Adıgeler’de Aylar

0
399

OCAK

Karadeniz kıyısında yaşayan Şapsığlar bu aya “ПХЪЭБЗ МАЗ”, МЭЗЭТАЛЪ derlerdi. Anlamı: Sert ay, soğuk ay.

Çerkeslerin Yeni Yıl Kutlaması

Çerkesler yılbaşını Mart ayının 23. gününde kutluyorlardı. O gün yeryüzünün tekrar canlandığını kabul ederlerdi.

22 Mart akşamı köyün habercisi katırla köyü dolaşıp köylünün yeni yılını kutluyor ve sabah güneş doğmadan “uc ağacının” (ЧЪЫГЫУДЖ) yanına genç, yaşlı herkesin toplanması için haber veriyordu.

Haberciden sonra çok geçmeden kızlar ve erkekler grup grup toplanıp, ellerinde meşalelerle, neşe içinde yeni yıl şarkısını söyleyerek ev ev gezerlerdi.

Gençleri neşeyle karşılayıp iyi dilek ve temennilerden sonra çeşitli yiyecekler verirlerdi. Işıklarını ve ocaklarını yakarak sabaha kadar otururlardı. Sonra güneş doğmadan önce neşe içinde bütün köylü “uc ağacının” (ЧЪЫГЫУДЖ) yanına giderlerdi.

Uc ağacı” (ЧЪЫГЫУДЖ); büyük bir köknar ağacıdır. Pek çok kişinin ele ele tutuştuğunda bile çevresini saramayacağı kadar büyük bir ağaç… İnsanlar ağacın yanında toplanmadan önce değişik kumaş parçaları ile ağaç süslenirdi. Ağaca yeni kesilmiş büyükbaş hayvanın derisini asarlardı.

Güneş doğmaya başlayınca insanlar yüzleri güneşe dönük olacak şekilde toplanırlardı. Dua edecek olan (ХЪОХЪУ) yaşlı insan elinde baksıme kasesi ve halive varken, bir yanına bir erkek çocuğu diğer yanına da bir kız çocuğu alarak toplanmış kişilerin önüne dururdu. Herkes ellerini güneşe doğru kaldırırdı. Duayı edecek olan kişi güneşe bakarak şöyle derdi: Uğurlu bir yıl olarak, bizi güzelliklere götürerek evlerimize gir. Sağlılk, barış içinde, ocağımızdaki rızkımız çoğalarak, isteklerimiz, umutlarımız gerçekleşerek, mutluluk içinde yaşamak ve bu yılın uğurlu bir yıl olması için amin diyelim.

Bundan sonra insanlar gruplar halinde oturup yanlarında getirdikleri yemekleri iyi dilek ve temenniler eşliğinde yerler, baksıme içerlerdi. Daha sonra el ele tutuşup “uc” yapar, yeni yıl şarkıları söylerlerdi. Genç erkekler deri kapmaca, atlı güreş vs oynarlardı.

(Meretıko Muhtar’ın akademik çalışmalarından alınmıştır)

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz