КЪыщыхъугъэ Тыркуеp къигъани ыадыгэ хэкужъ зыгъэзэжъыгэ Хъуажъ Даут, Мыекъуапэ щыпсэуэу шыригъэжагъ. lаш ыхъышэ къэдгъэlотагъ.
-АпэрэмкIэ ощ пай тIэкIу къытфэIуат: тыдэ укъыщыхъугъ, тыдэ ущеджагъ, сыд фэдэ гъэсэныгъэ бгъотыгъэ, уиунагъо нэбгырэ тхьапш хъурэ, тыдэ Iоф щыпшIэщтыгъ?
-Сэ сыадыг, сэ Хъуажъхэм сащыщ ,сэ Рехьание сыкъыщыхъугъ 1978 илъэсым. Сянэ Апыщхэмэ ащыщ, зы шынахьыкIэрэ зышыпхъу нахьыкIэрэ сиI. Истамбул университетым къыпэ Рихьанием сыщеджагъ. Университетым ыуж апэрэ гъукIэ фабрикэм, етIанэ шэкI фабрикэу «Алтынйылдыз» сыщылэжьагъ.
-Сыдигъо щегъэжьагъэу Хэкум къэбгъэзэжьынэу угу къихьагъа?
-ИлъэсищкIэ узэкIэIэбэжьмэ апэу Адыгеем сыкъэкIогъагъ. МэфитIум ыуж къэзгъэзэжьынэу сызэрэфаер къызгурIуагъ.
-Загъорэ зэхэохы Хэкум къэзгъэзэжьхэрэр ныбжь зиIэхэр, е зиIоф мыхъухэрэр аIоу. Ау, о уныбжьыкI, Тыркуем IофшIэн дэгъу щыуиIагъ, сыд о уимурадэу, уигухэлъэу укъэкIожьыгъ?
-Адыгеем къэбгъэзэжьыным пай жъы охъуфэ уежэнэу щытэп е уиIоф мыхъу зыхъукIэ а гухэлъыр угу къыридзэнэу щытэп. Хы ШIуцIэм нахь лъэшын фай шIулъэгъоу хэкум фиуиIэр хы ШъуцIэр къызэпыпчышъуным пай. Сэ къэсIонэу сызыфаер, тэ адыгэу тыкъэнэным пай, тиадыгабзэр , тиадыгагъэр къэтыухъумэным пай Хэкум тыщыпсэун фай, нэмыкI амал тиIэп.
-Къэбгъэзэжьыным ыпэкIэ IофшIэн горэм ущыгугъоу щытыгъа, хьауми, укъызэкIожьым ыуж ар бгъотыгъа?
-Къэзгъэзэжьыным ыпэкIэ IофшIэн горэм сыщыгугъоу щытыгъэп, сыкъызэкIожьым ыуж тыжьын ыкIи шIухьафтын тучан къызэIусхыгъ, ащ сыщелажьэ.
-Хэкум укъызэкIожьым ыуж къэпщагъ, тыпфэгушIо. ШъуиунагъокIэ Мыекъуапэ шъущэпсэуа? Бэ тешIагъэп Хэкум узщыпсэурэр, мыщ щыIакIэр зэрэпшIошIыщтыгъэу фэдэу къычIэкIыгъа? узфэягъэм фэда?
-Ары, къэсщагъ. Мыекъуапэ тыщэпсэу. Шъыпкъэ пIощтымэ ущыпсэуныр псынкIэ дэдэп, ау лъэшэу къины пIонэу щытэп. Хэкум сызэрэдэсым къарыушхо къысеты, ащ пай сыгукIэ сэгушIо.
-Хэкум ущыпсэу зыхъукIэ нэмыкI хэгъэгухэм арыс адыгэхэм ящыIакIэ сыд фэдэу къыпщыхъурэ?
– ГупцIанэхэп. Фэмыфых.Ахэр жэкIэ дахэу мэгущыIэх . Адыгэмэ зэраIоу: «жэкIэ маис, IэкIэ сэмэгу». ГущыIэм пай, ахэм бэрэ аIоу, зэхэпхыщт адыгабзэкIэ зэкIэ адыгэхэр гущыIэнхэ фай, хэкум зэкIэхэми къагъэзэжьын фай, адыгэ хабзэр ашIэн фай… зэкIэ фай. Ау узеплъыкIэ, къаIорэхэмрэ ашIэхэмрэ зэтефэжьыхэрэп. Шъыпкъэ пIощтмэ , бзэр зэрэгъашIэрэп, хэкум къэкIожьынхэу тIэкIу мэщынэх, ящыIакIэ псэукIэ зэрэхъущтым егупшысэх, къин алъэгъунэу фаехэп.
-Тыркуем къикIыжьи Хэкум къэзгъэзэжьгъэхэмкIэ шъузэIокIа, шъузэрэлъэгъуа? Ахэм Тыркуем псэукIэу щыряIагъэм сыдэущтэу джы еплъыхэра?
-Ары, тызэIокIэ. Ахэри сэщ фэдэу мэгупшысэх.
-Хэкум адыгэхэр нэмыкI лъэпкъхэм ахэкIуакIэхэу, ахэткIухьэу уегупшысэрэба?
-Ары, нахьыбэрэ урысыбзэкIэ мэгущыIэх, ащтэу зыкIэхъурэр, еджапIэхэм ыкIи университетхэм урысыбзэкIэ ащырэгъаджэх, ащ пай ар нахь къашIопсынкI.
-Къэбгъэзэжьынэу угу къызехьэм уиунагъо сыд фэдэу ащ еплъыгъ?
-Сиунагъо сэ симурадхэр агу рихьыгъ, къыздрагъэштагъ, лъэшэу гушIуагъэх.
-Тыркуем щыпсэурэ ныбжьыкIэхэм сыд япIомэ пшIоигъу?
-Гупсэфыныгъэ жъугъотыным пай адыгабзэ зэжъугъашI, адыгэ лъэкъоцIэ шъыпкъэу шъуиIэхэмкIэ шъулъэкъуацIэхэр зэблэшъухъужь. Шъузэрэадыгэр зыщышъумгъэгъупш ыкIи шъумгъэгъуащ! Адыгэ къашъущэ ыкIи шъудакIу! ШъукъакIу.
-Тэ тигазети гущыIэ горэ къыфэгъэхьыжь?
-АдыгабзэкIэ шъуигазетэ хэшъуутыщтыгъэмэ нахь дэгъугъ. Ащтэу хъунэу сышъуфэлъаIо. Тхьашъуегъэпсэу шъосэIо.
