Guatemala’da eski diktatör Jose Efrain Rios Montt’un Maya yerlilerine soykırım yapmak ve insanlığa karşı suçlardan yargılandığı dava sonuçlandı. Başkent Guatemala’daki yerel mahkeme, Rios Montt’a 80 yıl hapis cezası verdi. 86 yaşındaki Montt, böylece kendi ülkesinde soykırım suçundan hüküm giyen ilk devlet başkanı oldu.
Montt, askeri darbe sonrası ülkeyi yönettiği 1982-1983 yıllarında 1700’den fazla kişinin katledilmesi, on binlerce Maya yerlisinin göçe zorlanması, taciz ve işkence ile suçlanıyordu.
Duruşmada dinlenen tanıklardan Nicolas Brito, Santa Maria Nebaja kenti yakınlarındaki Canaque köyünde yaşadığını, 1982 yılında köyünü basan askerlerin onlarca kişiyi öldürdüğünü ve evleri ateşe verdiğini söyledi.
Saldırıdan şans eseri kaçıp kurtulduğunu belirten Brito, “Ölenlerden çoğu, ekmek yapan kadınlardı. Askerler, öldürdükleri köylülerin kalplerini çıkardılar” dedi.
Karar sonrası duruşma salonunu dolduran kurban yakınları buruk bir sevinç yaşadı. Kurban yakınlarından biri şunları söyledi: “Biliyorum ki bu yaşanan acıları silmeyecek, ama en azından bir daha böylesine katliamların olmayacağının garantisi. Bunun için seviniyorum. Kardeşim eğer katili cezasını çekeceği için nihayet mezarında huzur bulacak ise bundan da mutlu olurum.”
Hakkındaki iddiaları reddeden ve davayı “siyasi bir şov” olarak nitelendiren eski diktatör, bir üst mahkemeye temyiz başvurusunda bulunacağını açıkladı. Aynı davada hakim karşısına çıkan dönemin askeri istihbarat yetkilisi Mauricio Rodriguez Sanchez ise beraat etti.
36 yılda 200 bin kişi öldü
Efrain Rios Montt, 23 Mart 1982′de darbeyle iktidara gelmişti. Ağustos 1983′te sona eren diktatörlüğü sırasında çoğu Maya köylüsü 1700 kişinin ölümünden sorumlu tutulan Montt, Latin Amerika ülkelerinde soykırımla suçlanan ilk lider olmuştu. Montt, 15 yıl süren kongre üyeliği sırasında siyasi dokunulmazlıktan yararlanmış, daha sonra ev hapsine alınmıştı.
Birleşmiş Milletler desteğiyle 1999′da kurulan komisyon, Guatemala’da 1960-1996 yıllarındaki 36 yıllık iç savaş sırasında yaklaşık 200 bin kişinin öldüğünü, köylerin yok edildiğini, yüzlerce kişinin de kaybolduğunu ortaya çıkarmıştı. 600′den fazla katliamı belgeleyen komisyon, Maya köylülerini hedef alan soykırımın ise Montt’un iktidarı sırasında işlendiğini belirlemişti.
Sayı : 2013 06
