14 Ocak Ajırnıhua (Ажьырныхуа)

0
962

Abaza halkının en eski geleneklerinden biri olan ve Demirci Duası anlamına gelen AJIRNIHUA (Ажьырныхуа), dünya’da canlı-cansız her şeyin yaratıldığı gündür ve 13 Ocak’ı 14 Ocak’a bağlayan gece yeni yıl bayramı olarak kutlanır. Ajırnıhua töreni için hazırlıklar önceden yapılır.
13 Ocak gecesi, her Abaza ailesinde en eski dönemlerden beri her evde kutsal bir yer olarak korunan Ajjira’da (Ажьира) aile bireyleri yeni giysileriyle sessiz, sakin bir şekilde toplanır.
Ailenin büyüğü bir Ayhabı/Tahmada tarafından idare edilen törende bir masaya birlik ve beraberliği temsilen bir kapalı bir kemer ve ortasına tüm Kafkas halklarını temsilen kalpak, yanlarına da örs ve çekim ile içki kadehi ve maşa konur. Ardından ortalık alanda önceden toplanan odunlar ateşe verilir ve üstüne duman çıkması için kayıngiller familyasının meşe grubuna giren Kotoş ağacı ve defne yaprakları serpilir. Kesilip hazırlanan bir horoz ateşe konur. Bunun ardından ailede nesilden nesile aktarılarak korunmuş bir demir parçası ateşin içine atılır. Bu esnada yavaş yavaş çıkmaya başlayan duman ile birlikte aile bireyleri sırayla ellerini ve yüzlerini tutarak tütsülenirler.
Bir yandan horoz pişerken ve odunlar da köz haline gelirken, Abaza ailesinin en yaşlı üyesi bir köşede adak için kesilen bir keçinin karaciğeri ve kalbini, ceviz ağacı dalından yapılan şişlere geçirir ve üzerine ev yapımı şarap dökerek Tanrı’ya Ançüa’ya aile bireylerine, akrabalara sağlık ve esenlik sağlaması, vermiş olduğu nimetler için dua eder. Ardından tek tek aile bireylerine ikram eder. Ardından aile büyüğü şarabı kadehi koyarak dua’ya başlar ve bununla birlikte tüm aile bireyleri ayağa kalkar. Duadan sonra Tahmada maşa yardımıyla ateşte kızarmış olan demir parçasını alarak, örse getirerek çekiçle demiri döver. Bir taraftan demiri döverken diğer yandan Ançüa’ya dua eder.
Kadınlar da ailenin her bireyi için suda haşlanan peynirli poğaça, Açaş (ачашв) pişirir ve yakılmak üzere mum hazırlarlar. O gece aile bireyleri, ikram edilen yiyecekleri yedikten ve şarabı içtikten sonra ertesi güne kadar başka bir şey yemez ve içmezler. Demir parçası gelecek yılda tekrar kullanılmak üzere bir beze sarılır ve aile bireylerinden birisine emanet edilir. 14 Ocak sabahı da akrabalar birbirlerini ziyarete giderler.
Günümüzde diaspora’da unutulmaya yüz tutmuş olan bu en eski Abaza töreni, Abhazya’da halen devam etmekte olup, 14 Ocak resmi tatil günüdür.

Kaynaklar: Kuthalia Erol Kılıç “Ajırnıhua”, Özen Sanbay, “Abazalar’da Geleneksel Yılbaşı Günü”,
www.apsnypress.info

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz