Abhazya’da, elektrik fiyatlarına yüzde 100 oranında zam yapılması muhalefet ve halk tarafından protesto edildi
(Apsnypress) Sohum Tiyatro Meydanı’nda 21 Şubat günü, “Genç Abhazya”, “Reform İstiyoruz İnisiyatifi” ve “Ahatsa” adlı gruplardan 100 kişi, Abhazya’daki fiyat artışlarını protesto etti.
Gösterinin başında konuşan Alhas Cincolya, “Elektrik fiyatlarına ve ekmeğe zam yapılmasına karşı çıkıyoruz. Chernomorenerego Enerji Şirketi ile ilgili açıklık ve şeffaflık talep ediyoruz. Özelleştirmek istenen İngur Hidroelektrik santrali, ülkemizin ve halkımızın geleceği için en temel varlığımızdır” dedi.
Savaş gazisi Timur Nadaraya, “Eğer elektrik için daha fazla ödememiz gerektiğine ikna olsaydık bu tedbirleri desteklerdik. Enerji üretim işinde şartların nasıl olduğunu biliriz, yağmur, kar, yakıcı sıcak demeden çalışılır. Yaptıkları iş takdire şayandır ve maaşlarının da az olduğu malumumuz. Ama enerji sektörü teknokratlarının malikaneler ve lüks arabalar için parayı nereden bulduğunu da merak ediyoruz” dedi. Ayrıca Nadaraya, yönetimdekilerin ve ailelerinin, resmi sıfatlarını kullanarak, kiralama adı altında devlet mülklerini almalarının kabul edilemez olduğunu söyledi.
“Aşırı önlemler gerekli olsa bile, vatandaşların aile bütçelerini, temel fiyatlarla uyumlulaştırmalarına olanak sağlayacak şekilde, kademe kademe yapılmalıdır” diyen milletvekili ve “Ahatsa Hareketi” lideri Ahra Bzhania, temel sosyal ödentilerle ilgili tarifeleri yarı oranında arttıran bir hükümetin görevini yerine getirmiş sayılamayacağının altını çizdi. Bzhania, “Enerji sektörü personeli, kahramanca işler yapan bir ekip. Onlar savaş sonrası, devleti kurtarma döneminde zor bir iş yaptı ve biz onlara minnettarız. Ama o zavallı ücretlerin sektörün kötü yönetimi, stratejik planlama eksikliği, sektördeki tekelleşme eğilimi ve teknolojinin yetersiz kullanımı ile ilgisiz ama sadece tarifelerin düşüklüğü ile ilgili olduğunu kim iddia edebilir?” diye sordu.
“Genç Abhazya” temsilcisi Denis Solomko ise, “Tarifelere zam yapılacağına, üç beş tane zimmetçinin üzerine gidilse çok daha iyi olurdu. Gençlik, ciddi hükümet programlarına ihtiyaç duyuyor. Ve Abhazya aynı tutumla yola devam ederse, başka bir kayıp nesil olacak. Kimin bizim desteğimize ihtiyacı varsa, konuşup fikir sunmaya ve ülkemizin iyiliği için onunla çalışmaya hazırız” dedi.
“
Fiyat artışlarına karşıyız ve kamu kurumlarının şeffaflığından yanayız”
Fiyat artışlarına karşıyız ve kamu kurumlarının şeffaflığından yanayız”Göstericiler, hükümet ve cumhurbaşkanını elektrik fiyatlarının artırılması kararını geri almaya çağırdı ve ayrıca ülkenin siyasi sisteminde gerçek bir reform için, Chernomorenergo Enerji Şirketi ve Geri Dönüş Komitesi ile Fonu’nun son 10 yıllık bütçelerinin yayımlanması ile işe başlanmasını talep etti.
Göstericiler ayrıca; devlet televizyonu AGRTK’da canlı yayın yapılacak bir halk stüdyosunun kurulması, parlamento oturumlarının tüm basın ve politik parti temsilcileri nezaretinde bu mekanda yapılması ve 1 Nisan’a kadar bu oturumlarda resmi görevlilerin açık mal beyanında bulunmasını zorunlu kılan ve kamu görevlilerinin kendilerinin ve ailelerinin kamu mallarını satın almasını ve kiralamasını, yurt dışında banka hesabı açmasını yasaklayan maddeleri de içeren yolsuzluklara karşı bir paketin yasalaşmasını talep ettiler.
