Kamuoyunda “10. Yargı Paketi” olarak bilinen Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildi.
Kanun 4 Haziran tarihli Resmi Gazete’nin mükerrer sayısıyla yayımlanarak yürürlüğe girdi.
“Açıkça ayrımcılık”
Yeni infaz düzenlemelerini içeren yasa yürürlüğe girse de, insan hakları savunucularının beklentilerini karşılamadı. Yeni yasa, özellikle hasta mahpuslar konusunda herhangi bir yapısal düzenleme içermemesi ve infaz sistemindeki ayrımcılığı derinleştirmesi nedeniyle eleştiriliyor.
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, 11 Haziran’da Bakırköy Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu önünde yaptığı basın açıklamasıyla 10. Yargı Paketi’ne tepki gösterdi. İHD İstanbul Şubesi adına açıklamayı okuyan Hasan Yaviç, yeni yargı paketinde ağır hasta mahpusların kapsam dışında bırakılmasını “açıkça ayrımcılık” olarak nitelendirdi. Adalet Bakanlığı’nın hasta mahpuslara dair kamuoyuna herhangi bir veri sunmadığını hatırlatan Yaviç, ulusal ve uluslararası hukuk kurallarını işaret ederek, “Mahpuslar aynı zamanda insan onuruna uygun şekilde muamele görme ve yaşama haklarına sahiptir. Ayrıca cezaevi koşullarında tedavisi mümkün olmayan mahpuslar için infazın durdurulması bir zorunluluktur” hatırlatmasını da yaptı.
Neler değişti?
Teklife göre 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) “suça teşebbüsü” düzenleyen 35. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, tehlikenin ağırlığına göre ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine uygulanacak “13 yıldan 20 yıla” kadar hapis cezası, “14 yıldan 21 yıla”, müebbet hapis yerine uygulanan ve “9 yıldan 15 yıla” hapis cezası ise “10 yıldan 18 yıla” şeklinde değiştirilecek.
TCK’nın 86. maddesindeki kasten yaralama halinde verilecek cezanın alt sınırı 1 yıldan 1 yıl 6 aya çıkarılacak.
Yaralamanın basit tıbbi müdahale gerektirecek şekilde hafif olması durumunda verilecek “4 aydan 1 yıla” kadar ceza miktarı “6 aydan 1 yıl 6 aya” çıkarılacak.
Teklif, TCK’nın 87. maddesindeki “ağırlaşmış yaralama” suçunda verilecek ceza miktarlarında da artırıma gidilmesini öngörüyor.
Kasten yaralama fiilinin ağırlaştırılmış durumlarına göre verilecek cezaların alt sınırları her durum için birer yıl artırılacak.
Yaralama suçunda, duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına, konuşmasında sürekli zorluğa, yüzünde sabit ize, yaşamını tehlikeye sokan bir duruma, gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun vaktinden önce doğmasına neden olması hallerinde verilecek cezanın alt sınırı 3 yıl yerine 4 yıl şeklinde uygulanacak.
Diğer maddelerdeki niteliklere göre verilecek cezaların alt sınırlarında da birer yıl artırım yapılacak.
TCK’nın “tehdit” suçunu düzenleyen 106. maddesinde öngörülen değişiklikle, tehdit suçunun nitelikli hallerinde verilecek cezanın üst sınırı 5 yıldan 7 yıla çıkarılacak.
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda, alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi hakkında verilecek cezanın alt sınırı da 3 aydan 6 aya çıkarılacak.
5275 sayılı kanunun “Özel infaz usulleri” başlıklı 110. maddesine göre, halen kasten işlenen suçlar için 1 yıl 6 ay, taksirle öldürme hariç olmak üzere diğer suçlar için 3 yıl olan geceleyin veya hafta sonu ceza infazında sınırlar sırayla 3 ve 5 yıla çıkarılacak. Ayrıca cezaevinin uygun görmesi halinde evde ceza infazı hafta içi de uygulanabilecek.
Teklifle, konutta infaz usulünün kapsamı da genişletiliyor.
Halen kadın, çocuk veya 65 yaşını bitirmiş kişiler için 1 yıl olarak uygulanan konutta infaz sınırı 3 yıla, 70 yaşını bitirenler için 2 yıl olarak uygulanan süre 4 yıla, 75 yaşını bitirmiş olan kişiler için uygulanan 4 yıllık süre ise 5 yıla yükseltilecek.
Ayrıca 80 yaşını bitirmiş kişilerin cezalarının 6 yılını konutlarında infaz edebilmesi de mevzuata girecek.
Halen toplam 5 yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan ağır hasta veya engelli hükümlüler için uygulanan fıkra da değiştirilecek.
Düzenlemeyle ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar hariç olmak üzere hükümlülerden, maruz kaldığı ağır hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği tespit edilen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilenlerin cezasının konutunda çektirilmesine infaz hâkimi tarafından karar verilebilecek.
Mahkûmun durumu, Cumhuriyet Başsavcılığı’nca birer yıllık dönemlerde incelettirilecek.
İnceleme sonuçlarına göre hükümlünün iyileştiğinin tespit edilmesi halinde infaz hâkimi, cezanın konutta çektirilmesine dair kararı kaldıracak ve mahkûm, denetimli serbestlik müdürlüğü ve bulunduğu yer kolluk makamlarınca izlenecek.
Toplam cezası 10 yıldan fazla olan hükümlülerin elektronik cihazların kullanılması suretiyle takibi zorunlu olacak.
Bu yükümlülüklere aykırı hareket edilmesi halinde cezanın konutunda çektirilmesine dair karar infaz hâkimliğince kaldırılacak. (Fotoğraf: Bianet)
