Çerkesler tarihte birçok bayrak kullanmıştır. En çok bilinen ve en eski bayrak bugün Adigey Cumhuriyeti’n de kullanılan üç ok, oniki yıldızlı bayraktır. Adigece bayrağın adı “Adige Nıp” tır. Anlamı ise “insanın içinden gelen”dir. Asimile olmuş şekli ise “Adige Brak”tır. Tarihi Adige bayrağı 1991’de Adige Özerk Cumhuriyeti ilan edildikten sonra anlamda ve renginde bazı değişiklikler yapıldı. Değişmeyen şeyse zemin rengi; doğa yeşili, üç siyah ok ise vatana hizmet etmiş üç asil aileyi temsil eder olduğuydu. Bayrakta oniki tanede yıldız bulunmaktadır. Temsil ettiği kabileler Şapsığlar, Ubıhlar, Abzahlar, Abhazlar, Nathoy, Bjeduğ, Çemguy, Hatkoy, Mahoş, Besni, Kabardey, Braki Karaçaydır.
Bu bayrak kalelerde, Çerkes köy veşehirlerinde kullanılırdı. Sovyet Bloğu’nda 1989’da başlayan Glasnost ve Perestroika (yumuşama ve özgürlük) hareketi sonucunda, 1991’de Adigey Cumhuriyeti ilan edilince tekrar tarihi bayrak kullanıldı. Kafkasya’da gelişen cumhuriyetlerde (1989) tarihi bayrağını kullanan tek halk Adigelerdir. Bugün Kabardey, Karaçay-Çerkes ve Abhazya kendi bayraklarını kullanıyorlar. Fakat bu bölgelerde de mitinglerde, halkın toplu eylem gösterdiği tepki ve barış hareketlerinde tarihi Adige bayrağı da kullanılmaktadır.
Diğer Kafkas cumhuriyetlerindeki Adigeler, bazı dernek ve dernek binalarında tarihi Adige bayrağını asıyorlar. Bu bayrak Kuzey Batı Kafkasya’nın birliğini ve kardeşliğini temsil eden tek tarihi bayraktır. Adige bayrağındaki en önemli değişiklik üç okun anlamıdır. Üç ailenin adını hava, kara ve deniz olarak değiştirdiler. Rengini de altın sarısı yaptılar. (Not: Bu bayrak Türkiye ve Kafkasya’da resmi olarak kabul görmeden önce küçük çıkartmaları yapıldı, araba ve kitap sayfalarına yapıştırıldı. Halka unutturulmadı.
11 Mayıs 1918’deki bayrak ise Hazar’dan Karadeniz’e kadar uzanan alanı kaplıyordu. Ömrü 2-3 sene kadar oldu. Bu bayrak Milli Cumhuriyet’in ilk milli bayrağıdır. Yedi altın sarısı yıldız, mavi bir köşe dört yeşil üç beyaz şeritten oluşur. Yedi yıldız bütün Kuzey Kafkasya’yı temsil eder. Yedi eyalet (Abhazya, Adigey, Karaçay-Çerkes, Kabardey-Balkar, Çeçenya, Dağıstan ve Osetya). Mavi gök rengini, yeşil islamı teslim eder. Beyaz ise insanların temiz kalpliliğini ve barışı temsil eder.
1991’de Adige Cumhuriyeti ‘nde tekrar hükümet bayrağı çekileceği zaman büyük bir tören düzenlendi. Tüm halk hatta Kuzey batı Kafkas özerk cumhuriyetlerinden ve Türkiye’den dernek temsilcileri katıldı. Bayrağın gökyüzüne çekilişinde ağlayanlar, birbirini tebrik edenler vardı. Tek tarihi bayrağımızın Adigey’de olmasından tüm Adigeler ayrı bir gurur duydular. Sonsuza kadar bu bayrağı yaşatacaklarına ant içtiler.
Esas amacımız; anavatan ve diasporadaki tüm Çerkesler de dahil olmak üzere, Birleşmiş Milletler’de, uluslararası ilişkilerde, toplantılarda bayrağımızın dalgalanması ve kullanılmasını sağlamak olmalıdır. Bu inancımızı hiçbir zaman yitirmemeliyiz. Bir bayrak altında yaşamayı her zamankinden daha güçlü benimsemeliyiz. Yeni yetişen gençlerden çok beklentim var. Çok umutluyum.
Sayı : 2013 05
