“Kuzey ve Doğu Suriye Bileşenleri Ortak Tutum Konferansı”, 8 Ağustos’ta Rojava’nın Haseke kentinde gerçekleştirildi. “Birlikteliğimizi güçlendiren çeşitlilik ve yarınımızı inşa eden işbirliği için hep birlikte” sloganıyla düzenlenen konferansa yaklaşık 500 delege katıldı. Katılımcılar arasında siyasetçiler, aydınlar, Arap, Kürt, Süryani, Ermeni, Türkmen ve Çerkes bileşenlerin temsilcileri ile siyasi partiler, kadın örgütleri ve dini liderler yer aldı.
Açılış konuşmasını yapan Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Dış İlişkiler Eşbaşkanı İlham Ehmed, konferansın Suriye’nin kritik bir döneminde gerçekleştirildiğini belirterek, bunun “savaşa karşı ortak direnişin ve demokratik bir model inşa iradesinin ifadesi” olduğunu söyledi.
Ehmed, bölgedeki tüm bileşenlerin çoğulculuğun bir tehdit değil, güç kaynağı olduğunu gösterdiğini vurgulayarak, kalıcı barış ve adaletin ortak iradeyle sağlanabileceğini ifade etti.
Sonuç bildirgesi
Konferansın sonuç bildirgesinde şu ifadeler yer aldı: “Konferansta Kürt, Arap, Süryani, Asuri, Türkmen, Ermeni, Çerkes olmak üzere bölgenin tüm bileşenlerinden irade temsilcileri hazır bulunmuştur. Bileşenler çoğulculuğa, ortaklığa ve eşit vatandaşlığa dayalı demokratik ulusal bir yönetime dair ortak tutumlarını dile getirmiştir.
Konferans katılımcıları, Kuzey ve Doğu Suriye bileşenlerinin tarihi derinliğinden ve kültürel zenginliğinden; Suriye’deki merkezi sistemin ihmal ve ötekileştiriciliğinden bahsetmiştir. Bu ihmal ve ötekileştirme özellikle devrilen rejim döneminde uygulanmıştır. Rejim bölge bileşenlerine yönelik kimliklerin bastırılması, toplumsal ve ekonomik altyapıyı zayıflatmanın yanında bileşenleri demokrasi, adil temsil, kalkınma ve katılım gibi temel haklarından da mahrum bırakmak gibi sistematik politikalar yürütmüştür.
Bugün tarihi dönemecin mevcut aşamasında, Suriye halkına, özellikle kıyı bölgesi, Süveyda bölgesi ve Hıristiyanlara yönelik insanlığa karşı suçları olan uygulamalar sergilenmektedir. İşlenen bu suçların ve suçluların ortaya çıkarılması adına tarafsız bir soruşturmaya, açık ve şeffaf bir çalışmaya ihtiyaç vardır. Bu suçlar tüm ulusal mozaiğimize karşı işlenmiştir.
Konferansta Kuzey ve Doğu Suriye’deki ulusal, dini ve kültürel çeşitliliğin, çoğulculuğun zenginlik ve güç kaynağı olduğu belirtilmiş, bu çeşitliliğin siyasi ve idari çerçevede güçlendirilmesi ve tüm bileşenlerin temsil edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Özerk yönetim modelinin geliştirilip güçlendirilen bir model olduğu, demokratik toplumsal yönetim için dinamik bir model olduğu belirtilmiştir.
Suriye’nin birliği ve egemenliğine olan inancımız gereği kalıcı çözümün demokratik bir anayasa ile mümkün olduğunu belirtiyoruz. Çünkü bu anayasa inanç özgürlüğü, toplumsal adalet ve iyi yönetim ilkeleri anlayışıyla tüm bileşenlerin siyasi ve idari sürece gerçek katılımını güvenceye alan, ademi merkeziyetçi bir ülke inşa edecektir.
Mevcut anayasa bildirgesi, Suriye halklarının özgürlük ve insanlık onuru taleplerini karşılamamaktadır. Geçiş döneminde geniş katılım ve adil temsiliyet için bir yenilenme, güncelleme yapılmalıdır.
Konferansta ayrıca geçiş dönemi adaleti için aktif bir süreç başlatılarak ulusal mutabakata varılması gerektiği belirtilmiştir. Gerçekleri ortaya çıkarmak, fark gözetmeksizin soruşturma yapmak ve suçların tekrarlanmamasını garanti altına almak için bunların gerekli olduğuna dikkat çekilmiştir. Bunun da göçmenlerin güvenli, onurlu ve gönüllü şekilde dönüşleri için uygun ortam sağlayacağına işaret edilmiştir.
Katılımcılar inşa sürecinde kadınları, gençlerin ve sivil toplumun öncülük rolünün, nefrete karşı iç barış ve diyalog değerlerinin güçlendirilmesinin önemine vurgu yapmıştır.
Konferansta katılımcılar Suriye’nin demografik ve gelişimsel durumu ile yerel toplumların coğrafi, tarihi ve kültürel özelliklerine göre idari düzenlemenin yeniden değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Konferansta Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Bölgesi ile geçiş hükümeti arasında imzalanan 10 Mart Anlaşması ile Kürt Birlik ve Ortak Tutum Konferansı sonuçları ele alınmıştır. Bu çerçevede kapsamlı bir ulusal mutabakata doğru yapıcı adımlar atılması adına hareket edildiği; Suriyelilerin ülkelerine ve geleceğine olan inancını yeniden tesis ettiği belirtilmiştir.
Konferansta, Suriye’yi mevcut krizden çıkarmak adına kapsamlı bir ulusal proje inşa etmek için tüm ulusal ve demokratik güçlerin katılmasını öngören bir Ulusal Kongre çağrısında bulunulmuştur. Bu kongrenin tüm Suriyelilerin gerçek ve kapsamlı bir ulusal kimlik tanımına kavuşmasına vesile olacağı dile getirilmiştir.
Kuzey ve Doğu Suriye Bileşenleri Ortak Tutum Konferansı’nın belgeleri ve içeriği özgür iradeyi, ortak genel iradeyi, özgür, demokratik, çoğulcu ve ademi merkeziyetçi bir Suriye inşasındaki ısrarı yansıtmaktadır.”
