekan olacaktır. Binanın 2. ve 3. katı vatana dönmek isteyen, dönüş sürecini başlatan kişilerin kısa ve orta süreli ikametine hizmet verecektir. Ayrıca vatanı gezip görmek isteyenlerin de kalabilecekleri bir adres olacaktır. Bina 30 kişinin aynı anda ikametine fırsat tanıyacaktır. İhtiyaç olmadığı zamanlarda boş odalar pansiyon olarak kiraya verilecek; bu yolla elde edilecek gelir -bina giderleri ayrıldıktan sonra- döner sermaye sisteminde değerlendirilerek Anavatana dönüş yolu kapsamında gerekli yerlerde kullanılacaktır.
Tıj İlkay Dönüş Yolu Projesi’nin temeli imeceyle 25 Temmuz 2013’te atıldı
Temmuz ayının 25’inde vatana dönenlerin yanı sıra Adıgey’de her zaman diaspora Adıgelerine yardımlarıyla dikkat çeken önemli şahsiyetlerin ve yerli halktan çok insanın da hazır bulunduğu törenle, yardımlaşmanın en güzel örneği imece yoluyla TIJ İLKAY DÖNÜŞ YOLU PROJESİ’nin temeli atıldı. Törende yapılan konuşmalarda Tıj İlkay’ın genç yaşta aramızdan ayrılmasının Adıge halkını çok üzdüğü, böyle anlamlı bir eserde adının yaşatılacak olmasının önemi konularına dikkat çekildi. Ayrıca bu tür Haç’eşlerin diasporadan vatana dönenlerin hizmetinde olmasının ne kadar gerekli olduğu vurgulandı.
Şu ana kadar biriken yardımlar sayesinde imece yoluyla projenin inşaatının Eylül ayı sonuna doğru 1. katının duvarlarının örülmesi ve mümkün olması halinde 1. kat tavan betonunun dökülmesi hedefleniyor. Kış öncesi kaba inşaatın bitirilip çatının örtülmesi ise çalışmanın kış boyunca da sürmesine olanak vereceğinden herkesin az çok demeden katkı sunması önemlidir. Projeden haberdar olan herkesin gönülden desteklediklerini ifade etmelerinin yanı sıra aynı oranda yardım konusunda da gönüllü olmaları, hedefin bir an önce gerçekleşmesi anlamına gelecektir.
Tıj İlkay Dönüş Yolu Projesi için Anavatan diaspora el ele
Tıj İlkay Dönüş Yolu Projesi’nin sevgili İlkay’ımızın Maykop ve diasporadaki arkadaşlarınca hayata geçirilmesi için özveriyle çalışmalar yürütülüyor. Yaptıkları kampanyaları, imece çalışmalarını Facebook grup sayfasından izliyor olmalısınız. Maykop’ta yaşamını sürdüren Adıgelerin temel atma töreni ve sonrası imeceyle ortaya koydukları emekleri anlamlı ve aynı zamanda yol göstericidir. Ayrıca diasporada oluşturulan gruba İTÜKAF ve İKKD GENÇ’in gençlerinin çabaları ve katkıları saygıya değer. Gençlerin bu konuda ortaya koydukları duruş, geleceğe daha da umutla bakmamıza vesile oluyor. Bu çalışmaların vatanda da çok olumlu karşılandığını ve destek gördüğünü söylemekte yarar var. Proje sıklıkla TV Radyo gazete ve sosyal medyada Adıgece ve Rusça olarak haber oluyor.
Tıj İlkay Dönüş Yolu Projesi şimdiden misafirlerini ağırlıyor
Haç’eş için alınan arazideki mevcut ev; geçici misafirhane olarak şu an hizmet etmeye başladı bile. Maykop’a dönüş yapmış bir arkadaşımız daimi olarak haç’çeşte ikamet etmektedir. Ayrıca bugüne kadar çeşitli nedenlerle Maykop’a diasporadan gelen 20 kişiye geçici haç’eş hizmet vermiş durumda.
Maykop’a daha önce gelenlerin malumu üzere kalacak yer konusunda yaşanan sorunlar proje tamamlandığında önemli bir ihtiyacı karşılayacak. Aynı anda 30 insanı misafir edebilecek. Ayrıca oturum ve pasaport işlemleri ve dil kursları vb. hizmetler ihtiyaç duyanlar için her zaman sunulabilecek.
Tıj İlkay Dönüş Yolu Projesi’ne sahip çıkmak geleceğe sahip çıkmaktır
Bu satırları okuyan herkes çok iyi bilir ki biz Adıgeler çok söz, az iş üretiriz. Konuşanlarımız sıklıkla somut projelerin hayata geçirilmemesinden yakınırlar. Herkes bir başkasından bekler somut adımların atılmasını. İşte şimdi herkesin önünde atılmış bir somut adım var. Sevgili İlkay’ımızın da hayali olan adını taşıyacak ve adıyla yolumuzu aydınlatmaya devam edecek olan somut bir adım bu. Az çok demeden, benim vatan diye bir derdim var diyen herkesin, benim geleceğim ancak vatandadır diyen herkesin, ben gidemezsem de halkımın geleceği vatandadır bu yüzden destek olmalıyım diyen herkesin yardımlarını bekliyoruz bu anlamlı proje için. Unutmayalım TIJ İLKAY DÖNÜŞ YOLU PROJESİ tamamlandığında her Adıgenin Maykop’ta kalabileceği bir evi ve adresi olacaktır.
Sevgili İlkay’ımız adıyla halkına hizmet etmeye devam ediyor.
Ş’ejoque Zafer
Tıj İlkay Dönüş Yolu Projesi’ne katkı sunmak isteyenler için banka bilgileri:
TL için: TR43 0020 5000 0085 4338 0000 01
USD için: TR59 0020 5000 0085 4338 0001 01
Euro için: TR32 0020 5000 0085 4338 0001 02
Anıl Ercan Sönmez – Cankat Acı ortak hesabı
Kuveyt Turk-Tavukçuyolu Şubesi-8543380-1