Muhalefet, hükümeti istifaya çağırdı
28 Şubat günü, Sohum Tiyatro Meydanı’nda bir araya gelen “Abhazya Ulusal Birlik Forumu”, “Abhazya Halk Partisi”, “Ahatsa Hareketi” ve savaş gazisi örgütü “Abaaş” mensupları ortaklaşa bir gösteri düzenlediler. Elektrik fiyatlarındaki artışı protesto etmek ve hükümeti istifaya davet etme amaçlı gösterinin açılış konuşmasını Daur Arshba yaptı ve ilk olarak Abhazya Ulusal Birlik Forumu lideri Raul Hacimba’yı takdim etti.
Konuşmasına, “Abhazya halkının büyük çoğunluğu, otoriter metotlarını tasvip etmediğimiz mevcut yönetime karşı, bu mitingde bir araya geldik” diyerek başlayan Hacimba, hükümetin yakın zamanlarda aldığı kararların ülke halkının aleyhine olduğunu iddia etti. Tahıl fiyatları ile elektrik tarifelerinin zamlanması ve bunun sonucunda tüm fiyatlarda meydana gelen artışların, ücretlerin düşüklüğü göz önüne alındığında, halkın yoksulluğunu daha da derinleştireceğini ve sosyal gerilimlere yol açacağını söyleyen Hacimba, tüm bunlar yaşanırken zorluklardan ve ülkenin yaşadığı sıkıntılardan bihaber küçük bir kesimin ise hızla servetlerine servet kattığını iddia etti. Hacimba’ya göre yolsuzluk ve rüşvet olağan hale gelmiş durumda. “Resmi yetkililer sıradan insanımıza ikiyüzlü bir şekilde, çalışması, tutumlu olması ve yasalara uyması gerektiğini söylüyor. Allah aşkına siz 5-6 bin rubleyi aşmayan resmi maaşlarınızla nasıl bu kadar debdebeli bir hayat yaşadığınızı, milyon dolarlık yatırımlar yapıp bir gecede nasıl zengin olduğunuzu, bunca işi gücü nasıl kotardığınızı bir izah etsenize!” diyen Hacimba, şunları ekledi; “Ülkemizi yönetenlerden sık sık Rusya’nın esas ortağımız olduğu, dost bir ülke olduğu, halkımızın muhalefet de dahil Rusya’nın Abhazya için yaptıklarına müteşekkir olması gerektiği türü söylemlerini işitiyoruz. Bu konuda hükümet boşuna bir gerginlik içindedir, halkımız bu ilişkinin kıymetini zaten takdir etmektedir” dedi.
Gazeteci yazar Vladimir Zantaria, resmi yetkilerin rüşvete bulaştıklarını ve Rusya’nın Abhazya’nın yeniden inşası için aktardığı fonları yağmalamak için adeta yarış içinde olduklarını iddia etti. Emekli maaşlarının azlığından yakınarak, elektrik zamlarının geri alınmasını isteyen Zantaria ayrıca devlet televizyonunun sadece elitlere değil toplumun tüm kesimlerine açılması gerektiğini söyledi.
Şair Rushbey Smır, Sohum Belediye Meclisi üyesi Amiran Kakalia, Halk Partisi adına Yakub Lakoba ve Yuri Kvitsinia ile bölgeleri ve köyleri temsilen Aslan Ampar, Nugzar Bebiya da söz aldılar. Ülke liderliğinin özellikle rüşvetin önlenmesi hususundaki performansından duydukları tatminsizliği dile getirerek, hükümetin istifasını talep ettiler.
Başkan Ankvab, göstericilere seslendi
Mitinge katılan göstericiler taleplerini içeren bir dilekçe kaleme alırken Başkan Ankvab beraberinde Kabine üyeleri olduğu halde göstericilerin yanına geldi ve kürsüye çıktı. Elektrik tarifeleri konusunda ne yapılacağına dair bir Parlamento komisyonunun çalıştığını bildiren Ankvab, hükümetin komisyonun kararına uyacağını bildirdi. Başkan, ülkede durumun sıkıntılı olduğundan ve bir çok sorun bulunduğundan elbette haberdar olduklarını ama bunların hepsini bir anda çözmelerinin imkansız olduğunu, bu sürecin zaman alacağını ifade etti. Sadece geçen yıl 600 Abhazya vatandaşının yurt dışında tedavi masrafları için yönetim olarak 92 milyon ruble para harcadıklarını, savaşta evleri tahrip edilenlerin veya heyelanlarda zarar görenlerin zararlarının tazmini için 140 milyon ruble bütçe ayırdıklarını, öncelikle kimlere aktarılacağının yerel yönetimlerce saptanacağını söyledi.
Başkan ayrıca Abhazya’da bunca işsizlik var denirken göçmen işçilerin nasıl olup da bu kadar çok sayıda olabildiğini, köylerde toprakta azimle çalışmaya bu denli ihtiyaç olan bir dönemde, tüm vasıtaların neden şehirlerde gezindiğini sordu ve devlet televizyonunun kamuya açık olmadığı iddiasını reddetti.
Protestocular devletten aldıkları kredi borçlarını geri ödemeyen iş adamlarının listesinin yayınlanmasını ve vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalan hükümetin istifasını talep ettiler. Başkan Ankvab bu tür ciddi konuları tek başına kısa bir zaman içinde karara bağlayamayacağını, taleplerin Güvenlik Konseyi’nde tartışılacağını ifade ederek alandan ayrıldı.
Abhazya Başbakanı Lakerbaya’nın açıklaması
Söz konusu gelişmelerden üzerine Abhazya Cumhuriyeti Başbakanı Lakerbaya, 5 Mart tarihli bir açıklama yaptı. Açıklama özetle şöyleydi:
“Abhazya vatandaşı ve Başbakan olarak, sorunların çoğu için benzer kaygıyı paylaşmaktayım. Bu sorunların çözümünün etkili bir icraattan geçtiğini biliyorum.
Hükümet kurulduğundan bu yana on yıllar boyunca birikmiş sorunlarla boğuşuyoruz. Gönül rahatlığıyla söyleyebilirim ki, sorunların çözümünde belirgin bir ilerleme kaydettik. Aynı zamanda birçok sorun da henüz çözülebilmiş değildir. Kabinenin çalışmaya başlamasından bu yana sadece bir yıl beş aylık bir sürenin geçtiğini göz ardı etmeyin.
Son zamanlarda tertiplenen gösterilerin elektrik tarifelerindeki artışlarla pek az ilgili olduğu yönünde bir kanıya sahibim. Konuya ilişkin karar geçen yıl Eylül ayında açıklanmıştı. Kanaatim odur ki muhalefetin bu son hareketlerinin tek bir gayesi vardır; o da yeniden iktidara gelmektir. Sadece kendi siyasi amaçları için vatandaşlarımızın acil sorunlarını kullanmak ne derece doğru, bunun muhasebesini miting organizatörlerinin vicdanına bırakıyoruz.
Şahsım ve hükümetim aleyhindeki taleplerden sonra kamuoyu ile, sanatçılarla, politik örgütlerle, Abhaz Kurtuluş Savaşı Gazileriyle, kırsal kesimde ve kentlerde yaşayan seçmenlerle görüş alışverişinde bulunmayı gerekli gördüm. Abhaz toplumunun değişik kesimlerinin temsilcileri, muhalefetin dile getirdiği görüşleri kesin bir dille reddederek, muhalefet tarafından bir ültimatomla istifası istenen şahsımın, hayatının bir gününde dahi kamu yararına halel getirecek bir zarara neden olmadığı ve icraatlarımın ülkenin yararına olduğu hususlarında tam bir güven içinde olduklarını deklare ettiler…
Muhalefetin ve sivil toplumun temsilcileri ile; hükümetin kimi üyeleri ile ilgili spesifik iddialarını ve bunların yanı sıra sorunların hızlı çözümü için önerilerini görüşmek için hazır olduğumuzu da ifade ederiz.”
Muhalefet; “Ulusal Birlik Hükümeti Kurulsun” dedi
11 Mart günü Sohum’da, muhalefet partisi Abhazya Ulusal Birlik Forumu, Abhazya Halk Partisi ve Ahatsa adlı hareket tarafından ortaklaşa organize edilen bir miting daha düzenlendi.
Miting katılımcıları, bir sonuç metnini oylayarak kabul ettiler.
