Dünyada birçok bölgede işgal, ambargo, kuşatma var. Buralarda açlık, hastalık, işsizlik ve korku gündelik hayatın bir parçası oluyor. İnsanlar geleceklerinden emin değiller. Çocuklar uygar dünyanın çocukları gibi büyüyemiyor. Anneler sevgi dolu ninniler söyleyip güzel düşler kuramıyor. Abhazya’ da 14 yıldır aynı trajedi yaşanıyor. Biz de Jineps olarak bu koşulların yaşandığı bir ülkede bulunan genç bir iş adamıyla, ekonomi ve hayat üzerine kısa bir söyleşi yaptık. Söyleşiyi gazetemiz yayın kurulundan Kmza Haldun Özkan gerçekleştirdi.
Soner Gagua Kimdir?
19.08.1971 yılında Adapazarı’nda doğan Soner Gogua, 1990 yılında Abhazya Devlet Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde okumak üzere Abhazya’ya gitti. Yaşamını anavatanı Abhazya’da devam ettirmek üzere oraya yerleşti.
1992 yılında Gürcistan’ın Abhazya’yı işgali ile başlayan savaş döneminde de orada kalıp ülkesinin bağımsızlığı için savaştı.
Evli ve üç çocuk babası olan Soner Gogua, kendi şirketini kurarak başladığı iş hayatında önemli ilerlemeler kaydetti.
Savaş sonrası Gagra Belediye Başkan Yardımcılığı yaptı. Halen Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcılığı, ayrıca Türkiye Ticareti Bölüm Başkanlığı görevlerine devam etmektedir.
IMPRO LTD (Toptan Gıda Alım Satımı), IMPRO LTD (Plastik Kapı ve Pencere Üretimi), ELIF LTD (Toptan Plastik Profil ve Aksesuar Satışı), IMPRO MOR LTD (Deniz Ürünleri), ARTAŞ LTD (Gemi ve Kara Nakliyatı Abhazya Temsilciliği) şirketleri ile ticaret hayatına devam etmektedir.
JİNEPS: Sayın Gogua, Abhazya Ticaret ve Sanayi Odası’na kaç kişi kayıtlı ve hangi sektörler ağırlıkta?
GOGUA: Odamıza toplam 220 iş adamı üye. Orman Ürünleri, Bankacılık, Besin Sanayi, İnşaat ve Turizm Sektörü ağırlıklı olmak üzere değişik iş kollarında faaliyet gösteren üyelerimiz mevcuttur.
J : Abhazya’da ticarette ne gibi sıkıntı ve avantajlar var?
G : Ülkedeki en büyük sıkıntı 14 yıldır süren ve ülkede büyük sorunlara ve yıkımlara yol açan ambargodur. Bu durum yabancı sermayenin yatırım yapmasını engelliyor. Üretim yatırımları güven istiyor. Statümüzün net olmayışı ve ambargo, üretilen ürünün pazarlanmasında sorun yaratıyor. Sanayi yatırımı ve üretim için esasen çok uygun koşullar var. Hammadde, arsa, işgücü, enerji, ulaşım çok uygun ve ucuz, vergi muafiyetleri çok çekici. Turizm ülkesi olan Abhazya’ da bu sektöre yapılacak yatırım diğer sektörleri de olumlu etkileyeceğinden çok uygun koşullarla bu alana girilebilir. Diğer avantajlı iş kolları, orman ürünleri, su ürünleridir. Bu arada hatırlatmam gerekir ki, balıkçılığı korumak için trolle avlanma çoktandır yasak.
J : Peki şu an devam eden yatırım var mı?
G : Rusya sınırından en canlı turizm bölgesi Gagra’ya kadar otoyol inşaatı sürüyor. Projenin devamı Gagra ile Sohum arasında olacak. Bu yol Gürcistan sınırına kadar uzanacak. Ayrıca turistik bir göl olan Ritsa’ ya da bir otoyol inşaatı düşünülüyor.
J : Nitelikli işgücü durumu nasıl?
G : Yetişmiş iş gücü sıkıntısı var. Her iş kolunda uzman kadrolar yeterli değil. Bu yönüyle eğitimli iş gücüne ihtiyaç çok. Yeni hükümet gençlerin yurtdışı eğitim alması ve çağdaş donanımlarla ülkesine hizmet etmesi için büyük bir çalışma başlattı.
J : Ekonomik ilişkiler daha çok hangi ülkelerle?
G : Ambargo sıkıntı yaratıyor. Ticari ilişkide Rusya Federasyonu başta geliyor. Türkiye ile de birçok sektörde mal alım satımı sürüyor. Tarımsal üretimin, başta narenciye olmak üzere temel pazarı Rusya, ayrıca çiçekçilikte de böyle. Orman ürünlerinin tamamı Türkiye’ ye ihraç ediliyor. Rusya ile sınırlı olarak açılan demiryolu ve karayoluyla, Türkiye ile de deniz yoluyla ticaret sürdürülüyor.
J : Siz bir işadamı olarak kısa vadede hangi sorunlara çözüm bekliyorsunuz?
G : Tabii ki ambargonun kalkması, yabancı sermaye yatırımları, yetişmiş iş gücü gibi konularda çözüm bekliyoruz.
J : Sizden başka Abhazya’ da odanıza kayıtlı Türkiye diasporasından işadamı var mı?
G : Tabii. Madencilikte yatırımı olan Tayfun Ardzınba var örneğin, kömürü çıkarıp pazarlamasını yapıyor. Turizm iş kolunda da Salih Hatuş’un yatırımları var. Ticari alanda ise inşaat başta olmak üzere 20’ ye yakın Türkiye’ den şirket odaya kayıtlı.
J : Peki, Türkiye diasporasından işadamlarına nasıl bir çağrıda bulunmak istersiniz?
G : Sanayi ve ticaret ile ilgili arkadaşlarımıza, Kafkasya ve Abhazya ile ilişkilenerek ve yatırım yaparak, zorlukmuş gibi gösterilen koşulları aşmaları gerektiğini söylüyorum. Yarın bir gün, şu an çok uygun olan bu olanakları başka ülke işadamları kullanacak. Ayrıca son gelişmelerle gümrük ve vergi gelirlerinin artması iş yapma koşullarının hızla daha da elverişli hale geldiğini göstermektedir.
J : Teşekkür ediyoruz.
G : Sizin aracılığınızla tatil yapacak Türkiye diasporasından insanlara ve yurttaşlara yeryüzü cenneti Abhazya’yı ve Kafkasya’yı görmeleri çağrısında bulunuyorum. Ben de teşekkür ediyorum. Yayın hayatınızda başarılar diliyorum.
Sayı : 2006 05
