Kuzey Kafkasyalı iki intihar saldırıcısının bombaları patlatması sonucunda 40 kişi ölmüş ve 70’den fazla insan yaralanmıştı.
Dün bombacılardan birinin Cennet Abdurrahmanova olduğu açıklandı.1992 doğumluydu ve Dağıstan’dan gelmişti. Kommersant gazetesi kara çarşaflı kadının elinde silah tuttuğu bir fotoğrafını yayınladı.Diğer bombacının Ekim ayında öldürülen bir militanın dul eşi 20 yaşındaki Çeçenyalı Marka Ustarkhanova olduğu belirtildi.
İnsan Hakları Heyetleri Rus güvenlik güçlerinin uyguladığı vahşi eylemlerin Kuzey Kafkasya bölgesindeki Dağıstan, İnguşya, Çeçenya ve Kabardey-Balkar boyunca ayaklanmaları ateşlediğini belirtiyor. Görünmeyen bu büyük savaş şimdi Kremlin kapılarına dayandı.
İnsan hakları eylemcisi Magomed Mutsolgov, Guardian gazetesine İnguşya’nın Nazran kentinden şu açıklamayı yaptı.’’İnsanlar kaçırılıyor, öldürülüyor. Emniyete dair hiçbir güvence yok.’’
İnsan Hakları Heyetleri, kanun güçleri ve istihbarat organlarının yargısız infazlar dışında düzinelerce keyfi gözaltı, işkence, insanlık dışı ve aşağılayıcı davranış eylemlerinde bulunduklarını belirtiyor.
Maske takmış silahlı personel bir bölge ya da köyü güya’’süpürme operasyonu’’ dahilinde çembere alıyor. Evlerine girip onları döverek eşyalara zarar veriyor. Şüpheliler götürülüyor. Götürülenlerin çoğu geri dönmüyor. Mağdurlar ve yakınlarıyla görüşen İnsan Hakları Heyetleri çoğunun, üzerlerine düzmece silahlar konularak vurulduğunu iddia ediyor.
Mutsolgov’a göre Kremlin’in terörizm karşıtı yöntemleri yüzünden karşı hareket başladı.“Şiddet daha fazla şiddet yaratıyor. İnsanları gizli örgütlerde militan olmaya itiyor.”
Kuzey Kafkasya’da silahlı çatışmanın doğası da değişti. Boris Yeltsin 1994-1996 arasında dağlarda henüz özgürleşen Gürcüler gibi kendi anayasa ve devletlerini talep eden çoğunluğu laik olan Çeçen ayrılıkçılarla savaşmıştı.1999-2004 arasında Vladimir Putin ikinci Çeçen savaşında mücadele verdi. Amaç Çeçen ayrılıkçılığını ezip geçmekti.
Amma velakin Kremlin şu anda farklı bir düşmanla mücadele ediyor.Yeni nesil isyancıların tamamen İslami bir hedefi var:Taliban Afganistan’ına bir miktar benzeyen, Şeriat yasasına sahip bir Pan-Kafkas emirliği kurmak.Umarov, Kuzey Kafkasya ve Krasnodar Kray’in yanı sıra Hazar denizi kıyısındaki Astrakan ve Volga bölgesini de özgürlüğe kavuşturacağına dair söz vermiştir.
İsyancıların yöntemlerindeki aşırılık arttı. Görünüşe göre Umarov, suikaste kurban giden selefi Şamil Basayev’in kullandığı intihar ekibini yeniden sahneye koydu. Geçtiğimiz yaz, intihar komandosu Nazran polis istasyonunda bir kamyonu havaya uçurmuştu.Bir başka bombacı, İnguşya cumhurbaşkanı Yunus-Bek Yevkurov’un arabasını sıkıştırarak amacına ulaşmıştı.
İsyancılar yeni bir silahtan daha faydalanmaya başladılar: internet. Özel güçler 2 Mart’ta Nazran yakınlarındaki Ekaşevo’da geniş bir operasyon başlattı. You Tube’da muhalif Müslümanlar tarafından ilgiyle karşılanan cihad yanlısı mesajlar yayınlayan Sibirya doğumlu, din değiştirmiş Sait Buryatski’yi öldürdüler. Rus topçuları ateş ederken Buryatski müritleri için son bir mesaj kaydediyordu.
Rus güçleri Ekaşeva’dan ayrıldıktan sonra Memorial örgütünün eline geçen video kaydında tahribat açıkça görünüyor. Yıkık evler, enkaz haline getirilmiş arabalar ve tuğlalarla kaplanmış sokaklar. Rus güçleri çatışmanın ardından isyancılara ait silahların yanında yanık bir insan elini de sergilediler.
İnsan Hakları örgütleri her iki tarafı da eleştiriyor. Hem isyancıları hem de hükümeti insan hayatına saygı duymamakla suçluyorlar. Memorial Nazran yetkilisi Timur Akyev ‘‘Gizli örgütler hükümetin uyguladığı yöntemler yüzünden daha da radikalleştiler. Şu anda isyancıların tek bir hedefi var: neye mal olursa olsun Rusya’yı yenmek. İsyancılar ve hükümet birbirlerine karşı aynı yöntemi kullanıyor. Sivil halk aralarında kaldı’’ diyor.
Kafkasya’ya boyun eğdirmek için ağaçlarını yıkıp evlerini yakarak vahşi bir tutum izlemiş olan Çarist ataları gibi günümüz Rusya liderlerinin de bölgeyi ve alışkanlıkları kavrama konusunda başarısız olduklarını belirtiyor Akyev. Pazartesi günkü patlamayı da kınıyor.
‘‘Çeçen sivillerin öldürülmesi karşılığında Rus sivilleri öldürerek nasıl intikam alındığını anlayamıyorum. Saçmalık. Metroda ölen insanların çatışmayla hiç ilgileri yoktu.’’
Metrodaki patlamalara Kremlin’in tepkisi tahmin edileceği gibi kin doluydu. Vladimir Putin sorumluların kökünün kazınacağını duyurdu. Medvedev ise 12 kişinin ölümüne, 28 kişinin yaralanmasına neden olan ikiz patlamaların gerçekleştiği Kızılyar’ı ziyaret etti. Medvedev güvenlik güçlerine daha acımasız olmalarını tavsiye etti.’’Son zamanlarda terörle savaşta oldukça başarılı işler yapıldı. İğrenç haydutların çoğunun kafasını kopardık. Ancak demek ki bu yetmemiş.İzlerini bulup hepsini cezalandıracağız.Hepsini yok edeceğiz” dedi.
Medvedev bölge konusunda adımlar atmış ve yeni bir federal vali atamıştı. Ancak sorunlar halen aynı. İsyanların sürmesinin sosyo-ekonomik nedenleri var: fakirlik, işsizlik (İnguşetya’da gayri resmi rakamlara göre %75 oranında), polisin gaddarlığı ve yolsuzluk.2.Nisan.2010
Çeviri: Serap Canbek
Sayı : 2010 04
