Türkiye’deki gençlerle ilgili en kapsamlı araştırmalardan biri olan ve literatüre “ev genci” kavramını kazandıran “Gençliğin İyi Olma Hali Raporu”nun beşincisi yayımlandı.
Türkiye’nin 81 ilinde binlerce gönüllüsü ile din, dil, ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, siyasi görüş ayrımı yapmaksızın toplumdaki tüm dezavantajlı gruplara yönelik çalışan Habitat Derneği’nin Infakto RW ortaklığıyla hazırladığı rapor, yaşamından memnun olan gençlerin oranının yüzde 45,6’ya gerilediğini gösterirken, gençlerin yaşam memnuniyetinin son 5 yıldır düşüş eğiliminde olduğunu ortaya koydu.
2017’den bu yana iki yılda bir yürütülen araştırma, 8 Mart-8 Nisan 2023 tarihleri arasında Türkiye’deki kentsel genç nüfusu temsil eden 28 farklı ilde, 18-29 yaş arası 1.228 gençle yüz yüze görüşme yoluyla gerçekleştirildi. Raporun en önemli bulgularından biri, yaşamdan memnuniyet ve geleceğe dair umutların, büyük oranda istihdam koşullarından etkilendiğini göstermesi oldu.
2017 yılında yaşamından memnun olan gençlerin oranı yüzde 70,8 olarak kaydedilirken, bu yılki araştırmada bu oran yüzde 45,6 olarak ölçüldü.
Gelecekten umutlu olduklarını belirten gençlerin oranı ise yüzde 43,7’ye geriledi. 2017 yılında bu oran yüzde 66,6 olarak ölçülmüştü.
İş arayan gençler
18-24 yaş grubunda yer alan ve çeşitli nedenlerle ne eğitimde ne de istihdamda olan gençleri ifade eden “ev gençleri”nin memnuniyet oranı bu yıl yüzde 46,4 olarak tespit edildi. Çalışan gençlerin yaşamdan memnuniyet oranı yüzde 47,1, öğrencilerin yüzde 51,8 iken yaşam memnuniyeti en düşük olan grubun iş arayan gençler olduğu tespit edildi.
İş arayan gençlerin yalnızca yüzde 28’i hayatlarından memnun olduğunu belirtti.
Yüzde 35,8’inin geliri 3 bin liranın altında
Gençlerin maddi durumlarından memnun olma durumları da raporun ilk yayımlandığı 2017’den bu yana düşüş eğilimi gösterdi.
Bu yıl maddi durumlarından memnun olan gençlerin oranı yüzde 38,3 olarak ölçülürken, gençlerin yüzde 35,8’inin aylık kişisel gelirinin 3 bin TL ve altında olduğu görüldü.
2017’de 5 gençten 1’inin maddi durumunu kötü olarak tanımladığı bilinirken, bu oran 2023’te yüzde 36,7’ye çıktı.
Rahat bir hayat sürebilmek için gençlerin en az toplam gelir beklentisi, yüzde 39,3 oranıyla 9.000-18.000 TL iken, son araştırmada yüzde 45,2 oranıyla 18.000 TL ve üstü olarak kaydedildi.
En büyük sorunları enflasyon ve işsizlik
Gençlere göre karşılaştıkları en önemli sorun enflasyon ve hayat pahalılığı, ikinci sıradaysa işsizlik ve iş bulamamak geliyor. Üçüncü sırada kiraların yüksek olması, dördüncü sırada da sokaklardaki şiddet ön plana çıkıyor.
Siyasal katılım düzeyi
Gençlerin siyasal katılım düzeylerinin düşük olduğu da araştırma sonuçlarında görülüyor. Oy kullanmak en yaygın katılım biçimiyken, gençler arasında bir partinin üyesi olanların oranı yüzde 5,1, kampanyalarda aktif rol oynayanların oranı yüzde 7,1 ve mitinge katılanların oranı ise yüzde 25,5.
Bu rakamlar, gençler arasında geleneksel katılım yollarına başvurmanın yaygın olmadığını gösteriyor. Gençlerin geleneksel olmayan katılım biçimlerinde de pek aktif olmadığını söyleyebiliriz.
Bir boykot eylemine katılanların oranı yüzde 12,5, toplu yürüyüşlere katılanların oranı yüzde 12,1 ve herhangi bir ürün ya da hizmetin toplu boykotuna katılanların oranı yüzde 12,5.
Depremlerin etkisi
Bu yıl örneklem kapsamı 16 ilden 28 ile çıkarılan rapor, gençlerin depremden etkilenme oranına da ışık tuttu.
Buna göre, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş ve çevre illerde yaşanan depremlerde, arkadaşlarını kaybedenlerin oranı yüzde 19,2, aile ve/veya akrabalardan kayıp verenlerin oranı yüzde 8,5, eğitimine ara vermek/kaydını dondurmak zorunda kalanların oranı yüzde 3,7 ve taşınmak zorunda kalanların oranı yüzde 3,2 olarak belirlendi.
Yüz yüze eğitimi tercih ediyorlar
Yüz yüze ve uzaktan eğitim karşılaştırmasında, 10 gençten 9’unun yüz yüze eğitimi daha faydalı bulduğunun görüldüğünün ve öğrencilerin önemli bir bölümünün son dönemde online ortama taşınan eğitimden memnun olmadığının altını çizen Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, şu ifadeleri kullandı:
“Raporun sonuçlarına göre, yüz yüze ve uzaktan eğitim arasında karşılaştırma yapıldığında, gençlerin yüzde 90,9’u yüz yüze eğitimin daha faydalı olduğunu düşünüyor. Ayrıca, online eğitim sürecinde öğrencilerin önemli bir bölümünün öğrenme zorluklarıyla karşı karşıya kaldıkları da raporda vurgulanıyor.”
