«Нэхъыжь зымыгъэлъапIэр щхьэ лъапIэгъуэ ихуэкъым» жи адыгэм.
ЦIыхум щIэныгъэу бгъэдэлъым, гъащIэ зэхэщIыкIыу иIэм, и зэчиймрэ и гуащIэдэкIымрэ хуэфэщэн пщIэрэ гулъытэрэ игъуэу зэрагъуэтыпхъэр шэч зыхэмылъщ.
Къэрэшей-Черкес къэрал университетым деж лэжьыгъэшхуэ щызэфIах ди хэгъуэгум щыпсэу лъэпкъхэм я бзэхэр хъумэныр я лъабжьэу.
Апхуэдэхэм ящыщ зыщ адыгэ ди тхакIуэ нэхъыжьыфI Шорэ Ахьмэд ЛутI и къуэр илъэс 80 зэрырикъуам тращIыхьу гъатхэпэм (мартым) и 3-м ищхьэ еджапIэм къыщаIэта, щIэджыкIакIуэхэр зыхэта, «ЛIыщIыгъуэри схурикъунукъым фIы къысхуэзыщIахэм я щIыхуэр спшыныжын папщIэ!» зи фIэщыгъэцIэ конференцыр.
ЖытIэнщи, ди тхакIуэ нэхъыжьым къыхуаIэта пшыхьыр адыгэбзэкIэ иригъэкIуэкIащ филологие щIэныгъэхэм я кандидат, КъЧКъУ-м адыгэбзэмкIэ и егъэджакIуэ Астэжь Айшэт.
Зэхыхьэм кърагъэблэгъащ университетым щеджэхэмрэ и егъэджакIуэхэмрэ, курыт еджапIэхэм щIэсхэр, тхакIуэм и ныбжьэгъухэмрэ и лэжьэгъухэмрэ.
Къэрэшей-Черкес къэрал университетым и ректорым и къалэнхэр зыгъэзащIэ Узденов ТаусулътIан конференцыр къыщызэIуихым къыхигъэщащ Шорэ Ахьмэд и къалэмым къыщIэкI псалъэхэмкIэ цIыхухэр фIым, дахэм къызэрыхуриджэр, адыгэм ижь-ижьыж лъандэрэ къыдекIуэкI хабзэфIхэм я къежьапIэр щIэблэм IэщIыб ямыгъэщIыныр тхакIуэм игъэнэхъапэ Iуэхухэм ящыщу зэрыщытыр.
КъинэмыщIауэ, еджапIэм и унафэщIым зэрыжиIамкIэ, лъэпкъыбзэхэмкIэ гъэхьэзыра дауэдапщэхэр дяпэкIи ирагъэкIуэкIын я мурадщ, ахэр лъэпкъхэм я бзэри, я щэнхабзэри къэзыIэтыну, езыгъэфIэкIуэну, зымащIэ гуэр нэхъ нэмыIэми — хэIущIыIу зыщIын хьэрычэтщ.
«КъЧР-м щыпсэу лъэпкъхэм я бзэхэмрэ щэнхабзэхэмрэ я пщэдейр нэхъыфI щIынымкIэ жэуаплыгъэ зыхьхэм ящыщщ ди университетыр. Нобэ нэрылъагъущ лъэпкъ цIыкIухэр бзэ и лъэныкъуэкIэ гугъумыгъу зэрыхэтыр — ар зи ягъэр ди зэхэтыкIэ-щытыкIэр «зэхэзытхъуэ» глобализацэращ. Аращ лъэпкъхэм къахуэтIэт конференцхэр я бзэхэмкIэ екIуэкIыпхъэу щIытедубыдар.
Сохъуапсэ тлъэкI къэдмыгъанэу ди анэхэм тыгъэу къыдата бзэхэр къэдупсэлъ зэпыту дыщытыну. Дэнэ мыкIуэми хуиту, гъэхуауэ я анэдэлъхубзэр си хэкуэгъухэм зэрагъэIур зыхэсщIэну си гурыфIыгъуэщ», – къыхигъэщащ Узденов ТаусулътIан.
Юбилярым и гъащIэм, и творчествэм теухуауэ доклад убгъуа къищIащ гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ Къэрэшей-Черкес институтым и щIэныгъэрылажьэ пашэ, филологие щIэныгъэхэм я кандидат Адышэс Маринэ.
ТхакIуэм хуэгъэзауэ къэпсэлъащ Хъумэрэ еджапIэм адыгэбзэмрэ адыгэ литературэмрэкIэ егъэджакIуэу илъэс куэдкIэ щылэжьа Дыгъужь Барэсбий, «Черкес хэку» газетым и лэжьакIуэ Лыхь Тимур, КъЧКъУ-м филологиемкIэ и Институтым и унафэщIым и къуэдзэ Хубиевэ Фаризэ сымэ.
— ЦIыхур гъэлъэпIэнымрэ и гуфIэгъуэр Iэтынымрэ нэхъыфI щыIэу къыщIэкIынкъым мы дунейм. ЩIэджыкIакIуэхэм я конференцыр Ахьмэд и творчествэм зэрыхухахар ауэ сытмикъым. Адыгэ литературэм ар мычэму хуолажьэ жанру хъуар къигъэсэбэпурэ, ирехъу ар прозэ, драматургие, усыгъэ, повесть, е нэгъуэщI лъэныкъуэ.
