Zabitı Jarbeg’in (Дзабиты Зарбег) Oset Halk Tıbbı (Ирон Адæмон Хостæ) kitabının Badı Muammer Tekin tarafından yapılan çevirisini yayımlamaya devam ediyoruz.
Цæгæр (Tseger) Kellik
Saçlar derinin dış yüzeyindeki KERATİN denilen proteinlerdir. Saçların yenileri vücut folikülleri tarafından üretildikçe eskileri dışarı itilir. Bu itilme yaklaşık yılda 15 cm kadardır. Bizim saç olarak gördüklerimiz ölü keratin hücreleridir. Tıpta, ALOPASİ diye adlandırılan kellik, insanların yaşlandıkça doğal olarak karşılaştıkları bir olaydır. İnsanların ortalama üçte ikisi kellikle tanışırlar. Günümüzde çeşitli şekillerde tedavi edilmeye çalışılan kelliğin hormonal veya psikolojik nedenleri olabilir. Osetlerin GEMEĞŞER (dazlak) diye de adlandırdıkları kellikle ilgili çeşitli deyimler de oluştu. “Yaşlı, kel de olsa değerlidir”, “Gür saçlar, kelin derdinden anlamaz”, Bir tane kel oğlu bari olsaydı” gibi…
Tedavi için çeşitli yöntemler uygulanıyordu. Saçsız bölge, kanatırcasına kazınıyor ve temizlenerek yakılmış yağ sürülüyordu. Katran ile banotu dallarının suyu sürülerek tedavi edilmeye çalışılıyordu. Yakılmış arpa taneleri bağlanıyor, tuzlanmış et suyu sürülüyordu. Yakılmış huş bitkisi küllerinin suyu, kaynatılmış dulavrat otunun suyu, SÜPÜRGE OTU suyu, sarımsaklı saf su, çeşitli otlarla terbiye edilmiş tavuk dışkısı gibi maddeler sürülüyordu. Rendelenmiş turp, nişadırla karıştırılarak sürülürdü. Derecesi yüksek alkol, hayvansal yağ ile karıştırılarak sürülürdü. öksürük otu, kantaron, perçem otu birlikte kaynatılarak saçsız bölgeler yıkanıyordu.
Хъотыр (Gotır) Cüzzam
Cüzzamlı (GOTIRCIN) diye adlandırılan bu hastalık, bazı bölgelerde farklı isimlerle biliniyor, deri hastalıkları sınıfından sayılıyor ve çaresi bulunamıyordu.
Хæрагхæлмаг (Xeragxelmag) Uyuz
Vücutta kabarcıklar şeklinde başlayıp kaşıntı yaparak artış gösterir. Bulasıcıdır. Kaşıntı ve tahrişe neden olan, kaşıntı akarı denilen bir mikroptur. Güney Osetya’da Gürcüce MUNİ adiyla da bilinir. Bu hastalık için çeşitli ilaçlar yapılıyordu. Domuz yağı, kükürt ve barut karıştırılarak tahriş olmuş bölgelere sürülüyordu. Uyuzlu kişiye sulandırılmış kül, gazyağı, kükürt suyu, kişinin kendi idrarı gibi maddelerle banyo yaptırılıyordu. Kükürt, bakır sülfat ve tavuk dışkısı karıştırılarak hasta bölgeye sürülüyordu.
Хæрæджыхойраг (Xerecıxoyrag) Uçuk
Genelde dudaklarda çıkan uçuk, vücudun çeşitli yerlerinde görülebilen ve göz göz olan bir mantar hastalığıdır. İnanışa göre birine gönülsüz verilen hediye, ikram veya hediye edilen şeye başkalarının imrenmesi uçuk oluşmasına neden olurmuş. Veya yılda bir anma programları yapılan cinler, şeytanlar gününde, şeytanlara ayrılan paydan yiyenlerde uçuk olurmuş. Uçuk için ban otu, katran, huş otu ve solucanlardan ilaçlar yapılıyordu.
Елкуни (Elkuni) Deri iltihabı
Çocuklarda ilk bir ay içinde görülen ve baş kısmında oluşan iltihabi bir hastalıktır. Süt emen çocukların mama türü yemekler yemeye başlamasıyla iyileşmektedir. Büyükler için problem olan bir hastalık değildir. Çocukların kafasında oluşan kızarıklık için gliserin ve katran karışımı madde sürülürdü. +