***
Protestoculara göre, mevcut krizin aşılması için ülke yönetiminin aşağıdaki önlemleri alması gerekmektedir:
1. Mitinge katılanlar, görevlerini yerine getirmekteki yetersiz performansı nedeniyle, Abhazya Bakanlar Kurulu’na olan güvensizliği tekrar eder. Bir haftalık zaman zarfında ülkenin liderleri ve çeşitli siyasi güçlerin temsilcileri ile bir uzlaşma komisyonu oluşturulmalı, bu komisyon koalisyon şeklinde bir ulusal birlik hükümetinin kurulmasını mümkün kılacak çerçeve ve ilkeleri saptamalıdır.
2. İki hafta içinde, Abhazya Cumhuriyeti Denetim Kurulu kurulmalıdır.
3. İki hafta içinde, geniş tabanlı siyasi güçlerin katılımı ile Anayasal Reform Komisyonu oluşturulmalıdır.
4. Hiç gecikme olmadan, Cumhurbaşkanı ve Abhazya parlamentosu arasında yetkilerin yeniden dağıtılması yoluyla devlet iktidarına dair reform yapılmalı, kanunları ihlal eden Kabine üyelerinin Parlamento tarafından (güvensizlik oyu ile) düşürülebilmesine olanak sağlanmalıdır.
5. Gerekli hallerde Cumhurbaşkanı’nın görevden uzaklaştırmasını ve (anayasaya aykırılık ile ilgili) dava edilebilmesini temin edecek Anayasa değişikliği yapılmalıdır.
6. Parlamentoya Abhazya Cumhuriyeti Başsavcısı ve Merkez Bankası Başkanı hakkında güvensizlik oyu ile görevden alabilme yetkisi tanınmalı, Merkez Bankası bağımsız mali denetime tabi tutulmalıdır.
7. Bağımsızlıklarını sağlamak maksadıyla, mahkemelerin kurulma düzenini değiştirmek için öneriler geliştirilmelidir.
8. Kamu yayıncılığı yapan AGTRK’nin (Abhaz Devlet Televizyonu) yeniden organize edilmesi için ay içinde düzenlemelere gidilmelidir.
9. Demiryolunun yeniden inşası ve banka kredilerinin yeniden yapılandırılması için Rusya’dan destek kredi anlaşması başta olmak üzere, Rusya-Abhazya anlaşmalarının onaylanma sürecindeki başarısızlıklarla ilgili meclis soruşturması açılmalıdır.
10. Rusya mali yardım fonlarının, Abhazya reel ekonomisine yönlendirilmesi sorununun Rusya tarafı ile koordinasyon halinde çözümü için harekete geçilmelidir.
11. Ulusal zenginlik ve doğal kaynakları korumak amacıyla, bu zenginlik ve kaynakların bir envanterinin çıkarılması için gerekli tedbirler alınmalıdır.
12. Ekonomik hesaplamaları dikkate alacak ve Abhazya’nın demografik güvenliğini içerecek şekilde, yurt dışında yaşayan soydaşların anavatana döndürülmesi için bir devlet programı geliştirilmelidir.
13. Abhazya Parlamentosu devlet dili (Abhazca) ile ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasını sağlamak için bir mekanizma geliştirilmesi hususunu tekrar ele almalıdır.
14. Anayasa garantörü olarak Cumhurbaşkanı, ulusal dilin gereksinimleri göz ardı eden görevlilerinin sorumluluk derecesini saptamalıdır.
15. İçişleri Bakanlığı, Gürcistan vatandaşlığından resmen çıkmadan kaç kişiye son üç yıl içinde Abhazya pasaportu verildiği hususunda parlamentoya bir rapor sunmalıdır.
16. Ülkenin liderliği, yukarıdaki taleplerin uygulanmasına ilişkin, kamuya periyodik bilgilendirme raporu sunmalıdır.
17. Göstericiler, bu taleplerin bir ay içinde karşılanmaması durumunda, Anayasa çerçevesi içinde, Cumhurbaşkanı’nın görevinden azil prosedürüne başlanması hakkını saklı tutmaktadırlar.
Çeviri: Anıt Papba
Not: Gazete yayına hazırlanırken elektrik zammı kısmen geri alınmıştır.
Sayı : 2013 04
