Rusya’nın başkenti Moskova’daki “Crocus City Hall” konser salonuna 22 Mart’ta silahlı kişilerce terör saldırısı yapıldı. Saldırı sırasında alanda bulunan 144 kişi (29 Mart itibariyle) hayatını kaybetti, yüzlerce kişi de yaralandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve resmi medya, Ukrayna’yı suçlarken, kanlı saldırıyı cihatçı IŞİD-H örgütü üstlendi.
IŞİD-H üstlendi
IŞiD-H, dünya çapında birçok devletin terör listesindeki IŞİD örgütünün bölgesel birimi İŞİD Horasan’ın kısaltması. Horasan ismi de tarihte bu bölgede hüküm süren halifelikten geliyor. Afganistan, İran, Pakistan ve Orta Asya’ya odaklanmış IŞİD-H yaklaşık 9 yıldır aktif ama son aylarda uzandığı geniş coğrafya ve acımasız yöntemleriyle IŞİD’in en tehlikeli birimi olarak öne çıkmaya başladı.
Saldırıyla ilgili olarak gözaltına alınan 11 şüpheliden 4’ü Moskova Basmanny Bölge Mahkemesi’nde hâkim karşısına çıkarıldı.
Tacikistan vatandaşları Dalercon Mirzoyev, Saidakram Murodali Raçabalizoda, Fariduni Şamsidin ve Muhammadsobir Fayzov’un 22 Mayıs’a kadar cezaevinde tutuklu kalmasına karar verildi.
Ukrayna bağlantısı iddiası ve ABD’den ret
IŞİD’in üstlendiği saldırının arkasında Batı ile Kiev olduğu iddiasını sürdüren Kremlin, saldırıda ilk kez Ukrayna bağlantısını kanıtladığını açıkladı.
Devlet Soruşturma Komitesi’nden yapılan açıklamada, “Gözaltına alınan teröristlerle yapılan çalışmalar, ele geçirilen teknik cihazların incelenmesi ve mali işlemlerle ilgili bilgilerin analiz edilmesi sonucunda, Ukraynalı milliyetçilerle bağlantılarına dair kanıtlar elde edildi” denildi.
Açıklamada saldırganların Ukrayna’dan önemli miktarda nakit ve kripto para aldıkları ve terörün finansmanına karışan bir başka şüphelinin de gözaltına alındığı belirtildi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Kirby, Rusya’nın iddialarını “saçmalık ve propaganda” olarak niteleyerek Washinton’ın saldırıdan IŞİD’in sorumlu olduğu iddiasını yineledi. Kirby, ABD’nin 7 Mart’ta söz konusu terör tehdidine ilişkin “yazılı” güvenlik uyarı notunu ilettiğini aktardı.
Öte yandan Tacikistan Devlet Güvenlik Komitesi, IŞİD ile bağlantısı olduğu iddia edilen 9 şüphelinin Vakhdat kentinde gözaltına alındığını ve başkent Duşanbe’ye getirildiğini aktardı. Ülke basını ayrıca Tacikistan emniyet görevlilerinin, saldırının ardından yakalanan 4 Tacik vatandaşının ülkedeki yakınlarını Rus meslektaşlarıyla sorguladığını yazdı.
ABD ve Avrupa ülkelerinden uyarı
ABD, İngiltere ve birçok Batı ülkesinin olaydan yaklaşık 2 hafta önce Moskova’da olası bir terör saldırısına karşı vatandaşlarını uyardığı ortaya çıktı. Büyükelçiliklerden yapılan uyarı açıklamasında, vatandaşlarının Rusya’da düzenlenecek herhangi bir etkinliğe katılmamaları belirtilmişti.
Fransa tetikte
2024 Yaz Olimpiyat Oyunları’na Paris’te ev sahipliği yapmaya hazırlanan Fransa’da, Rusya’nın başkenti Moskova yakınlarındaki saldırı sonrasında terör alarmı seviyesi en yüksek düzey olan üçe yükseltildi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız Guyanası’na ziyareti sırasında yaptığı açıklamada, IŞİD’in Moskova yakınlarındaki saldırıyı üstlendiğini hatırlatarak, “Bizim, istihbarat servislerimizin ve önemli müttefiklerimizin sahip olduğu bilgiler, bu saldırının IŞİD’e ait bir birim tarafından hazırlandığına ve gerçekleştirildiğine işaret ediyor” şeklinde konuştu. Saldırıyı düzenleyen bu grubun geçen aylarda Fransa’da da çok sayıda saldırı girişiminde bulunduğunu ifade eden Macron, önlem olarak alarm seviyesinin en yüksek düzeye çıkarıldığını vurguladı.
