II. Dünya Savaşında Abhazya (1941-1945)
Savaşın Başlaması Abhazya’da Askeri Seferberlik ve Savunma Çalışmaları
…22 Haziran 1941 ‘de Nazi Almanya’sının Sovyetler Bildiğine hain saldırısı sonucunda savaş başlamıştır…
…Ülkedeki halk seferberliği, organize şekilde ve seferberlik planı doğrultusunda gerçekleşmiştir. Örneğin Gagra İlçesi’nde 23 Haziran 1941’de saat 11.00’de seferberliğe tabi kişilerin hepsine celp teslim edilmiş ve yedek subayların Sohum’a sevki için araç hazır edilmiştir…
…O günlerde Abhazya Askerlik Şubesi’ne gençlerden cepheye gönderilmeleri isteğiyle yüzlerce başvuru ulaşmıştır. Savaşın sadece ilk üç gününde Akarmar Köy Meclisi’nin askerlik masasına cepheye gönderilme isteğiyle 300 başvuru yapılmıştır. Bu başvuruların %40’ı genç bayanlar tarafından yapılmıştır. 4-19 Temmuz 1941 tarihleri arasında Abhazya’nın askerlik şubelerine cepheye sevk isteğiyle 5974 başvuru yapılmıştır…
…Abhazya’dan (tüm halklardan) gidip de hayatını kaybedenlere gelince, arşiv belgelerine göre İkinci Dünya Savaşı döneminde Sovyet Ordusu ve Deniz Harp Kuvvetleri saflarına 55,5 bin kişi çağrılmıştır. Cepheden 17,5 bin kişi geri dönmemiştir…
…Yazarın tahminlerine göre savaş yıllarında Soyyet Ordusu ve Deniz Harp Kuvvetleri’nin saflarında 15,5 bin Abhaz bulunmaktaydı, bu rakam toplam nüfusun %28’inden fazlasına tekabül etmektedir…
…Uzun yıllardır Abhaz halkının tarihi ve yaşam biçimini inceleyen Amerikalı bilim adamı P. Garb’ın “Uzun Ömürlüler” kitabı hariç, literatürde, cephede hayatını kaybeden Abhaz askerlerin sayısı hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Adı geçen eserde “10 bin Abhaz cepheden evlerine geri dönmemiştir” denilmektedir. Kanaatimce bu rakam yanlıştır. Tahminime göre ölen ve kayıp Abhaz sayısı 5,5 bin kişidir, yani askere çağrılanların üçte biri savaş meydanından geri dönmemiştir. Kayıpların yüksek olması Abhazların askerliklerini, özellikle en fazla kaybın yaşandığı piyade olarak yapmalarıyla açıklanabilmektedir…
2. DÜNYA SAVAŞINDA ABHAZYA (1941-1945)
Orijinal basım yeri ve yılı: Sohum-2015
Yazar: Valiko Mecidoviç Paçuliya
Çeviri: Gülcanat Sakenova
Kapak Tasarım: Yunus Karaarslan
Baskı Tarihi: Kasım-2017
© Copyright: APRA Yayıncılık-2017
Yayın Yönetmeni: Erol Karayel
Tel: +90 553 016 15 44
e-posta: aprayayincilik@gmail.com
www.aprayayincilik.com
Abhazya’daki Alman İstihbaratının Çöküşü (1941-1945)
1. Savaşın Başlangıç Döneminde Alman İstihbaratı (Haziran 1941-Temmuz 1942)
…”Kafkas” örgütü 1936 yılında Paris’te Kafkas kökenli kişiler tarafından kurulmuştur. Örgütün kurulmasının fikir babası Usuy isimli Japon konsolosudur. Onun önerisi üzerine Berlin’de yaşayan Ş. Karumidze isimli kişi yurtdışında bulunan tüm Kafkasyalıları Sovyet iktidarı ile mücadele edebilecek güçlü bir örgüt çatısı altında toplamaya girişmiştir. Fakat başarılı olamamıştır.
Kısa bir süre sonra bu işe aynı dönemde Berlin’e gelen muhacir Bamat Geydar [Türkçe literatürde Haydar Bammat olarak bilinir). Yazar Paçuliya araştırmasında Sovyet arşiv belgelerini esas aldığı için oradaki tanımlamalara itibar etmektedir. Ancak, Haydar Bammat ve Alihan Kantemir Bolşevik İhtilali sırasında anavatanını terk etmek zorunda kalmış, Kafkasya’nın Rus istilasından kurtarılarak bağımsız bir birlik/blok oluşturması için mücadele vermiş saygıdeğer yurtseverlerdir. (Apra Yayıncılık)] el atmıştır. Rusça “Kafkas” dergisini çıkartmaya başlamış, böylece Alman yetkilileri tarafından tüm gerekli faaliyet şartları oluşturulan Japon Konsolosu’nun büyük maddi ödenekleriyle desteklenen “Kafkas” beyaz muhacir, örgütü oluşmuştur. Bamat ise Paris’te yaşamaya ve örgütün faaliyetini oradan yönetmeye devam etmiştir.
1939 yılında, SSCB ile Almanya arasında saldırmazlık anlaşmasının akdedilmesini takiben “Kafkas” örgütü Alman hükümeti tarafından resmi olarak yasaklanmıştır. Bamat örgüt faaliyetini İtalya’ya taşımaya çalışmıştır.
