Bağımsızlık Demokrasi Özgürlük Eşitlik Birlik

Fotoğrafların Dili

Hasta çocuğun başında nöbet tutan Çerkesler, Hekurine Hable-Adigey, 1927 (Fotoğraf: Adigey Devlet Müzesi)

Hasta nöbeti adeti, Batı diyalektinde çapş (кIапщ), Doğu diyalektinde şap’şe (щIапщэ) ya da ş’epşe (щIэпщэ) olarak adlandırılır.

Çapşe ritüelinde ciddi şekilde yaralanmış, kemiği kırılmış ya da hasta olanların uyumasını önlemek için yatağının yanında gürültü yaparak, şarkı söylenerek ve oyunlar oynanarak nöbet tutulurdu. Böylesi akşamlarda hastayı eğlendirmek ve uyanık tutmak için çok farklı muziplikler ve komik şakalar yapılırdı.

Çapşe’de oynanan oyunların genel adı şeupşakue (щIопщакIуэ) idi. Tahta at (пхъэш; pxesh) oyununda uzun bir tahta, odanın orta kısmındaki tavanın kirişine iple asılırdı. Oyunculardan biri elinde küçük bir çubukla ata biner gibi bacaklarını açarak bu tahta ata binerdi. Diğer oyuncular “İyi yolculuklar” diye bağırıp tahtayı sallayarak oyuncuyu düşürmeye çalışırlardı. Düşen oyuncunun yerine düşüren kişi ata binerdi. Amaç tahta atın üzerinde en fazla süre kalabilmekti.

Çapşe ritüelinde, hastanın acısını bitirmesi ve hastalığı kovması için şarkı ve ilahilerle yakarılırdı.

Ritüele katılanlar yanlarında erzak ve özel yiyecekler getirirlerdi. Bu ritüel için özel olarak hazırlanan yiyecek ise tseldaw (цэлдау) idi. Bu yiyecek, mayasız hamurdan yapılmış içinde tahıl olan bir çeşit ekmekti.

Bu ilginç gelenek, kötü ruhların uyuyan hastanın bedenine girmek için beklediğine inanılan eski zamanlardan kalmıştır. Hastanın arkadaşları ve akrabaları onu uyanık tutmak için nöbetleşe bu ritüeli yaparlardı. Bu ritüelin yararlarından biri de hastanın, yarasına zarar verecek bir pozisyonda uyuyakalmasını engellemesiydi. (jaimoukha.synthasite.com)

Yazarın Diğer Yazıları

Adiyuf’un 10. sergisi Kayseri’de açıldı: Çerkes el sanatları ziyaretçileriyle buluştu

Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı bünyesinde faaliyet gösteren Adiyuf Çerkes El Sanatları Atölyesi'nin “Kadim Çerkes El Sanatları ve Günümüz Uygulamaları” başlıklı 10. sergisi 14...

Balagov’un yeni filminin kadrosu şekilleniyor

Amerika’da yaşayan Kabardey yönetmen Kantemir Balagov’un çekeceği “Butterfly Jam” filminin kadrosuna yeni bir oyuncu daha katıldı. Başrollerini Barry Keoghan ve Riley Keough’un oynayacağı ABD-Fransa...

Hak, Hukuk, Adalet! Demokrasi-Özgürlük-Eşitlik

CHP’nin cumhurbaşkanı adayı, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından yüz binlerce kişi sokaklara çıktı   19 Mart 2025… İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanlığı’na yönelik gözaltı süreci başlatıldı....

Sosyal Medyalarımız

4,890BeğenenlerBeğen
1,353TakipçilerTakip Et
4,000TakipçilerTakip Et

Son Yazılar

- Advertisement -spot_img