Mesele yalnızca inşaatla ilgili olsaydı her şey çok kolay olacaktı. Rusya’nın 2014 Kış Olimpiyatları öncesinde Karadeniz’in tatil kenti Soçi’ye uyguladığı acımasız makyajlama takviminden önde gidiyor ki işin bu kısmı oldukça iyi kotarıldı.
Bir zamanlar sahil boyunca yer alan sulak alanlarda şimdi hokey, paten ve körling stadyumlarının kaba inşaatları parıldıyor. Serbest stil snowboard için hâlihazırda düzeltilmiş ve kademelendirilmiş olan Krasnaya Polyana yakınındaki dağ vadisinde ise, enerji devi Gazprom tarafından inşa edilen,çelik ve camdan oluşan stadyum neredeyse tamamlanmış durumda.
Fakat bu olimpiyatlar binalardan ve hatta ulusal itibardan daha fazlası. Rusya umutsuzca, bu olimpiyatların, sahip olduğu markayı iyileştirmesini istiyor. Bütün dünya, Vladimir Putin’in yeniden başkanlığa dönmek için dengelediği sözde güdümlü demokrasi ile alay ediyor. Ekonomi öylesine bozulmuş ve öylesine petrol ve gaza bağımlı halde ki, Google’ın kurucu ortağı Sergey Brin doğduğu toprakları “Nijerja’nın karlı hali” olarak tanımlıyor. Soçi’nin Putin yanlısı Belediye Başkanı Anatoly Pakhomov, insanların Rusya’yla ilgili yanlış düşüncelere sahip olduğunu ve olimpiyatların bu durumu değiştireceğini söylüyor. “Bizim olimpiyat oyunları ve spordan beklediğimiz şey, farklı ve yeni bir Rusya’yı gözler önüne sermektir.” diyor.
Fakat Soçi 2014 organizasyon komitesi uluslararası bir etkinlik organize etmek gibi cesur bir iş yaparken; olaya olimpiyat hazırlıklarından bağımsız bakacak olursak, bir ülkenin yalnızca meşaleyi yakarak temelde değişmeyeceğini görmüş oluruz.
2005 yılından beri ailesiyle beraber sahilde bir evde yaşayan Andrei Martinov’un durumunu göz önüne alırsak; yerel memurlara rüşvet vermediği için ne kadar çabalasa da evini kayda geçiremediğini söylüyor. Soçi’de ve Rusya’nın diğer yerilerinde, bu durumda olan birçok insan var: ev sahipleri ya kendilerine vakfedilen topraklar ya da el altından satın aldıkları topraklar üzerine ev yaptıkları için ellerinde herhangi bir belgeleri yok. Martinov’un talihsizliği ise, olimpik mekanların inşa edildiği kıyı kümesi olan Soçi’nin “Imereti Iowland” bölgesinde yaşıyor olmasıydı. Olimpik mekanlar inşa edildi. Evlerini kaybedeceklerini anladıkları zaman, Martinov’un eşi açlık grevine başladı. Bütün paralarını avukatlara harcadılar fakat hiçbir işe yaramadı. Ev buldozerlerle yıkıldı ve Martinov ile eşi, şu an Olimpiyatlar nedeniyle evlerini kaybeden insanların iskan edildiği izbe bir apartman kompleksinde tek odalı, ortak banyolu ve mutfaksız bir apartman dairesine yerleştirildi. Aralarında İhtiyar İnançlılar’dan oluşan halinden memnun bir grup ve çoğu kez şiddete maruz kalmış olan bir Rus Ortodoks klikinin de bulunduğu insanlar topraklarının parasını ödeyip taşındılar fakat Martinov dikkate dahi alınmadı. “Biz Olimpiyat mağdurlarıyız.” diyor Martinov.
Şehrin öteki tarafında, Olimpiyat organizasyon komitesinin yüksek ideallerinden bir kaç ışık yılı uzakta, Uch-Dere (ç.n. Soçi’ye bağlı kıyı şeridinde bir yerleşim yeri) çöplüğü var. Burada sahilin hemen kenarında, nehir boyunda küçük bir çöplük vardı. Ancak oyunların organizatörleri Olimpik inşaatlara yakın büyük bir çöplüğü kapattıklarında, açıkta kalan çöp yığınlarını (inşaat molozu haricindeki herşey) Uch-Dere’ye yönlendirdiklerinde problem ortaya çıktı. “Yeşil Olimpiyat” iddialarını çürütmeye yeter miktarda geri dönüşümlü madde de içeren çöp dağları bugün hemen aşağıdaki Bitkha nehrine yığılıyor. Bölge sakinlerinin dediğine göre, çöplük o kadar gaz salınımı yapıyor ki geçen sene bu gaz 3 gün boyunca yandı. Bu mevkiden sadece 5 dakika sürüş mesafesinde, çöplüğün zehiri ile siyah renkli ve kabarcıklar çıkan nehir, mavi denize dökülüyor.
Fakat bir kısım bölge sakini aldırmaz görünüyor. “Beyaz Geceler” sanatoryumu yapışkan nehrin doğrudan kıyısında bulunuyor ve burayı yakın zamanda ziyaret ettiğimde kaplıca ziyaretçileri ve balıkçılar kıyıdaydılar. Şoförün söylediğine göre, küçük bir su tankeri kıyıda durarak Olimpik inşaat sahasında kullanılmak üzere bu nehirden su çekmiş.
Soçi oyunlarına en yüksek sesli muhalefet Rusya dışından geliyor. Bu bölge Rus imparatorluğuna dahil olmadan önce Çerkesler olarak bilinen yerli halk orada binlerce yıl yaşadı. 1864’de Çar tarafından yenilgiye uğratıldıklarında, bugün Olimpiyat oyunlarının yapılacağı Soçi’nin kıyı şeridine sürüldüler ve orada ölmeyi veya sürgün edilmeyi beklediler. Toplamda, 300 bin civarında insan hastalıktan, açlıktan ve savaştan dolayı öldü. Bir çoğu ABD, Türkiye ve Ortadoğu’ya gittiler. Bugün New Jersey’deki geniş Çerkes topluluğu, 2010’daki Vancouver oyunlarında yapılan protesto ile beraber No Sochi 2014 kampanyasını organize etti. Kampanyanın en keskin uyarısı ise, “TOPLU MEZARLARIN ÜZERİNDE KAYAK YAPACAKSINIZ”.
Bu uzun vadeli muhalefet Rusya’nın Olimpiyatları başarma azmine denk değil. Rusya’nın, ülkenin geri kalanında bir başarıya ulaşması ise çok daha zor bir yeniden imar projesi.
Nathan Thornburgh,
Çeviri: Dilek Soykuvvet
Çeviri: Dilek Soykuvvet
Sayı : 2011 12