Oset içkileri

0
732

Rong

Osetlerin Alanlar ve Sarmatlar döneminden hatta daha da eskiden öğrendikleri ilk içkilerden biri Rong’dur. Rong şarap tekniğiyle yapılan sert bir içki idi; şerbetçiotu, bal ve yenilebilen bazı yabani otların karışımından yapılırdı.

Bu içki için kendi ürettikleri balları kullandıkları gibi dağlardan, ormanlardan topladıkları temiz ve gerçek balları kullanmaya özen gösterirlerdi. İyice temizlenen otlarla karıştırılan bal, şerbetçiotlarıyla kaynatılarak büyük küplere doldurulur ve bekletilir. Karanlık ve serin, temiz ortamlarda bekletilip iyice ekşitilen karışım, kıvamını aldıktan sonra süzülerek başka küplere alınır ve daha da ekşimesi için bir müddet daha bekletilerek kullanıma hazır hale getirilirdi.

Rong içkisi sertti ve sarhoşluğu uzun sürerdi. Rong’u Watsamongæ (Уацамонгæ) denilen iki tarafında tutacağı olan kupalarla içmek daha makbul, daha kıymetli olarak bilinirdi. Bu nedenle önemli durumlarda ve merasimlerde mutlaka Watsamongæ ile içmeye dikkat edilirdi. Daha başka özel taslar, boynuzdan yapılmış kupalar da vardı ama Watsamongæ en kıymetlisi olurdu. İrondin (geleneksel Oset dini) dedikleri paganist inançların gereği içkiye dini değerler de affedildiği için, Oset sofraları ve içki konusu son derece dikkat ve ihtimam gerektiriyordu.

Elutonı Begenı

Biraya benzer bir içki olan begenı, rongdan daha zor ve zahmetli yapılan bir içkidir. “Jad” denilen çimlendirilmiş hububat unu kullanılırdı, bunun için farklı hububat çeşitleri kullanılıyordu. En iyisi sarı buğdaydan olurdu. Un iki aşamada kaynatılıyordu. Birinci aşamada suyu bitene kadar kaynatıldıktan sonra ikinci aşamada içine şerbetçiotu, erkek keçi veya erkek koyunun kafa, ayak ve iç organları haricindeki kaliteli etleri konarak etler eriyene kadar saatlerce kaynatılırdı. Bembeyaz bir şekilde ayrışan kemikler alındıktan sonra kalan kısım süzgeçten geçiriliyor ve küplere doldurularak ağızları sıkıca kapatılıyor, belirli bir süre bekletilip kıvamını bulan içki kullanılmaya hazır olurdu. İçkiye katılan maddelerin kötü kokusu olmadığı gibi neler katıldığı dahi belli olmayacak şekilde olurdu tadı.

 

Begenı

Begenı bölgelere göre farklı şekillerde yapılmış olsa da, benzer ve ortak yanları fazladır. Begenı hem erkekler hem de kadınlar tarafından pişirilmiş olmasına rağmen, özellikle dini törenlerde erkekler tarafından pişirilmektedir. Bu iş için tecrübeli insanlar görev almaktadır. Günümüzde de sıkça yapılmaktadır.

Bu içkinin yapımı için de buğday, arpa ve mısırdan yapılmış Jad gerekiyor. Daha başka maddeler de kullanılıyor. Begenı yapılırken temizliğe çok dikkat edilmektedir. Çok değer verilen hububatlara kutsallık atfedildiğinden, israf edilmemekte ve saygı gösterilmektedir. Begenı için çeşitli ölçü tasları, âletler ve bakır kazanlar her evde bulunurdu.

Dini ritüellerde kurbana gösterilen ihtimam, begenı pişirilirken de gösterilmektedir. Pişirmek için yaktıkları ateşin odun gibi malzemeleri dahi özenle seçiliyordu. Çünkü temizlik ve disiplin sevaptı. Ortak dini törenler için Begenı malzemeleri evlerden toplanır, yapımında da ortak hareket edilir. Kazanlara konulan jad için gereken su miktarı biliniyor ve ölçü için kullanılan tas veya kepçelerle ayarlandıktan sonra usta kadınlar, pişerken iyice erimesi önce hafif ateşte sürekli karıştırılarak pişirirdi. Pişirirken yedek şu kaynatılır ve suyu kalınlaştıkça yedek sudan eklenirdi.

Begenı iki aşamada pişiriliyordu. Önce sade suyla hayli kaynadıktan ve suyu bittikten sonra ikinci aşamada humulus da denilen şerbetçiotu katılır ve uzun süre kaynatılırdı. Kaynama işi bittikten sonra posasından süzülüp arındırılan begenı küplere alınarak ağızları sıkıca bağlanır ve üç dört gün ekşimeye bırakılır.

 

Айларты Измаил’in Ирон Фарн adlı kitabından (Sayfa: 223, 224)

 

Çeviri: Muammer Tekin

 

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz