Çerkes El Sanatları Atölyesi katılımcıları:
Bengün Gül (Tsey), Aysen Demiral (Basbi), Vahide Kahraman (Tsemen), Medinet Ergun (Janbile), Fulya Sarigul (Mamhi),
Meral Çare (Czemug), Nursel Tokoğlu (Ghul), Setenay Demirkol (Woj’e), Esen Bal (Kucba), Asiye Yağan (Tuğuj)
Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı’nda Salı günleri 11:00-17:30 saatleri arasında Çerkes el sanatları ile ilgili çalışmalar yapılıyor. Bu kurslar üç yıl önce başlamış. Kursun hayata geçmesini sağlayan Bengün Gül, yıllar önce bir kursa katılmış ve uygulanan tekniklerin Çerkes işi olduğunu farketmiş. Sonrasında Çerkes el sanatları deyince akla gelen ilk isimler olan Ayşe ve Elmas Eşsiz kardeşlerle temasa geçmiş. Var olan kurslardaki eğitimin nesneyi söküp daha sonra tekrar yapılması tekniğiyle yapıldığını belirten Gül, daha kolay tekniklerin kullanılabileceğini düşünmüş ve bu konuda çalışmalar yapmış. Katıldığı kursta öğretilen tekniklerin Çerkeslere ait olduğunu kitaplarla ve objelerle kanıtlamış.
“Çerkes kostümlerinde ya da mesela kamçılarda kullanılan süsleme tekniği şimdi takılarda kullanılıyor” diyen Gül, öğrendiklerini aktarmak ve kurslarda öğretilen tekniklerin Kafkasya’ya ait olduğunu göstermek için bir atölye kurmaya karar vermiş.
Kurslar böyle başlamış ama daha sonra katılımcılar, Çerkes el sanatlarına dair kim ne biliyorsa ve aktarabilecekse onları da öğrenip ürünler oluşturalım çabasına girmiş. Mesela Esen Bal, emekli nakış öğretmeni ve bu konudaki bilgilerini aktarıyor. Aysen Demiral ise keçe konusundaki deneyimlerini paylaşıyor. Kursa katılanlar neredeyse bir hoca kadar konulara vakıf artık.
Kullanılan tekniklerin isimlendirilmesi konusunda Ayşe ve Elmas Eşsiz kardeşlerin “Kadim Çerkes El Sanatları” adlı kitabını referans almışlar.
Şamil Vakfı’ndaki kurslar, güzel dostluklara da vesile olmuş ve çalışmalar bir atölyeye dönüşmüş. Sadece takılar üretmiyorlar, günlük yaşama dair her türlü objede denemeler yapıyorlar.
Gümüş ve altın sim ipliklerle yapılan “dışeyide” tekniği ile kazaziyeyi birleştirerek takılar yapıyorlar. Hasır örgülerle dekoratif ürünler hazırlıyorlar. Abaza kültürünün önemli bir ürünü olan peşkirleri işliyorlar.
Türkiye’de Maraş işi olarak bilinen, altına kartonlar konulup üzeri simle kaplanan bir tekniği kullanarak masa ve yatak örtüleri hazırlamışlar.
“Türkiye’de kazaz olarak bilinen, gümüş iplikle örgü düğümler ve şiş üzerinde örülen gümüşlerle bir araya getirilen bir örgü tekniği var. Bu teknik, Trabzon’dan yayılarak kurslarda ‘kazaziye’ adıyla öğretilmekte. Kültürlerin etkileşimini yadsıyamayız. Mesela Maraş işi, bizim dişeyide tekniğimizin yanında daha az zahmetli ama ikisi de çok güzel görünüyor” diyor Akucuba Esen Bal.
Büyük bir sergi açmayı düşünüyorlar. Anavatandan eski ürün örnekleriyle yeni üretilenlerin bir arada olacağı sergi bir anlamda Türkiye’de farklı isimlerle adlandırılan el sanatı tekniklerinin Kafkasya’ya ait olduğunun ispatı olacak. Sonrasında Abhazya’da bir sergi açmayı planlıyorlar.
Şamil Vakfı’nda yaratılan bu anlamlı ve güzel sinerjiye dahil olmak, kültürünüze dair üretimlere katkı sunmak isterseniz, 0216 336 55 24’ten bilgi alabilirsiniz.
İstanbul Bilgi Üniversitesi, yaygın bir kurs verilmesi konusunda Bengün Gül’le işbirliği yapmak istemiş. Katılanların Bilgi Üniversitesi sertifikası alacağı kurs programı, 28 Şubat-18 Nisan tarihleri arasında Şamil Vakfı salonlarında gerçekleştirilecek.