Çamerya Katliamı

0
4914

İnsanoğlunun dünya üzerindeki varlığı, tarihte beyaz ve siyah sayfaların oluşmasına ön ayak olmuştur. Ancak beyaz sayfalardan daha çoktur siyah sayfalar: Savaşlar, katliamlar, soykırımlar, sürgünler, vs.

Savaş ve soykırım birbirinin kardeşidir. Güçlünün güçsüzün üzerinde egemenlik kurma, kendi gücünü cebren kabul ettirme yoludur savaş. Genellikle de “komşunun tavuğuna kışt” deme eyleminde çıkar.

Geçtiğimiz ay, Çerkes Soykırımı’ndan daha az bilinen ama güçlü komşunun zorla egemenliğini kabul ettirmek için uyguladığı şiddet ve soykırımın bir tecellisi gene sessizce idrak edildi, bilenlerince.

Yunanlıların, 27 Haziran 1944’ten Mart 1945’e kadar devam ettirdiği Çamerya Katliamı, insanlık tarihine kara bir leke olarak yazılmıştır. Bu katliam, Çam Arnavutlarında olduğu kadar Arnavut ulusunun hafızasında unutulması zor korkunç bir iz bırakmıştır.

Bu katliamda, Çam Arnavutlarının % 10’u yok edilmiştir. 1944 yılı Haziran-Ekim arası, Filati ve Paramithi’de 2000’in üzerinde kadın, çocuk ve yaşlı öldürülmüş; mallarına el konulmuştur.

Çam Arnavutlarından 3245 kişi katledilmiş olup bunların 2900’ü genç ve yaşlı erkek, 215’i kadın, 95’i çocuktur, 3 yaşından küçük 32 bebek öldürülmüş, 75 kadın kaçırılmış, 750 kadına tecavüz edilmiş, 68 köy yakılmış ve yıkılmış, 5800 ev yerle bir edilmiş, 68 ibadethane tahrip edilmiştir.

25 bin Çam Arnavut’u Alman işgal kuvvetleriyle işbirliği yaptığı bahanesiyle Arnavutluk’a göçe zorlanmıştır. Günümüzde, Arnavutluk’ta yaşayan Çameryalıların sayısı 200.000’den fazladır.

Çameryalıların işgalci kuvvetlerle işbirliği yaptığı iftirası doğru değildir. Bu insanlar Nazilere karşı;  1943 yılında Çamerya çetesini, çok kısa bir süre sonra da Çam Arnavutları taburunu kurmuş ve Alman işgalcilerine karşı 1943 yılında Konsipolit’te 55 gün savaşmışlardır.

Aynı şekilde, ülkenin değişik yerlerinde, Yunanlılarla kurdukları birliklerinde Alman işgalcilerine karşı savaşmışlardır.

1944 İlkbaharında Alman işgalcilerine karşı savaşmak üzere 500 kişinin üzerinde savaşçıdan oluşan, Qeramic’te Ali Demi isimli 4. Tabur kuruldu.

Çamların, Alman işgalcileriyle işbirliği yaptığı tezi tamamen yanlıştır. Bu sadece, Yunanlıların soykırım uygulamak için ileri sürdükleri bir yalandan başka bir şey değildir,  Tam aksine katliam yapan komutan Napolyon Zerva adlı ve Gestapo üyesi olduğu daha sonradan ortaya çıkarılan zevat,  Alman işbirlikçiliği yapmıştır ki bunu Alman kaynakları da onaylamaktadır.

Soykırımcı Zerva, 1947 yılında içişleri bakanlığına atanmıştır. Zerva’nın Alman işbirlikçisi olduğunu bilen Amerika, bu atamadan duyduğu rahatsızlığını Yunan Hükümeti’ne iletmiştir.

 

Çam Arnavutlarının İstekleri

Çam Arnavutları kendilerine yapılan soykırımı dünyaya duyurmak ve kamuoyu yaratma çalışması yapmak için;

– Arnavutluk’ a zorla göç ettirilen Çam Arnavutları hemen “Çam Antifaşist Komitesi“ çatısı altında örgütlendiler ve dünyanın önemli kurumlarına yazılar yazarak kendi trajedilerini anlattılar ve haklı davalarında destek aradılar.

– Arnavutluk’un, çok partili sisteme geçmesiyle, Ocak 1991 yılında “Çamerya Yurtsever Siyasi Derneği”ni kurdular ve bu dernek vasıtasıyla dünyanın önemli uluslararası kurumlarına; BM, ABD, AB, AP. v.b. kendi isteklerinin gerçekleşmesi için mücadele etmişlerdir.

Çameryalı Arnavutlar, uluslararası kurumlara gönderdikleri yazılarda, Yunanistan’dan sadece azınlıklara tanınan hakların kendilerine de tanınmasını (örneğin: Arnavutluk’ta yaşayan Yunan azınlığa tanınan hakların aynısını) istemektedirler.

