Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu 10 Ağustos’ta yapılacak ve üç adaydan %50+1 oy alan, TC’nin onikinci cumhurbaşkanı olacak. Aksi durumda en çok oyu alan iki aday için 24 Ağustos’ta ikinci tur seçim yapılacak.
Bugüne kadar görev yapan onbir cumhurbaşkanından onu TBMM tarafından seçildi. Kenan Evren; halkoyuna sunulan Anayasa’nın kabulü ile cumhurbaşkanı seçilmiş oldu.
Altı cumhurbaşkanı asker kökenli; M. Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk ve Kenan Evren. Beşi başbakanlık sonrası cumhurbaşkanı seçildi; İsmet İnönü, Celal Bayar, Turgut Özal, Süleyman Demirel ve Abdullah Gül.
En az 20 milletvekilinin imzası ile aday gösterebilme kısıtlaması nedeniyle, sadece Meclis’te grubu bulunan partiler aday gösterebildi. Meclis’te grubu olan 4 partiden ikisi ortak adayda anlaşınca 3 adaylı bir seçim gündeme geldi.
Halk oylaması ile seçim yapılacak olsa da, sadece Meclis’te grubu bulunan partilerin aday gösterebildiği bir seçim olması özelliği ile Meclis’in inisiyatifi belirleyici. Mevcut anti-demokratik seçim ve partiler yasasıile; %10 seçim barajı sonucu mecliste temsil edilmeyen önemli bir seçmen kitlesinin varlığı ve halkın kendi adaylarını belirleyemediği, ağırlıklı olarak parti liderlerinin tek seçiciliği ile Meclis’in oluştuğu dikkate alındığında, Meclis’in belirleyiciliği, halkın doğrudan belirleyiciliğinin önüne geçiyor.
Aday isimleri açıklanmadan önce “nasıl bir cumhurbaşkanı?” sorusuna yanıtlar arandı. Bir yanı ile “nasıl bir Türkiye?”beklentisini de özetleyen nitelikler, isimlerden bağımsız değerlendirilmek durumunda.
TC Cumhurbaşkanları
1. M. Kemal ATATÜRK: 29 Ekim 1923 – 10 Kasım 1938
2. İsmet İNÖNÜ: 11 Kasım 1938 – 22 Mayıs 1950
3. Celal BAYAR: 22 Mayıs 1950 – 27 Mayıs 1960
4. Cemal GÜRSEL: 27 Mayıs 1960 – 28 Mart 1966
5. Cevdet SUNAY: 28 Mart 1966 – 28 Mart 1973
6. Fahri KORUTÜRK: 6 Nisan 1973 – 6 Nisan 1980
7. Kenan EVREN: 9 Kasım 1982 – 9 Kasım 1989
8. Turgut ÖZAL: 9 Kasım 1989 – 17 Nisan 1993
9. Süleyman DEMİREL: 16 Mayıs 1993 – 16 Mayıs 2000
10. Ahmet Necdet SEZER: 16 Mayıs 2000 – 28 Ağustos 2007
11. Abdullah GÜL: 28 Ağustos 2007 – 28 Ağustos 2014
Nasıl bir cumhurbaşkanı?
Jıneps yazar ve yayın kurulu üyelerinden derlemeler:
-Tüm siyasi partilere ve siyasi görüşlere eşit mesafede duran,
-Demokrasi ve insan haklarını temel alan,demokrasinin bütün kurumlarıyla işlediği demokratik bir ülke için tavizsiz davranan,
-Hukukun üstünlüğünü ve kuvvetler ayrılığı prensibini koruyan ve yıpratılmasına müsaade etmeyen; evrensel hukuk ilkelerine sahip çıkan,
-Özgürlükler konusunda samimi ve hassas; “kamu düzeni”, “genel ahlak” vb. gerekçelerle özgürlük kısıtına karşı olan,
-Toplumsal dinamiklere duyarlı, toplumun reflekslerine cevap verebilen,
-Ülkedeki tüm toplumsal kesimlere duyarlı; halkların ve inançların demokrasi taleplerinin yanında olan; etnik-inanç-cinsel kimlik meselesine eşitlik temelinde yaklaşan,
-Hiçbir şekilde ayrımcılık yapmayan, ötekileştirmeyen,
-İnsanca yaşamanın asgari müştereklerinin temini adına adımlar atacak ya da attırabilecek,
-İnsandan, doğadan, haktan, özgürlükten, adaletten yana taraf olacak, ranta karşı cesur duruş sergileyebilecek, satın alınamayacak, dik durup eğilmeyerek halkı gururlandıracak,
-Sevmese bile her kesimin saygı duyacağı,
-İstifa bilen,
-“İnsan için devlet” diyen,
-Nefret dili kullanmayan, öncelikle vekillerin, bürokratların, devlet yönetiminde olanların sonra da genelin bu dili kullanmaması için özel çaba gösteren,
-Diyalog şampiyonluğuna oynayan, monolagdan hazzetmeyen
-Sorun yaratmayan, aksine sorun çözücü olan,
-Din istismarcılığı yapmayan,
-Çocuklara, gençlere ve kadınlara özel önem veren,
-Bilimsel ve ücretsiz eğitimi ve ülke genelinde eğitimde eşitliği savunan; üniversiteleri bilim yuvası olarak değerlendirip özerkliklerini savunan, aklı ve bilimi öne çıkaran,
-STK’ları, meslek odalarını, sendikaları önemseyen, toplumsal yaşamda olmazsa olmaz olarak gören, bu yapıların muhalefetinin mutlaka değerlendirilmesini işleyen,
-Kişisel özellikleri ile; bilgi, birikim, sempati, beceri, temsil yeteneği, mütevazılık vd.;örnek olan,
Ve Çerkesleri unutmayan…