Kimangta Hozaig!

Ramazan Balcıoğlu

Hemşin Kültürünü Araştırma ve Yaşatma Derneği (HADİG) açıldı. İstanbul Beyoğlu’ndaki Derneğin açılışına, İstanbul’daki Hemşinlilerin yanı sıra Artvin, Ankara, Adapazarı, İzmit ve Bursa’dan da çok sayıda Hemşinli ve diğer dernek ve kurumlardan davetliler ile Karadeniz müziğinin genç temsilcileri katıldı.

Dernek Başkanı Mehmet Altunkaya açılış konuşmasında “Bütün kültür, dil ve inançlar insanlık tarihinin ortak değerleridir. Günümüzde bazı dil, kültür ve inançlar tarihsel ve sosyal nedenlerle yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Hemşince de bunlardan biridir. Dilimizi, kültürümüzü korumak ve topluluğumuz arasındaki dayanışmayı geliştirmek için HADİG’i kurduk” dedi.

Dernek genel sekreteri Vova müzik grubunun kurucusu Hikmet Akçiçek “Kimanag ta hozaig”/ Duyuyor musunuz buradayız” diyerek başladığı ve Hemşince yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Hemşinliler hakkında çok şey söylenir, kimi Van’dan kimi Horosan’dan gelmişler der, kimi Ermeni dönmesi, kimi Türk der, kimi mert, kimi yaylacı der… Kim nasıl derse öyle olsun, ancak bugün; mısır tarlalarının yerini çay bahçeleri aldığından, ahırda iki inek, ağılda 30 koyun olmadan yaylaya çıktığımızdan, köyleri terk edip şehirlerde yaşamaya başladığımızdan beridir ne imece yapılıyor, ne kaval çalınıyor ne de türküler söylenip düğünler yapılıyor köylerimizde. O yüzden de dilimiz, kültürümüz, gelenek göreneklerimiz yok oluyor. İşte bu yok oluşun acısıdır bizi bir araya getiren. Sesimiz barışın, dostluğun, kardeşliğin yanında, dağların, derelerin, yaylaların düzündedir.”

Dernek adına ana konuşmayı yapan Genel başkan yardımcısı Av. Kamil Muti ise “Biz anne ve babalarımızdan ‘Elhamdülillah Müslüman’ olduğumuzu öğrendik. Küçük yaşlarda komşularımızdan Ermeni dönmesi olduğumuza dair sözler, duyduk şaşırdık, sorgulamaya başladık. Okul çağlarımızda Orta Asya’dan gelmiş kaynaşmış bir ırkın kahraman evlatları olduğumuz öğretildi” dedikten sonra Hemşinlilere ilişkin kısa bir bilgi verdi: “Bugün tarihsel bilgiler ışığında Hemşinlilerin MS 620 veya 780’li yıllarda bugün Ermenistan sınırları içinde olan yurtlarından (daha öncesinde de Horosan’dan veya Van’dan geldikleri söylenir) Arap istilasına ve zulmüne isyan ederek ve savaşarak Kaçkar dağları eteklerine geldiklerini ve burayı kendilerine yurt edinerek MS 1500 yıllarına kadar kendi beyliklerini sürdürdüklerini öğrenmiş bulunuyoruz.

Hemşince dünyada yazı dili olmadan beş asırdan fazladır yaşayan ender dillerden biridir. Maalesef Hemşin dili ve kültürü de yok olma tehdidi altındadır.”

Muti, HADİG’in temel ilkelerine de değinerek özetle şunları söyledi: “Toplumlar küçük olsalar da dünyanın ve bulundukları ülkelerin sorunlarıyla birlikte yaşarlar. Bu yüzden biz HADİG’liler dünyada barışın, demokrasinin ve insan haklarının tavizsiz savunucularıyız. Dünyada farklı dillerin ve halkların kardeşliğinden yanayız. Ülkemizdeki farklı kültür ve dillerin varlığını ülkemizin zenginliği sayarız. Dilleri ve halkların kardeşliğinin onurlu mücadelesindeyiz. Doğa ve çevre insanlığın ortak yaşam alanıdır. Son günlerin ekolojik felaketi HES’lere hayır diyoruz. Halkımızın haykırdığı gibi dereler özgür akacak, satılacak suyumuz yoktur. Dünyanın ve ülkemizin neresinde olursa olsun kim tarafından yapılırsa yapılsın çevrenin katledilmesine doğal dengenin bozulmasına karşıyız.”

Dernekte Kaval, Tulum ve drama kurslarının açılmasının yanı sıra, Hemşin Halkoyunları ekibi de çalışmalarına başladı.

HADİG: Hemşincede tane, tohum anlamına gelir.