Çam Arnavutları;

– Yunanistan’dan, kendilerine Yunan vatandaşlığının iade edilmesini,

– Yunanistan’a, yani 1944-1945 yılında kovuldukları kendi topraklarına (Çamerya) geri dönmeyi,

– 1944-1945 yıllarında Yunanistan’dan Arnavutluk’a sürüldüklerinde, ellerinden alınan evlerinin ve topraklarının kendilerine iade edilmesini,

– Yunanistan’dan, kendilerini sürdükleri, soykırım uyguladıkları ve mallarına zarar verdikleri için maddi tazminat talebinde bulunmuşlardır.

Buna karşın, Yunan yetkilileri: “bizim için Çam sorunu diye bir sorun yoktur, bu sorun 1944 yılında kapanmıştır.” cevabını vermektedirler.

1994 yılında Arnavutluk Cumhuriyeti Meclisi, 27 Haziran 1994‘ü resmen, Yunanlıların, Çam Arnavutlarına karşı ”Soykırım Günü” olarak ilan etmiştir.

1999 yılında Kosova’daki savaşta, Arnavut halkına karşı en büyük şer üçgeninin Rus-Sırp-Yunan ittifakının olduğu bir kez daha kanıtlanmıştır.  Arnavutlara karşı Slav-Ortodoks işbirliği söz konusudur.

Yunanistan ve Yugoslavya’nın Arnavutlara karşı uyguladıkları soykırım sonucu, bugün Türkiye’nin her tarafına yayılmış milyonlarca Arnavut yaşamaktadır.

BM, Amerika, AB vb kurumların, Çam Arnavutlarına karşı yapılan haksızlığa göz yummamaları ve Yunanistan tarafından gasp edilen haklarının iade edilmesi için üzerlerine düşen görevleri yerine getirmeleri gerekmektedir.

Çamerya Sözünün Anlamı

Çamerya kelimesinin kökeni hakkında kesin bir şey söylemek yanlıştır, bu kelimenin kökeni hakkında farklı birkaç görüş vardır, fakat en önemli iki görüş ise;

1- Çamerya bölgesinin ortasından geçen eski  “t’chiam” nehrinin adının zaman içinde değişime uğramasıyla yani Çam adını almasıyla oluşmuş bir kelimedir. Bu isme birçok eski Roma ve Helen haritalarında rastlamaktayız.

2- Alman araştırmacı J. Fallmerajer’e göre ise, “çam” kelimesinin kökeni Türkçeden gelmekte ve anlamı, çam ağaçlarıyla kaplı orman demektir.

 

Çamerya Bölgesinin Coğrafi Konumu

Çamerya, Yunanistan’ın kuzey-batısında yer alan yaklaşık olarak 10.000 km2 yüzölçümüne sahip olan bir bölgedir. Literatürde Çamerya, Güney Epir olarak da bilinir, burada yaşayanlara da Epirli denir. Arnavutların çoğunlukta yaşadığı toprakların en Güney’ini oluşturur. Bu bölgede, Parga, Preveze, Gumenitsa, Margeliç, Filat, Paramitsa ve Filipiad şehirleri bulunmaktadır. Preveze Yarımadası.
Yunanistan’ın en verimli topraklarına sahip olmasının yanı sıra Avrupa ile bağlantısını sağlayan en yakın bölgesidir. 1908 Osmanlı sayımına göre Çamerya’nın nüfusu 73 bin kişiydi. Bunların % 92’ si Arnavutlardan oluşuyordu, geriye kalanı ise, Yunanlılardan, Ulahlardan ve Romanlardan oluşmaktaydı. 1. Dünya Savaşı’nı başlangıcında Çam Arnavutlarının % 50’si Müslüman, % 50’si Ortodoks dinine mensuptu.

Çerkes Arnavut ilişkileri

Çerkesler ve Arnavutlar,  ekonomik, kültürel ve etnik ilişkileri coğrafi nedenlerden dolayı belirli bir seviyenin üzerine çıkamamış; Avrupa’nın indo-germen etkisine girmeden önceki iki önemli dağlı milletidir. Her iki halkın tarihsel karşılaşmaları tarafların  “inatçı” tutumları nedeniyle hasmani olmuştur. Ancak kader, her iki halkın alın yazına sürgün, göç, soykırım, Rus jeopolitizmiyle karşı karşıya bırakmıştır. Dileriz bundan sonra birbirimize destek çıkalım.

 

Çamerya Kökenli Arnavutlar

Abidin Dino  : Prizren Cemiyeti kurucusu, Arnavutluk’un bağımsızlığına en önemli katkıda bulunan biri.

Ahmed Dino: askeri lider ve politikacı.

Ali Dino (1890-1938): Yunan Parlamentosu’nun ünlü karikatürist Arnavut üyesi

Rasih Dino (1865-1928): Londra Antlaşmasını imzalayan Arnavut diplomat

Şahin Dino:  Osmanlı Parlamentosu ve Arnavutluk İçişleri sonraki Bakanı Preveze sancağı yardımcısı.

