Stalin’in emriyle gerçekleşen kitlesel sürgünleri konu edinen bir film, Rus karşıtı olduğu suçlaması ile yasaklandı. Çeçen ve İnguş halklarının sürgün edilişini anlatan filmin senarist ve yapımcısı Ruslan Kokanayev Zaurbek bu iddiayı redderek “Filmde her iki tarafın da acıları gösteriliyor: Sürülenlerin ve emre itaat etmek zorunda olanların” dedi. Rusya Kültür Bakanlığı Sinema Departmanı Başkanı Vyacheslav Telnov, filmin yayınlanması için yapılan başvuruyu, “Filmin etnik nefreti körükleyeceğini düşünüyoruz” diyerek reddetti.
“Unutulması Emredildi” adlı film, sürgünün 70. yılına adanmıştı. Bakanlık yetkilileri ayrıca 700 insanın diri diri yakıldığı “Haybah Katliamı” ile ilgili bölümün tarihsel gerçekleri yansıtmadığını iddia etti. Yetkililer, NKVD güvenlik güçlerinin ve Stalin’in dosyaları ile Rusya devlet arşivinde inceleme yapıldığını belirtti ve “Araştırma sonucunda Haybah’ta insanların yakıldığına dair herhangi bir belgeye rastlanmamıştır. Bu da gösteriyor ki bu olaya dair iddialar, tarihin çarpıtılması demektir” dedi.
Kültür Bakanı Vladimir Medinsky’nin danışmanlarından Larisa Khon ise henüz nihai karara varılmadığını, filmin uzmanlarca yeniden inceleneceğini söyledi.
Memorial İnsan Hakları Kuruluşu Başkanı Alexander Cherkesov, “23 Şubat 1944’te dağlar karlarla kaplıydı, bu yüzden yayan olarak yürümek zordu. Yürüyebilenleri götürdüler, diğerlerini yaktılar. Yakılanların sayısı tartışmalı olabilir ama bu olay gerçekten yaşandı. Çeçen ve İnguşlar’a tarihlerini hatırlatan bu film, etnik nefreti körüklemez, yasaklanması körükler” dedi.
Filmin yapımcısı Zaurbek, “Mahkemeye gidip haklı olduğumuzu ispatlayacağız” diye açıklama yaptı. 52 yaşındaki Zaurbek, belediye başkanlığı da yapıyor. Film bütçesinin özel sektörden yatırımcılar tarafından sağlandı, devlet desteği alınmadı. Film yasaklanmasaydı, Venedik Film Festivali’ne de gönderilecekti.
Vlaimir Putin başkanlığındaki Rusya; Sovyetler Birliği’nin zaferleriyle övünürken Stalin’in toplama kamplarında gerçekleşen milyonlarca kişinin ölümünü önemsiz kılmaya çalışıyor. Putin, muhalefete bir çağrı yapmış ve tüm okullarda tek tip tarih kitabı oluşturulmasını istemişti.
Çeviri ve derleme: Serap Canbek
