Napso Yebaruk Haneş, 1832 yılında, Nathoların yaşadığı Natuhay Köyü’nde doğdu. Kafkasya Savaşı’nın ardından Yebaruk’un ailesi Aguy-Şapsığ Köyü’ne yerleşti. Yebaruk orada Neğuç İsmail’in kızı Nago ile evlendi. 4 kızları oldu.
Yebaruk, çalışkan ve yetenekli bir insandı. Yeni bir elma cinsi üretmişti. Bu cinse Aguyem ya da yerli halkın deyimiyle Yebarukmiy deniliyor. Bu cinsin fidanları farklı köylere de aktarıldı, bugün bile bu cins elmalar yetişiyor.
Yebaruk ayrıca Karadeniz Çerkesleri arasında ünlü bir şifacıydı. Kırılmış ya da ezilmiş kemikleri bir dokunuşta teşhis ediyordu. Civardaki Çerkes köylerine de yardımcı olan Yebaruk’un ünü yayılmıştı.
Rus İç Savaşı esnasında, Karadeniz Donanması’nın savaş gemilerinden biri Tuapse’ye ulaşırken bir denizcide birkaç kırık oluştu, acilen tıbbi müdahale gerekiyordu. Denizciler, yerel halktan Aguy-Şapsığı Köyü’nde ünlü bir kırık-çıkıkçı olduğunu öğrendi ve köye hemen bir heyet gönderildi. Yebaruk, denizcileri misafirperverlikle karşıladı ve ziyaretlerinin nedenini sordu. Olanları anlatan denizciler, arkadaşları için yardım talep etti. Denizcilerle gemiye giden Yebaruk yaralı denizciyi muayene etti. Geminin limandan ayrılması gerektiğinden, tedavi için denizciyi Aguy-Şapsığ’a getirmelerini istedi. Tedavi sürecindeyken Beyaz Ordu muhafızları köye geldi, denizcinin suçlu olduğunu söyleyerek teslim almak istediler. Durumu anlayan Yebaruk hemen çıkar bir yol buldu, kızıl muhafızın kolera olduğunu ve herkese bulaştırabileceğini söyledi. Beyaz Ordu muhafızları, ürkerek köyü terk etti. Yebaruk, denizciyi tedavi ederek iyileştirdi. Gemi tekrar limana geldiğinde, iyileştirdiği hastayı arkadaşlarına teslim etti.
Bir şükran ifadesi olarak Yebaruk, gemi personeli listesine fahri denizci olarak kaydedildi ve denizci üniforması ile ödüllendirildi. Sonraki 10 yıl boyunca gemi personeliyle arkadaşlık ilişkilerini sürdürdü. Yaşlı Yebaruk öldüğünde bir orkestra ile köye gelen denizciler, askeri tören ve top atışlarıyla onu son yolculuğuna uğurladı.
Napso Yebaruk Haneş, evinin avlusunda eşi Nago’nun yanındaki mezara defnedildi. (shapsugiya.ru – Napso Tembot Haneş’in Slovo gazetesi 2015 yılı 3. sayısının 7. sayfasında yayımlanan makalesi)
Ç.N: Rus İç Savaşı, 7 Kasım 1917-25 Ekim 1922 tarihleri arasında gerçekleşti. Makalede anlatılan olayın 1917’de gerçekleştiğini varsaydığımızda, Napso Yebaruk’un yaşı 85, vefat ettiğinde ise 95 idi.
Çeviri: Serap Canbek