Нобэ мыбы къеблэгъа цIыкIухэм ди тхакIуэм нэIуасэ зыхуащIыну лъэкIыныгъэ яIэщи, гукъинэ гуапэу къахуэнэжыну сыхуейт пшыхьым щалъагъунумрэ щызэхахынумрэ, — къыхигъэщащ Дыгъужь Барэсбий.
Тыркум щыIэ Эрджиес университетым щылажьэ профессор Иуан Зэуал видео IэмалкIэ конференцым хэтхэм закъыпищIэри, къайхъуэхъуащ бзэр хъумэным, зегъэужьыным теухуа пшыхь университетым и лэжьакIуэхэм къызэрагъэпэщу, Шорэ Ахьмэд и творчествэр щапгъэгъэлъагъуэу утыку къызэрырахьам папщIэ.
ЕгъэджакIуэм къыхигъэщащ къэбэрдей-черкесыбзэр ипэкIэ гъэкIуэтэным и гуащIэ ин езыхьэлIахэм Шорэр зэращыщыр икIи «Лэгъупыкъу» сабий журналым и къызэгъэпэщакIуэрэ и япэ редактору ар щыткIэрэ, лъэпкъ литературэм лъэбакъуэфI зэрыригъэчар.
Творческэ пшыхьыр зи зэчийкIэ зыгъэдэхахэм ящыщщ Къэрэшей районым и Малокурганнэ жылагъуэм дэт курыт еджапIэм щIэс цIыкIухэр. Ахэр къеджащ Шорэ Ахьмэд итха сабий усэхэм, пшынэкIэ макъамэ дахэхэм къеуащ, адыгэ уэрэдыжьхэр ягъэзэщIащ.
— Сыт щыгъуи жызоIэ Къэрэшей-Черкес къэрал универистетым хуэдэу Iуэхугъуэ щхьэпэ куэд зылэжь ищхьэ еджапIэ димыIэу. Фи ехъулIэныгъэхэм сыщогуфIыкI газетхэм къыщытрадзэкIэ, телевизоркIэ къыщаткIэ. А къомыр, дауикI, пхузэфIэкIынукъым гудзакъэ зыхэлъ унафэщIыфI къыпщхьэщымыту.
Сэри мы еджапIэращ къэзухар, ауэ сыщеджа зэманымрэ иджырэ зэплъытмэ, шумрэ лъэсымрэ хуэдэщ университетым игъуэта теплъэри, и лъэкIыныгъэхэри. Гуапэ дыдэщ еджапIэм и щIыхьэпIэм деж «Алиев Умар и цIэр зезыхьэ Къэрэшей-Черкес къэрал университет» жэуэ бзихкIэ зэрыкIэралъхьар. Абы къегъэлъагъуэ университетыр гъуэгу захуэ зэрытетыр. Тхьэм нэхъри иригъэфIакIуэ! — къызэхуэсахэм захуигъазэу жиIащ Шорэ Ахьмэд.
Ахьмэд сабийхэм, гъащIэм, цIыхугъэм теухауэ итха усэхэм къахуеджа нэужь, къыдигъэкIа тхылъ зыбжанэ тыгъэ яхуищIащ университетым и библиотекэм. А псом къыдэкIуэу, усакIуэр илъэс 80 зэрырикъуамрэ творчествэм илъэс 60 гуащIэ зэрыхуигъэтIылъамрэ папщIэ, ФIыщIэ тхылърэ щIыуэпсым къытращIыкIа сурэт телъыджэрэ КъЧКъУ-м и ректорым къыхуигъэфэщащ.
Фигу къэдгъэкIыжынщи, адыгэ литературэм и зыужьыныгъэм хэлъхьэныгъэфI зэрыхуищIамрэ ди республикэм и гъащIэм жыджэру зэрыхэтымрэ къыхалъытэкIэрэ, Шорэ Ахьмэд илъэс зэхуэмыдэхэм къыхуагъэфэщащ къэрал нагъыщэ инхэр, къыфIащащ щIыхьыцIэ лъапIэхэр. ТхакIуэр — СССР-м и печатым и отличникщ, УФ-мрэ КъЧР-мрэ щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэщ, Къэрэшей-Черкесым и цIыхубэ тхакIуэщ, литературэмрэ гъуазджэмрэкIэ КъЧР-м и Iэтащхьэм и саугъэтым и лауреатщ, ПсэукIэ-Дахэ къуажэм щIыхь зиIэ и цIыхущ.
Шорэ Ахьмэд и IэдакъэщIэкIхэр ихуащ Ищхъэрэ Кавказым и усакIуэхэм я Антологием. Къэрал гъунэгъухэми, ди хэгъуэгуми щыпсэу лъэпкъхэм я бзэхэмкIи зэрадзэкIри «Из ручейков – море», «Солнце над Домбаем» (Къэзахъстэн), «В семье единой» (Дагъыстан») тхылъхэм, Урысейм и «Литературная газета», «Литературная Россия» газет инхэм, «Дон», «Кабардино-Балкария», «Ставрополье», «Литературная Адыгея», «Лира Кавказа», «Iуащхьэмахуэ», «Голос Кавказа», «Нана» (Шэшэн Республикэ») журналхэм къытрадзащ.
И пьесэхэм къытращIыкIри Къэрэшей-Черкесми, Адыгэ Республикэми я къэрал драмэ театрхэм спектаклхэр щагъэуващ.
Шэч зыхэмылъу, мы махуэм университетым щекIуэкIа Iуэхугъуэ дахэмкIэ яIэтащ пщIэ зыхуэфащэ тхакIуэри, ар зи лIыкIуэ адыгоэ лъэпкъри, адыгэбзэри.
(Черкес Хэку)
