Düzce – 5 – Türkiye Çerkesleri – 43. Bölüm

Değerli okurlarımız,

Ahmet Cevat Benk’in hazırladığı bu araştırma dosyasında; Türkiye’de yaşayan Çerkeslerin yerleşimleri, tarihçeleri, nüfusları, ekonomileri, asimilasyon karşısındaki kayıpları gibi bilgiler paylaşılıyor.

Köyde yaşayan sülaleler başlığı, tek başına halen yaşamakta olan sülaleleri içermemektedir. Köyün kuruluşundan bu yana, tespit edilebilmiş olan bütün sülalelerdir. Yasal düzenlemeler sonucu bir kısım köyler mahalle yapılmıştır. Biz köy olarak ifade etmeye devam ettik.

Sizler de yaşadığınız bölgelerden ya da başka illerden bu konuyla ilgili arşiv bilgilerini ulaştırarak katkıda bulunabilirsiniz.

ahmetcevatbenk@gmail.com

Düzce merkez
Aybaşı Köyü
(Apsuwa)

İl merkezine 12 km mesafede olup 65 haneden oluşmaktadır. Sadece 4 hanesi Abazadır. 1950’li yıllara kadar hemen bitişiğindeki Erdemli (Abaza) Köyü’ne bağlı iken köyün nüfusunun artması nedeniyle ayrılarak muhtarlık olmuştur. Köy genelinde Giresun ilinden gelen yerel halk yaşamaktadır.

Dil ve kültür

Köyde yaşayan Abazaların 50 yaş üstü Abazacayı bilir. Yabancı evlilik yoktur. Düğünler diğer Abaza köyleriyle birlikte yapılır. Genel olarak Abaza gelenekleri esas alınır.

Köyde yaşayan sülaleler

Çüa.

Düzce merkez
Güven (Çapyak, Mıtsara) Köyü
(Apsuwa)

İl merkezine 15 km mesafededir. Köyün 1950’li yıllardaki nüfusu 90-100 hane iken 70’li yıllarda 35, son zamanlarda ise 25 haneye düşmüştür. 25 hanenin 4’ü köye çok eskiden yerleşen Doğu Karadenizli ailelerdir. Bu hanelerin de yaşlıları Abaza dilini konuşabilirler. Sürekli oturan 15 hane vardır. 10 hane ise yaz aylarında köyde yaşamaktadır.

Dil ve kültür

Köyde en düşük anadili bilme yaşı 40’tır. Yabancı evlilik oranı %50’dir. Son yıllarda ise yabancı evlilik oranı hızla düşmektedir. Düğünler karma olarak yapılır.

Köyde yaşayan sülaleler     

Kupala, Cinığa, Acanbaa, Ayüzba, Beršicağa, Pala, Šikoa, Agunba, Taskoça, Çüya, Tiyaa.

Düzce merkez
Uğur (Mehdibey, Abıçka) Köyü
(Apsuwa)

Düzce il merkezine 10 km mesafededir. Abhazya’nın Guma bölgesinden gelen Apsuwalar tarafından kurulmuştur. Köyü kuran üç aile Mehdibey, Adembey ve Alibey’dir. Tamamen Abaza köyü iken ortakçılık yapmak üzere gelenlerin ve köyden yer satın alanların yerleşmesiyle 215 haneyi bulmuştur. Nüfusun büyük bölümü Doğu Karadenizlilerden oluşmaktadır. Bu hanelerden sadece 15’i Abazadır. Ayrıca bu 15 hanenin içinde köyün kuruluşunda Kafkasya’dan Abazalarla birlikte gelen 6 hane de Adige vardır. Adigelerin eşlerinin tamamı Abazadır. Bu aileler de Adigece değil Abazaca konuşmaktadır. Köy, Abhazya’dan bölgeye geldikten sonra parçalanmıştır. Ailelerin bir kısmı Davutağa, bir kısmı da Derdin Köyü’ne yerleştirilmiştir. Köyün ismi ilk kurulduğu yıllarda Abıçka olarak anılmaktaydı, bugünlerde Uğur Köyü olarak anılmaktadır.

Dil ve kültür

Anadili bilme yaşı yükselmektedir. En düşük anadili bilme yaşı 50’dir. Yabancı evlilik oranı %30’u bulmuştur. Düğünler karma olarak, belli bölümleri Abaza gelenekleri ve enstrümanlarıyla yapılmaktadır.

Köyde yaşayan sülaleler

Ayüzba, Vardaniya, Kozba (Cüripha).

Düzce merkez
Erdemli Köyü
(Apsuwa)

İl merkezine 15 km mesafededir. Köyün 1950’li yıllardaki nüfusu 90-100 hane iken 70’li yıllarda 35, son zamanlarda ise 25 haneye düşmüştür. 25 hanenin 4’ü köye çok eskiden yerleşen Doğu Karadenizli ailelerdir. Bu hanelerin de yaşlıları Abaza dilini konuşabilirler. Sürekli oturan 15 hane vardır. 10 hane ise yaz aylarında köyde yaşamaktadır.

Dil ve kültür

Köyde en düşük anadili bilme yaşı 40’tır. Yabancı evlilik oranı %50’dir. Son yıllarda ise yabancı evlilik oranı hızla düşmektedir. Düğünler karma olarak yapılır.

Köyde yaşayan sülaleler     

Kupala, Cinığa, Acanbaa, Ayüzba, Beršicağa, Pala, Šikoa, Agunba, Taskoça, Çüya, Tiyaa.

Düzce merkez
Derdin
(Gumaa) Köyü
(Apsuwa)

İl merkezine 20 km mesafede olup 300 haneden oluşmaktadır. 135 hanesi Abaza. 165’i ise köye sonradan yerleşen yerel halktır. Köyde sürekli kalan Abaza aile sayısı 25-26 hane civarındadır. Diğer haneler özel günlerde ve yaz aylarında köyde yaşamaktadır.

Dil ve kültür

En düşük anadili bilme yaşı 45’tir. Yabancı evlilik oranı ise %10’dur. Düğünler ağırlıklı olarak Abaza geleneklerine göre, belli bölümleri yerel enstrüman ve geleneklerle yapılır.

Köyde yaşayan sülaleler

Ayüzba, Gabliya, Sağariya, Arguna, Abuk, Ahba, Kurcgia (Cürdar).

Düzce merkez
Kaledibi
(Cicibey) Köyü
(Apsuwa)

İl merkezine 9 km mesafededir. Merkeze en yakın Abaza köyüdür. 36 haneden oluşmaktadır. Köyün hemen kenarındaki Doğu Karadenizli 5 ailenin dışında köyün tamamı Abazadır.

Dil ve kültür

En düşük anadili bilme yaşı 30-35, yabancı evlilik oranı %40 civarındadır. Düğünler karma olarak, belli bölümleri Abaza gelenekleriyle, belli bölümleri ise yerel enstrüman ve geleneklerle yapılır.

Köyde yaşayan sülaleler

Amgeal, Agırba, Amıcba (Cicibey), Ajiba, Koçba, Tukiba, Kilba, Lapşba.