Bilal Caferi:  Yazar, Konispol’den

Gjon Zenebishi: Ortaçağ Arnavut prenslerinden ve Vagenetia (yani Thesprotia/Çamerya’daki) doğumlu Ergiri prensi

Hasan Tahsini: Hoca Tahsin, Tahsin Efendi, Ahmet Nebil matematikçi, filozof ve psikolog.

Musa Demi: Arnavutluk Ulusal Uyanış devrimci ve önemli figürü.

 

Kaynaklar:

Roudometof, Victor (2002). Collective Memory, National Identity, and Ethnic Conflict: Greece, Bulgaria, and the Macedonian questionWestportConnecticut, United States of America: Greenwood Publishing Group. p. 182.ISBN 978-0-275-97648-4.  

Toplu Bellek, Ulusal Kimlik ve Etnik Çatışma: Yunanistan, Bulgaristan ve Makedonya araştırması.. Westport, Connecticut, ABD Greenwood Publishing Group. s. 182.ISBN 978-0-275-97648-4. 2009-03-31”

Vickers, Miranda. “The Cham Issue – Albanian National & Property Claims in Greece”. Defence Academy of the United Kingdom.  “Çam  dosyası – Yunanistan’da Arnavut ulusal ve mülki hakları) Birleşik Krallık Savunma Akademisi”

Antonina Zhelyazkova. Urgent anthropology. Vol. 3. Problems of Multiethnicity in the Western Balkans. International Center for Minority Studies and Intercultural Relations. Sofia 2004. ISBN 978-954-8872-53-9, p. 67.  “ Acil antropoloji. Cilt. 3. Batı Balkanlar’da etnik çeşitlilik Sorunları. Azınlık Araştırmaları ve Kültürlerarası İlişkiler Uluslararası Merkezi. 2.004 Sofya. ISBN 978-954-8872-53-9, s. 67”

Berisha, Mal. Diaspora Shqiptare në Turqi. ACCL Publishing. p. 13. “Türk iyedeki Arnavut Diasporası – Arnavutça”

Vladimir Orel, Albanian Etymological Dictionary, s.v. “çam” (Leiden: Brill, 1998), 49-50.  “ Arnavut Etimoloji Sözlüğü, Çam maddesi”

Euromosaic project (2006). “L’arvanite/albanais en Grèce” (in French). Brussels: European Commission. Retrieved 2009-03-16.  “Euromozaik projesi -2006 Yunanistandaki Arnavutlar- Fransızca”

Pallis, A. A. (June 1929). “The Greek census of 1928”. The Geographical Journal 73 (6): 543–548. doi:10.2307/1785338.JSTOR 1785338. “Yunan nüfus Sayımı 1928”

Kretsi, Georgia (2002). “The Secret Past of the Greek-Albanian Borderlands. Cham Muslim Albanians: Perspectives on a Conflict over Historical Accountability and Current Rights”. In Klaus, Roth. Ethnologia Balkanica (Munich, Germany: Waxmann Verlag) (6): 171–195. ISSN 1111-0411. “Yunan-Arnavut Sınırlarının gizli geçmişi. Çam Müslüman Arnavutlar: Tarihi Sorumluluk ve Güncel Hakları üzerinde Çatışma Perspektifleri”.

Jonuzi, Afërdita “Ethnographic phenomenon of the Chameria region”, chapter on the book “The cham issue and the European Integration”, ISBN 978-99943-688-2-2, p.245-247 “Çam bölgesinin etnografi fenomeni  / Çam sorunu ve Avrupa entegrasyonu adlı kitaptan bölüm”

Elsie, Robert; Hutchings, Raymond (2003). Historical Dictionary of Albania. Lanham, Maryland, US: Scarecrow Press.ISBN 978-0-8108-4872-6.  “Arnavutluğun tarihsel sözlüğü”

Savaş sonrası politika: “Çam Arnavutları sürgün komitesi dökümanları “ Birleşmiş Milletler İnsan Hakları komisyonu 1946 (Elsie, Robert).

Gazeteler: “Çam’lar  , Yunanistandaki vatandaşlık ve mülkiyet hakları için hala baskı yapıyor. “ Özgür Avrupa Radyosu , 19/09/2002

 “Arnavut protestosu, Yunan ziyaretini durdurdu. “  BBC News.  1 Kasım 2005.

 

Birlikteysek güçlüyüz.

Türk -Arnavut Kardeşliği Derneği Genel Sekreteri Kamil Bitiş ile arnavutum.com sitesi admini Bertan Arın’a teşekkür ederim.

Not: Temmuz sayısında paylaşılan Bask atasözleri için bkz: http://buber.net/Basque/

© Her hakkı mahfuzdur. İzinsiz, kısmen veya  bütünüyle kullanılamaz.