Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından hazırlanan “Siyasette Kadın 2025” haritası yayımlandı. Dünya genelinde kadınların siyasi liderlik pozisyonlarında temsili artmaya devam etse de, eşitliğe giden yolda ilerlemenin yavaşlığı ve yaşanan gerilemeler somut önlemler alınması gerekliliğini ortaya koyuyor.
Eşitsizlikler ve düşen oranlar
Harita, siyaset alanındaki eşitsizlikleri çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Haritaya göre, 1 Ocak 2025 itibarıyla dünya genelinde; parlamentolardaki kadın milletvekili oranı çok küçük bir artış göstererek yüzde 27.2’ye çıktı. Geçen yıl bu oran yüzde 27’ydi. Buna karşın bakanlık pozisyonlarında görev alan kadınların oranı geçtiğimiz yıla oranla yüzde 0.4 düşüş göstererek yüzde 22.9’a geriledi.
Bakanlık pozisyonlarında cinsiyet eşitliği sağlayan yalnızca 9 ülke bulunuyor (Nikaragua, Finlandiya, İzlanda, Lihtenştayn, Estonya, Andorra, Şili, İspanya ve Birleşik Krallık). Bu rakam geçen yıl 15’ti. Devlet başkanı kadın olan ülkelerin oranı yüzde 11.9. Hükümet başkanı kadın olan ülkelerin oranı ise yüzde 8.3. Mevcut hızda ilerlendiği takdirde, karar alma mekanizmalarında toplumsal cinsiyet eşitliğine ulaşmak 130 yılımızı alacak.
Kadınlar, Latin Amerika ve Karayipler’deki parlamento koltuklarının yüzde 36’sını, Avrupa ve Kuzey Amerika’da ise yüzde 33’ünü elinde bulunduruyor. Sahra Altı Afrika’da bu oran yüzde 27 iken; bunu Doğu ve Güneydoğu Asya yüzde 23,5, Okyanusya yüzde 20, Kuzey Afrika ve Batı Asya yüzde 19 ve Orta ve Güney Asya ise yüzde 17 ile takip ediyor.
Türkiye’de durum
2025 yılı verilerine göre, Türkiye’de kadınların siyasete katılımı konusunda ilerlemeler yaşansa da, oranlar hâlâ olması gereken düzeyin oldukça gerisinde. TBBM’de kadın milletvekillerinin oranı yüzde 19.9. Bu oran, dünya ortalaması olan yüzde 27.2’nin belirgin şekilde altında kalıyor.
Ocak 2025 itibariyle 593 milletvekilinden 118’i kadın iken, Türkiye bu oranla, kadın milletvekili temsili açısından 192 ülke arasında 126. sırada yer alıyor. Türkiye’de kabinedeki 17 bakandan yalnızca 1’i kadın. Bu oran da dünya genelindeki yüzde 22.9’luk ortalamanın altında kalıyor.