Moskova ateşi kimleri yakacak?
Gazeteci Fehim Taştekin, Gazete Duvar’da yayımlanan yazısında şu ifadeleri kullandı:
“Putin faturayı Ukrayna ve destekçilerine keseceğini ilk açıklamasında gösterdi. Saldırganları Nazilere benzetti. ‘Kaçmaya çalışıyorlardı, Ukrayna tarafından devlet sınırını geçmeleri için bir pencere hazırlanmıştı’ dedi. ‘Teröristlerin arkasında duran herkesi cezalandıracağız’ diye ekledi. Bu pozisyonun karşısında Amerikan tarafında bir telaş hali kendini ele veriyor. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Watson saldırı bilgisini Rus yetkililerle paylaştıklarını söyledi. Fakat TASS’a göre bu bilgi geneldi ve spesifik herhangi bir şey içermiyordu. Yani saldırıların önlenmesi açısından faydasızdı. Putin geçen salı Amerikan uyarısını ‘korkutma ve istikrarsızlaştırmayı amaçlayan açık şantaj’ olarak nitelese de güvenlik güçlerinden önlemleri artırmasını istemişti.
Rus Dışişleri Sözcüsü Maria Zaharova da Watson’ı 1963’den beri çözülemeyen Kennedy suikastına atıf yaparak iğneledi: ‘Keşke kendi başkanları Kennedy’nin suikastını da bu kadar çabuk çözebilselerdi. Ama hayır, 60 yıldan uzun bir süredir onu kimin öldürdüğünü bulamadılar. Belki de IŞİD yapmıştır? Crocus saldırısına ilişkin soruşturma tamamlanana kadar, Washington’dan Kiev’i aklayan her ifade kanıt olarak kabul edilmelidir.’
Zaharova, ‘IŞİD yaptı’ korosuna katılan Alman İçişleri Bakanı Nancy Faeser’ı da payladı: ‘Merak ediyorum, bu kadın ne zaman Kuzey Akım’daki terör saldırıları hakkında aynı güvenle bir şeyler söyleyecek? Bir buçuk yıldır kendi mülklerinin tahrip edilmesiyle ilgili tek bir teori ortaya atılmadı. IŞİD bile icat edilmedi.’
Kiev’in yanı sıra Ukrayna’da savaşan ‘Rusya’nın Özgürlüğü’ gibi gruplar, Crocus saldırısından Rus gizli servislerini sorumlu tutuyor. 1999’da Buynaksk, Moskova ve Volgodonsk’da 307 kişinin öldüğü apartman bombalamalarını hatırlatıyorlar. ‘FSB işi’ diye anılan bu saldırılar İkinci Çeçenya Savaşı’na gerekçe yapılmış ve Putin’e liderlik yolunu açmıştı. O vakit FSB ajanları Ryazan’da bomba yerleştirirken yakayı ele vermişti.
Rusya 1999’un koşullarından çok farklı bir yerde. Putin daha geçen hafta yüzde 77.5 katılımın yakalandığı başkanlık seçimlerini yüzde 87.3’le kazandı. Yükselmek için asansöre ihtiyacı yok. Otoritesi tehlikede değil. Savaş ve yaptırımlara rağmen ekonomi direngenliğini koruyor. Rusya’yı tecrit stratejisi Batı’nın elinde patladı.
Moskova’daki saldırı istihbarat zafiyetinden hareketle güvende olmadıkları ve işlerin kötüye gittiğini düşünen Ruslar arasında Putin’e olan inancı örseleyebilir. Elbette Putin, Ukrayna’da şiddetini artırmak, asker göndermeyi kafasına koymuş Fransa’ya ‘aklını başına topla’ demek, Taurus füzelerini verip vermemeyi tartışan Almanya’nın kulağını çekmek, Polonya’ya parmak sallamak ve ABD’yi köşeye sıkıştırmak için bu saldırıyı tanrının lütfuna dönüştürebilir. Ayrıca Suriye’de cihatçılarla yarım kalmış işi tamamlamak için daha fazla güç kullanabilir. Türkiye ile varılan ‘gerilimi düşürme’ mutabakatında delikler açabilir. Burada köşeye sıkışacak ülkelerin başında Türkiye geliyor. Suriye cehennemine sunduğu ‘otoban’ hizmetinden sonra cihatçıların sağda solda her saldırısında Türkiye bağı kaçınılmaz olarak kuruluyor. Tabii Putin bu özel dönemde Türk-Rus ilişkilerinin kazandığı değere atfen oyunu asla ‘bozuşma’ modunda sürdürmeyebilir.”