Girişimlerinde başarılı olamayınca Bamat örgütle birlikte Türkiye’ye taşınma ve oradan SSCB’ye karşı yıkıcı faaliyetleri organize etme kararı almıştır. “Kafkas”ın yönetim merkezinin Türkiye’ye taşınmasından memnun olmayan örgütün Gürcü kanadı üyelikten ayrılma dilekçeleri vermeye başlamıştır. Genel olarak örgüt 1939 yılında dağılmıştır. Örgütün yönetiminde Kumık kökenli Bamat Geydar (Büro Başkanı), yardımcısı Osetin Alihan Kantemir, General G.İ. Kvinikadze, tarihçi Prof. Z. Avalişvili, Ş. Amiradjibi vd. olduğu belirtilmelidir. Örgüt aslında Sovyetler Birliği sınırlarında hiçbir çalışma yapamamıştır…
İkinci Dünya Savaşı Cephelerindeki Abhazya Evlatları
…1939 yılı nüfus sayımına göre SSCB’de Abhazların sayısı 58.969 kişidir. Bu rakam kahraman Abhaz sayısına bölündüğünde, 14.742 rakamı elde edilecektir. Demek ki 14.742 Abhaz’a 1 Sovyetler Birliği Kahramanı düşmektedir.
Yukarıdaki yöntemle tüm SSCB halklarına hesaplama yaparsak, 11.437 Osetin, 12.378 Rus, 13.889 Ukraynalı, 14.662 Adige, 16.790 Kalmık, 17.616 Belarus, 22.183 Başkır, 23.038 Mordva, 24.178 Emeni, 24.987 Gürcü’ye vd. 1 Sovyetler Birliği Kahramanı düşmektedir. Genel olarak Abhazlar; Osetin, Rus, Ukraynalı ve Adigelerden sonra 5. sırada yer almaktadır…
İlk Abhaz Kadın Pilot
…Çok sayıda 18-20 yaşındaki Abhaz kızı cepheye gitmiştir…
…Vatan savaşında ilk Abhaz kadın pilot Meri Hafizovna Avidzba dikkat çekmiştir. Meri Leningrad Askeri Tıp Akademisi’nde öğrenciydi. Savaş başladığında birçok yaşıtı gibi gönüllü olarak cepheye gitmiştir…
Reichstag Üzerine Zafer Bayrağını Diken Asker
Berlin muharebelerinde Reichstag’a taarruz öncesi 3. Ordu Komutanlığı, Asteğmen M.V. Kantarya’yı Teğmen Egorov ile birlikte Reichstag’a bayrağı dikmekle görevlendirmiştir…
…1. Belarus Cephesi 3. Ordu 150. Piyade Tümeni 756. PA Keşif Eri Asteğmen M.V. Kantarya, Teğmen M.A. Egorov ile birlikte 30 Mayıs 1945 gece yarısı Reichstag kubbesine zafer bayrağını dikmiştir. Bu konuda ilk resmi açıklamayı Sovyetler Birliği Mareşali G. K. Jukov 10 Haziran 1945’te Berlin stadındaki mitingde yapmıştır…
Siyasi Sürgünler ve Abhazları Sınırdışı Etme Girişimleri
İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması ile İ. Stalin Devlet Güvenliği ve İçişleri kurumlarını birleştirmiş ve SSCB İHK başına hemşerisi L. Beria’yı getirmiştir.
Beria’nın inisiyatifi ve Gürcistan İçişleri Halk Komiseri A. Rapava, Abhazya İçişleri Halk Komiseri Binbaşı İ. Gagua’nın elbirliğiyle 30’lu yıllardaki toplu sürgünden sonra kalan Abhaz aydınlarına karşı komplolar kurulmuştur…
Sonuç
Berlin-Karlshorst yakınlarında Alman Başkomutanlığı temsilcilerinin Hitler Almanya’sının kayıtsız şartsız kapitülasyon belgesini imzaladığı 1945 yılının Mayıs gecesinden bu güne 70 yıl geçmiştir. Böylece Büyük Anavatan Savaşı, genel olarak II. Dünya Savaşı sona ermişti.
1. Dünya Savaşı’nın kapsamı ve şiddeti acısından geçmişte emsali yoktu. Savaşa 61 ülke, yeryüzü nüfusunun yüzde 80’den fazlası katılmıştır. Savaş 27 milyonu Sovyet insanı olmak üzere 70 milyon hayatı yok etmiştir…
… Savaşın ilk gününden itibaren Abhazya’nın askerlik şubelerine Abhaz gençlerinden cepheye gitme dilekçeleri yağmaya başlamıştır. Bazen 16-17 yaşındaki gençler cepheye gidebilmek için yaşlarını daha büyük göstermekteydi.
Vatan savunmasına erkeklerin yanı sıra kızlar da ayaklanmıştı. Abhazya’dan seferber edilen 800 kızın yaklaşık 200’ü Abhazdır…
… Savaş öncesi ve sırasında Abhazya’dan Sovyet Ordusu ve Deniz Harp Kuvvetleri saflarına 55,5 bin kişi çağrılmıştır.
Savaş cephelerinde Abhazya’dan 17,5 bin kişi şehit olmuştur. Savaş yıllarında Sovyet Ordusu ve Deniz Harp Kuvvetleri saflarına 15,5 bin Abhaz çağrılmıştır. Savaş cephelerinde şehit ve kayıp olan Abhazların sayısı 5,5 bin kişiye ulaşmış, yani savaşa çağrılanların üçte biri muharebe meydanından geri dönmemiştir…