Ressam Mihri Müşfik

Resim sanatında öne çıkan ve Türk resim tarihinde önemli bir yer tutan kişilerden biri, ilk kadın ressam olarak tanınan Ressam Mihri Müşfik bu yazımızın konusu.

Muhacerette yeni yaşamla tanışan ve aldığı aile eğitimi nedeniyle Batı yaşam tarzının tüm alanlarına kolaylıkla uyum sağlayan Çerkesler arasında, sanatın tüm alanlarında yeteneğini kanıtlamış, gerek döneminde gerek günümüzde tanınan birçok önemli kişilik karşımıza çıkmaktadır.

Mihri Müşfik, ölümünün üzerinden 52 yıl geçmesine karşın, sanat tarihinde ilginç yaşam öyküsü ve derin sanat yeteneği ile önemli bir yer tutar. Babası, Askeri Tıbbiye’nin ünlü hocalarından Çerkes Mehmet Raşit Paşa’dır. Doktorluğun yanında müzikle de ilgilenmiştir. Canlı, sosyal ve entelektüel kişiliği ile tanınırdı.

Mihri Müşfik 1886 yılında babasının Çamlıca’daki köşkünde doğdu. Küçük yaşlarda sanata olan ilgisi hemen fark edildi. Müzik, edebiyat ve resim dersleri almaya başladı. Resme olan ilgisi daha öne çıkınca bu alana yöneldi. Döneminin ünlü saray ressamlarından Fausto Zonaro’dan resim dersleri almaya başladı. Zonaro’nun ilgisi ve desteği ile resim sanatında kendini göstermeye başladı. Ailesinin karşı çıkmasına rağmen, önce Roma ve Paris’te sanat eğitimini sürdürdü. Bu dönemde Sorbonne’da siyasi bilimler öğrenimi görmekte olan Bursalı Selami Paşa’nın oğlu Müşfik Selami Bey’le evlendi. Devrin Maliye Nazırı Cavit Bey Paris’te bulunduğu sırada bir resepsiyonda karşılaştığı Mihri Hanım’a yaptığı bir teklif sonrasında, 1913 yılında Türkiye’ye dönerek İstanbul’da Darülmuallimat’da (Kız Öğretmen Okulu) resim öğretmenliğine başladı.

1914 yılında açılan İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’ne (Kızlar İçin Güzel Sanatlar Okulu) hoca olarak atandı. Mihri Hanım’ın renkli kişiliği, kız öğrencilere güven veren tutumu, okula katılan öğrenci sayısını arttırdı. Mihri Hanım, meslektaşı ve kendisi gibi Kafkasya kökenli olan ressam Namık İsmail (Zeşo) ve Avni Lıfıj Beylerle de dostluk kurmuş ve aynı yıllarda İstanbul’da kurulmuş olan Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti’nin üyeleri arasında bulunmuştur. Namık İsmail Bey, bu derneğin Beşiktaş’ta açtığı Çerkes Örnek Okulu’nda resim ve Fransızca dersleri vermiştir. Türkiye’deki yaşantısı 1922 yılına kadar sürdü. Eşinden ayrılarak önce Paris’e gitti. Yeğeni ünlü ressam Hale Asaf’ın 1938 yılında ölümü üzerine Fransa’dan ayrılarak Amerika’ya gitti. Buradaki yaşantısı zor koşullarda geçti. Hayatını resim dersleri vererek ve tanınmış kişilerin portrelerini yaparak sürdürdü. Fırtınalı yaşantısı 1954 yılında sona erdi, kimsesizler mezarlığına gömüldü.

Türk resminin ilk kadın ressamı olarak bilinen Mihri Müşfik’in eserleri Resim Heykel Müzeleri’nde, özel ve kurum koleksiyonlarında yer almaktadır. Lirik ve kıvrak fırçasıyla döneminin iz bırakan sanatçılarındandır.