А. Джеват Бенк
Тыркуем итхэу «Адыгэ бзэ хасэмрэ», ыкIи «ГъашIэмрэ гъэсэныгъэмрэ» зыфаIорэ къэралыгъо хасэмрэ зэIукIэ ашIыгъ. Тыркуем ис адыгэхэмэ апаекIэ, ныбжьым емылъытыгъэу, «Адыгэ бзэ хасэм» гъэсэныгъэ программэхэр адыгабзэр зымышIэхэрэм, ыкIи е макIэу зышIэхэрэм, атегъэпсыхьагъэу программэхэу «а1» «а2», «б1» адыгабзэкIэ къагъэхьазырынэу къэралыгъо хасэу «ГъашIэмрэ гъэсэныгъэмрэ» пшъэрылъ къыфишIыгъ. Тыркуем ихьыкумэт гъэсэныгъэ Ioфым еплъырэ къутамэм итхьаматэ, унашъоу №55 мафэу 29.06.2016 илъэсым ыIaпэ къыкIидзагъ.
Мы унашъом епхыгъэ проектым ехьылъIагъэу Тыркъуем икъалэ зэфэшхьафыхэм адыгабзэ курсхэр щызэIуахын фэшкIэ, адыгабзэр язгъэшIэщт егъэджакIохэр хадзынэу имтихьанхэр ашIыгъ.
Апэрэй егъэджакIо хэдзын Iофыр Токъат къалэм епхыгъэ къалэу Эрбаамрэ, Амася къалэм епхыгъэ къалэу Мэрзифонрэ ащашIыгъ. Эрбаа къалэм щашIыгъэ хэдзыным егъэджакIоу нэбгырэ-18, Мэрзифон къалэм щашIыгъэ хэдзыным егъэджакIоу нэбгыри-9 къекIолIагъ. КъекIолIагъэ егъэджакIо пыстэури тегъэпсыхьагъэу рагъэджэшъунхэу «Адыгэ бзэ хасэм» ылъытагъ.
Ау Самсун къалэм щашIыгъэ имтихьаным гумэкI къыпыкIыгъ. Къэралыгъом щылажьэрэ тхьаматэхэм ащыщ горэм къиныгъо къаритыгъ. Тыркуем и хабзэ шIыкIэм къемыкIоу хэдзын Iофыр aригъэукъожьыгъ. Iофыр дэоныгъэм лъэIасыгъэу, гъэсэныгъэм еплъырэ къалэ тхьаматэм хэдзын Iофыр икIэрыкIэy aригъэшIыжыгъ. Арти мэзищыр хьаулые хъугъэ.
ЕгъэджапIэм пэшъхьафэу гъэсэныгъэ зыщашIырэ чIыпIэхэм курс щыIухыным ихабзэ тащтэу щырекIoкIыра: Тыркуем «еджапIэм щызэрэгъашIэу гъэсэныгъэрэ” – «еджапIэм пэшхьафэу гъэсэныгъэ” араIоу гъэсэныгъэ зэфэшхьафитIу иI. Mы къэралыгъо гъэсэныгъэ зэхэщагъэхэм Iоф зещэхэр яIэх.
Тыркуем щыпсэурэ тыркум нэмыкI цIыф лъэпкъыхэм (гурджыхэр, къуртхэр, лазыхэр, чъэркъэсхэр, арнаутхэр,бошнакъыхэр) ябзэхэр къаухъумэн фэшкIэ, еджапIэм чIэсыхэмэ апаекIи, еджапIэм пэшъхьафэу еджэхэрэмэ апаекIи абзэкIэ дэрс алъэгъунэу амал яIэу хъугъэ. Aшъхьа епхыгъэу лъэпкъ пыстэуми, ежь ыбзэкIэ егъэджэн программэр ежьым ышIынэу, зэрихьащт тхылъхэри, материалхэри ежьымэ агъэпсынэу амал къареты. Лъэпкъ хасэхэм агъэхьазэрыгъэ программэхэр, тхылъхэр, материалхэр ауплъэкIун фэшкIэ къэралыгъом араты. Ахэми пхэнджы хэтмэ, хабзэ шIыкIэм къемыкIун хэтмэ аIошъы ауплъэкIух.
Адыгэхэм программэ зэфэшхьафитIу агъэхьазырыгъ. Агъэхьазэрыгъэ модулхэр етIани зы ашIыжыгъ. ЕгъэджакIо хэдзын имтихьаныр фаем кирилл алфабэткIэ, фаем латин алфабэткIэ ашIынэу тыраубытагъ. Курсыр кириллкIэ хьауми латинкIэ зэрэхъущтым, курсым къакIорэ нэбгырэ 12-м хадзынэу фитых.
