19-22 Aralık 2000 tarihinde, 20 cezaevine aynı anda “Hayata dönüş operasyonu” düzenlenmişti. 2000 yılı sonbaharında hapishanelerde uygulamaya konması planlanan F-tipi uygulamasını protesto etmek amacıyla 20 Ekim’de başlayan ölüm orucunu kırmak amacıyla yapılan operasyon sırasında 30 tutuklu ve mahkum öldü, 237 tutuklu yaralandı, iki asker de yaşamını yitirdi. 11 yıl sonra ortaya çıkan belgelerde operasyona “Tufan” ismi verildiği anlaşıldı.
İnsan Hakları Derneği (İHD), 16-17 Kasım 2002 tarihlerinde gerçekleştirdiği genel kurulunda 19 Aralık gününü “Cezaevlerinde İnsan Hakları İçin Mücadele ve Dayanışma Günü” olarak ilan etmişti. İHD katliamın yıl dönümünde, müzeye dönüştürülen Ulucanlar Cezaevi önünde bir basın açıklaması düzenledi. Açıklamada “Türkiye’de hapishaneler karanlık bir geçmişe sahiptir. Bugün daha mı iyidir? Hayır. Cezaevlerinde neredeyse dünü aratacak inanılmaz insan hakları ihlalleri yaşanmaktadır.”denildi. İHD’nin hazırladığı, içinde 2013 yılında hapiste işkence ve kötü muamele, sağlık, sürgün, çocuk mahpuslar, engelli mahpuslar, LGBT bireylere dönük değerlendirmelerin bulunduğu rapora göre, 2013 yılı itibariyle cezaevlerinde 140 bin 250 kişi bulunuyor. Rapora göre ayrıca son yedi yıllık dönemde cezaevlerinde nüfus iki buçuk misli artmış.
