Pınarın çıktığı yer
Murat Çepaye, piyes yazmayı düşündüğü ilk yıllarını iyi anımsıyor. Enstitüye* girememiş, köyü Blaşepsıne’ye dönmüştü. Köy kulübünün çoktandır kapısına kilit vurulmuştu. Bu nedenle 1956 yılında “Köy Kendine Gelmeli” (Къуаджэр зэщыгъо) adlı piyesini yazmıştı. Ç.Murat, askere gidip döndü. Sporla ilgilenme ve köylüyü spora yöneltme üzerineydi bu piyesi. Thabısım Vımar ile Jane Kırımıze’nin birlikte besteledikleri asker türküsünü söylüyordu Ç.Murat. Aşkı ve gençlerin pseluh/sevda (псэлъыхъу) konuşmalarını piyesten izeyebilirdin.
O yıllarda-1956’da- köylere henüz elektrik ulaşmamıştı. Akşam buluşmalarında gaz lambaları yakılıyordu. Yine de temsili izleyenler çok olurdu. Ünlü yazar K’eraş Tembot, Çepaye’nin piyesler yazmakta olduğunu duyunca, Kunıj Mıhamet’i Çepaye’nin köyüne yolladı ve bu genç delikanlıyı onun aracılığıyla Maykop’a çağırdı. Çepaye vakit geçirmeden K’eraş Tembot ile biraraya geldi. Buluşmadaki içten/sevgi dolu söyleşi halen Çepaye’nin belleğinde canlılığını koruyor.
“Ana Kaygısı” (Ным игумэкI)
Öğrenimi sırasında Ç.Murat, “Ana Kaygısı” adlı piyesini yazmıştı. Köydeyken kolhozda (köy kooperatif teşkilatı) çalışıyordu. Kolhozcu köylü olduğu günleri anımsayarak “Batır” (Yiğit) adlı piyesini de yapıtlarının arasına kattı. Piyes insan yaşamından bir kesiti yansıtıyordu. “Dul Kadınlar” (Шъузабэхэр) adlı dramını kaleme alış nedeni de bilinmeyen bir şey değildi. Blaşepsıne köyü erkeklerinin neredeyse tamamı, II. Dünya Savaşı süresince askere alınmıştı, içlerinden kahramanlık göstererek şehit düşen sayısı da az değildi. Dul kalan kadınlardan biri de Çepaye’nin annesiydi. Köylü kadınları sahneyi izlerken gözyaşlarını tutamıyorlardı, bu görüntüleri tiyatroseverler, onca yıla karşın hala unutamıyorlar.
Ç.Murat; K’uraşıne Askerbıy, Haç’eğoğu Kasey, Thak’umeşe Nalbıy, Suleyman Yunıs ve daha başka yönetmenlerle de çalıştı,sahnelerde değişik roller aldığı,piyesleri de sahnelendiği için yönetmenlere teşekkürlerini esirgemiyor.
“Görev Tutsakları” (IэнатIэм игъэрхэр) Ç.Murat’ın yaşamdan çıkarsadığı bir yapıtı. Görevi kapma adına insanlığın bir yana itelenmesi ve o tarz bir yaşam/davranış, piyesin ana konusu. “Sevgi/Aşk Büyük Bir Ateştir” (ШIулъэгъуныгъэр мэшIошху) adlı güldürüsü, aile yaşamına ilişkindir. “Görev Tutsakları” piyesini izleyenlerden bazıları kendilerinden söz edildiğini sanarak yazarı birçok kez eleştirmişlerdir.
Murat Çepaye, 13 yıl Kültür Bakanı yardımcısı olarak görev aldı. …
Erişemediği şeyler daha çok mu?
Rus-Kafkas Savaşı üzerinden 145 yıl geçti, bu konu üzerine bir piyes yazmak istediğini birkaç yıl önce söylemişti, ama pek de çalışmış ve yazı yazmış da değil.
–Konu içimde cirit atıyor, artık yazmaya hazır görüyorum kendimi, diyor Murat Çepaye. “Adıge ülkesini yiğitçe savunanların anısına Maykop’ta bir Kahramanlık Anıtı’nın dikilmesi çalışmaları başlamış durumda, bu da beni az düşündürüyor ve kamçılamıyor diyemem”.
Irmak kıyısında oturan ama yüzme bilmeyen kişiler gibi değildir Ç.Murat. Türkiye, Almanya ve soydaşlarımızın yaşadığı birçok ülkeyi görmüş biri o. Adigeler topraklarına dönmeye ve aile olmaya başladılar. Mefehable köyünde Kosova’dan dönüş yapmış soydaşlarımız yaşıyorlar. Toprağına geri dönmüş olan bu soydaşlarımızın yaşamına ilişkin olarak, Ulusal Tiyatro’da bir oyun sahnelenmesini istediğimizi yönetmenlere bildirdik, ama kimse bu konuda elle tutulur bir piyes yazmış da değil.
İşte bu konuda Ç.Murat’tan bir beklentimiz olabilir.
Sana sonsuz mutluluklarla dolu bir yaşam diliyoruz Çepaye! Sen Nart Ulusu’na aitsin, çok değerli bir ad kattın sanat dünyamıza. Ailenle birlikte mutlu olman, uzun bir yaşam sürdürmen için, gazetemiz okuyucuları adına senin için dua ediyoruz. (Adige Mak)
(*) Adıge Öğretmen Eğitim Enstitüsü – Şimdiki Adıgey Devlet Üniversitesi
Sayı : 2009 09
