Fransız gazeteci Guillemette de Sairigné Ocak ayında satışa sunulan 512 sayfalık ‘La Circassienne’ adlı kitabında Kabardey Leila’nın hayatını anlatırken şunu soruyor: “Kabardey bölgesinden gelen o küçük kadın Fransa’nın ulusal kahramanı oldu ve birçok onur nişanı aldı. Böylesi büyük bir saygınlığa kaç kadın ulaşabilir?”
1898’de Kafkasya Kabardey bölgesinin Kislovodsk kasabasında doğan ve asıl adı Elmashan olan Gali Hagondokoff, sekiz çocuklu bir ailede büyüdü. Babası imparatorluğun Uzak Doğu orduları komutanlarındandı ve Mançurya’da görevliydi. Gali ve kızkardeşleri küçüklüklerinden itibaren yaralıları tedavi etmeyi öğrendiler. Gali, 1. Dünya Savaşı sırasında Piyatigorsk’taki bir askeri hastanede hemşireydi. 19 yaşındayken tedavi ettiği subaylardan biri olan Nicholas Bazhenov ile evlendi.
Gali ve Nicholas, Bolşevik Devrimi sırasında Rusya’dan kaçıp Şanghay’a yerleştiler. Bolşevik düzenin devam etmesi nedeniyle geri dönüş umudunu yitiren Gali boşandı ve Fransa’ya geçti. Güzelliği ona Chanel mankeni olma kapısını açtı. Daha sonra kendi moda evini açtı ve 1929 krizine dek iyi bir hayat sürdü. Sonrasında Luart Kontu Ladislaus ile evlendi. Evlenirken Irene adını kullanan Gali, daha sonra Leila olarak değiştirdi. 1936’da başlayan İspanya İç Savaşı, Luart Kontesi Leila’nın hayatına farklılık getirdi. ‘Kızıl tehlike’ye karşı savaşanlara yardım etmek için bir ambulans sistemi geliştirdi. Böylelikle cephelere gidilerek mobil cerrahi hizmeti verilecekti. Leila, ambulanslarla savaş bölgelerine gidiyor ve 1. Dünya Savaşı sırasında annesinin yaptıklarını hatırlayarak yaralılara yardım ediyordu. Luart ambulansları tüm cepheleri geziyordu: İspanya İç Savaşı, Cezayir’deki toplama kampları, Tunus, İtalya ve Fransa. Cezayir’de savaşa giden gençlerin savaş acılarını unutup dinlenmesi için Cezayir’de ‘Luart Merkezleri’ açtı. Monte Cassino savaşında da vardı ve Polonya ordusu tarafından Altın Haç madalyası ile ödüllendirildi.
Kafkasya, Rusya, Mançurya köyleri, Çin, Paris’in lüks salonları, Afrika çölleri, Avrupa ve hatta Cezayir’in savaş alanlarında geçen gerçek bir yaşam… 1. ve 2. Dünya Savaşlarının tanığı bir cesur bir kadın.
21 Ocak 1985’te 87 yaşındayken hayata veda eden Leila, Paris’teki Sainte Genevieve des Bois Rus mezarlığına gömüldü. Fransa Yabancı Süvari Alayı, her iki yılda bir 21 Ocak’ta düzenlenen törenle Leila’yı anmaktadır. 21 Ocak 1989’da Leila’nın anısına bir anıt dikildi. Yabancı Süvari Alayı komutanı Albay Yakovlef, 4 Aralık 2001’de Leila’ya ithaf edilen bir anı odasının açılışını yaptı.
Haber: Serap Canbek
Sayı : 2011 12