Bağımsızlık Demokrasi Özgürlük Eşitlik Birlik

Kitap: Çerkes Töresi Xabze

Kurulay Yılmaz

Apra Yayıncılık

“Xabze” Adigece bir kelime. Çerkes töresini ifade eder. Çerkeslerin anayasasıdır. Kişilerin kişilerle, kişilerin toplumla ilişkilerini düzenler; toplumsal sorunların çözümü için irade üretecek mekanizmaları oluşturur ve çalıştırır. Fazilet sayılan tüm davranışları içine alır. Teorik değil, pratiktir; gücünü de buradan alır.

Xabze kuralları, yüzyılların içinden süzülmüş, toplumun tüm fertleri tarafından da içselleştirilmiştir. Bu kültürün hâkim olduğu yerlerde adli vakalar, yüz kızartıcı olaylar yaşanmaz. Kan davaları, zorla evlendirmeler, çocuk yaşta evlilikler, akraba evlilikleri olmaz. Çocuklara, kadınlara yönelik şiddet görülmez. Devletlerin yasalarla önüne geçemediği pek çok mesele, Xabze’nin öngördüğü meclislerde alınacak bir kararla kolayca hâl yoluna sokulur.

Xabze kültüründe yaşlının, gencin, kadının, erkeğin konumu bellidir. Kadın erkekle eşit statüde ve her daim hayatın içindedir.

Kısaca, Xabze hayatı tamamıyla sarmalamış, hiçbir boşluk bırakmamıştır.

Günümüzde şehirlere göçler nedeniyle köyler boşaldı. Toplu yaşam alanlarının bozulmasıyla xabze kültürü de büyük bir erozyona uğradı. Xabze’yi bilen ve yaşayan insanların azalmasıyla, gençlerin bu güzel kültürü tanıma fırsatları da azalmış oldu. Bu nedenle, gören ve yaşayanların, görgü ve şahitliklerini gecikmeden kaleme almaları gerekiyor. Ben, kendi evimde, köyümde, çevremde, görerek, yaşayarak öğrendiklerimi bu kitapta topladım. Yazdıklarım elbette Xabze’nin tamamı değil; legonun sadece bir parçası.

Fotoğrafın bütününü ortaya çıkartmaya katkım olursa kendimi bahtiyar hissederim.

Yazarın Diğer Yazıları

Ирон адæмон æгъдæуттæ – 36 /Бинонтæ

Бирæ бинонты астæу рæзгæ сывæллонæн, афынæйы рæстæг, мады хъæбысы дзидзи адæйыны цъусдугæй фæстæмæ, бирæ рæвдауджытæ, ирхæфсджытæ уыди. Боныдæргъы кæй хъæбысы нæ абадтаид, кæимæ нæ...

Тхыдэм мы мазэм

Бадзэуэгъуэм и 1, гъубж • Зауэ зэпэщlэтыныгъэм хэта ветеранхэм я махуэщ. • 1957 гъэм Москва и Театр Иным щызэхэтащ Къэбэрдейр езым фlэфlу Урысейм зэрыгухьэрэ илъэс 400...

Sosyal Medyalarımız

4,890BeğenenlerBeğen
1,353TakipçilerTakip Et
4,000TakipçilerTakip Et

Son Yazılar

- Advertisement -spot_img