Atçılık geleneğini donatılarıyla karşılaştırırsanız Kabardey at binme kültürünün kesinlikle söyleyeceği bir şey vardır. Örneğin, dünya üzerinde şu anda bir kaç benzersiz eyer tipi kullanılmaktadır ve Çerkes (Kabardey) tipi bunlardan biridir ve diğer hiç birine benzemez.
Çerkes eyeri yapısal olarak ve derin düşünülmüş detayları ile benzersizdir, bu detaylar belgelenmiş Kafkas at biniciliğinin bir kaç yüzyıl ve belki de daha öncesinden birkaç bin yıllık tarihi boyunca yavaş yavaş gelişmiştir. Kabardey erkeklerinin çoğu ömürlerinin önemli bir bölümünü askeri operasyonlarda eyer sırtında her ay binlerce kilometre yaparak geçirdikleri için eyerler birkaç temel amaç için dizayn edilmişti:
-binenin rahatlığı
-atın rahatlığı
-binenin dengesi
-eyerin dayanıklılığı
Kabardey eyerine (Çerkes olanı da aynıdır) ilk baktığınızda büyük, ağır ve ağırlık merkezinin çok yüksek olduğunu düşünürsünüz. Ama üzerine oturup bir kaç adım gittiğinizde eski eyer imalatçılarının akıllılığını keşfedersiniz. 15 dakikalık koşu sonrasında ondan hoşlanmaya başlarsınız ve bir günlük koşudan sonra ise onu hiç bir şeye değişmezsiniz.
Kabardey Eyerinin Yapısı
Kabardey eyeri Ordu eyerlerindekilere benzer olarak iskelet temel üzerine, binicinin ağırlığını atın sırtına dağıtacak şekilde yapılmıştır. Günümüzde Podium ve Mc Lellan gibi eyer üreticileri aynı şekildeki iskeletleri kullanmaktadırlar. Eyer iskeleti diğerlerine oranla daha kısadır ama eyerin atın omuz hareketlerini kısıtlamasını engellemek için uzun ve esnek bir deri semer yastığının üzerinde uzanır. Eyerin en büyük sırrı kare şeklindeki yumuşak deriden yapılmış dağ keçisi kıllarıyla doldurulmuş olan yastıktır. Bu özel kalıba çok şükür</u>; sadece rahat olmakla kalmıyor vücut basıncıyla binicinin bacaklarının her tarafını sıkılaştırıyor, dengesini sağlıyor, hem biniciyi hem atı koruyor. Yastık uzun yürüyüşlerde özellikle tırısta sonsuz yararlıdır. Aynı zamanda eyer üzerinde doğru vücut pozisyonunu sürdürmeye yardımcı olur hatta buna zorlar. Resimlere baktığınızda düşünebileceğinizin tam aksine sürücü çok yüksekte değildir, İngiliz eyerlerinde olduğu gibi yastığın binicinin kalçalarına denk gelen tam orta kısmı kılla doldurulmamıştır. Kabardey eyerleri genelde geleneksel göğüs kayışı ve sağrılarla beraber kullanılır. Bunlar ve gemler gerçek deriden çok az dikiş kullanılarak yapılmışlardır. Mesela gemler ve yularlar (Kabardeyce nokhta) sadece düğümlerle yapılır. Kabardey eyerinin bir diğer ilginç detayı ise sonuncusu atın karnına kadar uzanan 3 kolandır. (Bu opsiyoneldir, yapılırsa çok sıkı olmamalıdır.) Bu, sarplıklardan inişte ve dağlıklara tırmanışta eyerin dengesini arttırır. 3 bağımsız kolan, ayrıca bir tanesinin parçalanması durumunda da yedeklik sağlar.
Günümüzde Kabardey Eyeri
Tüm Avrupa boyunca çeşitli müsabakalarda Kabardey eyerlerimizi gören eyer üreticileri bu eyere büyük ilgi gösterdiler, eyer dizaynında yukarıda bir kısmına işaret ettiğimiz bir çok ilginç detayı gördüler. Bu tip eyer at üzerinde rahat oturamayan insanlar için büyük bir fikir gibi görünüyor. Örneğin at binme öğrencileri, acemiler ve özellikle terapi gören engelli çocuklar için… Alışılmış İngiliz eyerleriyle karşılaştırıldığında Kabardey eyerinden düşmek çok zordur. Eyerde otururken ağırlığınız yastıklara bağlanarak sizi tutar. Ama aynı zamanda üzengiler üzerinde hafif yükselirseniz ya da at düşerse sizi hemen serbest bırakır. Herhalde 21. yüzyılda Kabardey eyeri için en büyük sır ve en ilginç gelecek budur.
Komple Çerkes at donanım setinin günümüzde maliyeti 1.500,- Euro civarındadır, iyi bir batılı eyerle benzer fiyattır, kullanılan deri miktarı da aynıdır. Gümüş öğelerle süslenmiş dekoratif eyerler 3.000,- Euro ya da fazlasına mal olabilir. Hatırlanması gereken önemli nokta bu dekoratif eyerlerin çok güzel olduğu, ancak binicilik açısından çok rahat olmadığı ve ağır olduğudur. Bu yüzden Kafkasya’da insanların çoğu günümüzde eski ve yeni teknolojinin bir karışımını kullanmaktadırlar. Ahşap ve çelikten Rus ordu eyeri ve ek olarak geleneksel deri ve şüphesiz yastıklar. Bu tarz bir eyer 500 Euro’dan daha aza mal olabilir.
Çeviri: Serap Canbek / Jıneps
http://kabardians.com/en/content/en%2C155%2Csecrets-circassian-saddle.htmlhttp://circassianworld.blogspot.com/2009/05/secrets-of-circassian-saddle.html
Sayı : 2009 07
