Asimilasyon konusu ayrı bir başlık altında ele alınabilir fakat bu sayıda ırk asimilasyonu konusunu gençlik problemleri çerçevesinde işlemek istiyorum. İnancını kaybetmiş olanları bir tarafa bırakalım; inancını kaybetmemiş ya da öyle gözüken büyük-küçük tüm insanlarımız ve kurumlarımız ırk asimilasyonu problemini dile getiriler ve bunun Çerkeslerin önündeki çok büyük bir tehlike olduğunu söylerler.
Söylem, her zaman olduğu gibi muhteşem… Bir de eyleme bakalım:
– Çerkes kültürüne göre evlilik zekhes ile olur. Fakat zekhes organizasyonlarının sayısı azaldı. Olan zekheslerden gençlerin haberi yok. Ya da yeteri kadar haberdar edilmiyorlar.
– Zekhes kültürü genel olarak gençlere verilmedi. Gençler arasında 25 yaşına kadar zekhesin ne demek olduğunu bilmeyenler var.
– Zekhesler evlilik misyonunu önemli ölçüde yitirdi ve daha çok eğlence ağırlıklı oldu.
– Ebeveynler zekhes gibi aktivitelerin çocuklarının okumasına engel olduğunu düşünerek çocuklarını bu tip ortamlardan uzak tuttular. Haklılık payları da vardı.
– Bu sebeplerden dolayı zekhes yoluyla evlenemeyen genç, büyüklere danışma yolunu seçtiğinde yine cevap alamadı, hatta bazen terslendi. Çünkü Çerkes kültüründe gençlerin evlilik için büyüklere danışması, büyüklerin bu konularda aracı olması diye bir şey yoktu.
– Sonuç olarak Çerkes gençleri büyük oranda zekhes vesilesi ile evlenemediler. Büyük desteği ile de evlenemediler. Sonra başka kültürden insanlarla evlendiler.
– Derneklerin asıl misyonu bu olmasa da, başka çıkar yol bulamayan gençler uygun bir kaşen bulmak ümidiyle derneğe gittiler. Bir kısmı “Siz kardeşsiniz” söylemi ile karşılaştı. Bir kısmının ise bilinç altına bu yerleştirildi.
– Çerkes büyükleri gençlere, uygun bir kaşen bulmaları için derneğe gitmelerini tavsiye ettiler. Fakat aynı büyükler daha sonra gençlerin dernekte oyun ve eğlenceye çok alışıp iyi bir iş sahibi olamadıklarını ve evlenememelerinin de sebebinin bu olduğunu söylediler.
– Çerkes kızları da aynı sebebi ileri sürerek Çerkes delikanlılarıyla evlenmediler.
– Evlenmek için derneğe giden genç, derneğe gittiği için evlenemedi.
– Çerkes genci “Derneğe gidersen evlenemezsin, gitmezsen de evlenemezsin. Zekhese katılırsan evlenemezsin, katılmazsan da evlenemezsin” gibi absürd çelişkilerle baş başa kaldı.
– İşin ilginç yanı dernek yönetiminin de çoğu bekardı. Yaşlarını aldıkları halde…
– İhtimal o ki bir Çerkes genci aklını peynir ekmekle yiyip konuyu dernek yönetiminden birileriyle paylaştığında terslendi, fırça yedi! Nasıl olur da böyle bir şey yapardı?! Xabze’de böyle bir şey mi vardı?!
– Aynı köy ve sülaleden biri ile evlenmek de yasaktı! Xabze öyle diyordu.
– Hem abisi ve ablası da henüz evlenmemişti. Onları da beklemek zorundaydı. Öyle diyordu Xabze.
….
Ve konuşmasına devam ediyordu Çerkes kanaat önderi: “Irk asimilasyonu Çerkeslerin önündeki en büyük ve en tehlikeli problemlerden biridir. Kısa zaman içinde gerekli…”
Çerkeslerin Toplumsal Hastalıkları (5)
