Karaçay-Çerkes’teki Abazin köyleri ağır yağış nedeniyle sele teslim oldu. Evler ve tarlalar kullanılmaz hale geldi. Büyük zarara uğrayan ve yardım alamayan köylüler, yöneticilerin ilgisizliğinde yakındı.
“Abazin” kurumunun yönetim kurulu üyelerinden Janibek Kuzhev, yaşananları ve halkının karşılaştığı zorlukları anlattı.
-Diğer köylerden çok daha fazla zarar gören Novokuvinsk’te durum nedir?
-Henüz bir destek yok, yardıma ihtiyacı olanların listesi oluşturulmadı. Karaçay Çerkes hükümeti yetkilileri geldi. Durumu görüp gittiler. Evrak hazırlayacaklarını söylediler, hepsi bu kadar. İnsanlar fotoğraf ve rapor hazırlamak için oradan oraya koşturuyor ama ortada yardım yok. Tarlası olanlar çok büyük sorunlar yaşıyor.
Bir sürü engelle karşılaşıyorlar. Belgeleri yetkililere götürdüklerinde, bazı yerlerde hatalar yapıldığı söylenip tekrar hazırlamaları isteniyor. Tarlalar ve kümesler helak oldu.
-Yardım sözü verilmedi mi?
-İnsanların hükümet yetkililerine güveni kalmadı. Hiç kimse yardım almadı. Başbakan Yardımcısı Murat Ozov gelmişti, duruma baktı ve bir yardım komisyonu bile kurmadan gitti.
-Sivil toplum kuruluşlarının konuya yaklaşımı nasıl oldu? Tepki vermediler mi?
-Hayır, sustular. Karaçay-Çerkes Halk Meclisi’nde Abazin halkını temsil eden “Abaza” Başkanı Muhadin Şenkao ve Karaçay-Çerkes “Alaşara” Başkanı Ramazan Mhtse de sessiz kaldı. Oysa yasal yardımın hemen başlatılması için birşeyler yapmalıydılar.
-Abazinler neden bu liderleri seçiyor?
-Karaçay-Çerkes hükümeti sosyal yaşama da karışır ve orayı da yönetir. Muhadin Şenkao hükümet tarafından destekleniyor.
Hükümet, sivil toplum kuruluşlarının liderlerinin kontrolünü elinde tutmak istiyor.
Karaçay-Çerkes Cumhurbaşkanı Raşid Temrezov, Abazin halkına müdahale ederek adeta mayın döşüyor.
Şenkao, yönetimin desteğiyle başkan oldu. Abaza halkı Muhammed Kilba’nın başkan olmasını istiyordu. Ama hükümet sürece müdahil oldu.
Yeri gelmişken bir konuya değineyim. Abhazya Cumhurbaşkanı Raul Hacimba ile Çerkesk’te bir toplantı yapan Raşid Temrezov, Karaçay-Çerkes’te 50 bin Abaza yaşadığını söylemişti. Bu çok abartılı bir rakam, doğrusu 36 bindir. Toplantıda ne bir sivil toplum üyesi ne de resmi görevliler bu rakamın yanlış olduğunu söylemedi nedense.
-Abazin bölgesindeki yaşam şartlarını anlatır mısınız?
-Altyapı sorunları halka zorluk yaşatıyor. Köyün tüm altyapısı Habez Habezskogo bölgesi temel alınarak kuruldu.
Abazin bölgesi sadece kağıt üzerinde var olan bir yer. Yerel yönetim ofisi var sadece. İçişleri Bakanlığı bürosu, savcı ya da itfaiye yok.
Polis, itfaiye gibi kurumlar Habezskogo bölgesinde, yani Abazin köylerine 30-40 km uzaklıkta…
Abazin bölgesindeki yollar çok kötü bir durumda. Çukur ve tümseklerle dolu olan yollar en son Sovyet döneminde onarılmış.
İziç Çukun köyünden merkeze gitmek için en az 2 saatiniz yolda geçiyor. Çünkü Kubina ve Elburgan köyleri arasında yol yok.
-Bölgedeki istihdam hakkında neler söylersiniz?
-Doğrusu ne bir şirket ne de çalışılacak bir iş var. Tarımsal üretim yapılıyor. Gençlerin çoğu köyleri terkedip Krasnodar ve Stavropol bölgelerine gidiyor, 2 binden fazla insan Abhazya’ya gitti. Köylerde sadece yaşlılar var.
-Tarımın geliştirilmesi programından yardım alıyorlar mı?
-Yardım da yok destek de… Tarım Bakanlığı’nın yardım, hibe ya da kredilerini almak neredeyse imkansız. Tüm bunlar seçilmiş bir grup insana verilir.
İnsanlar çiftliklerini kapatıyor, çünkü destek almadan anlamı yok.
-Ama hedeflenen programlar çerçevesinde bölgede bir uygulama yapılacaktı, yapılmadı mı?
-Resmi yetkililer bu tür programların uygulamasında kişisel çıkarlarını düşünür. Girişimciler kendi akraba ve dostlarını işe alır.
-Abazinlerin hükümette temsil edilmesine dair şikayetleriniz var mı?
-Bu yıl mecliste bir koltuk kazandık, halkın seçtiği kişi girdi meclise. Ama hükümet ve resmi makamlarda yüksek mevkide olan Abazinlere halkın pek güveni yok.
Abazinlerin federal düzeyde yetkilillerinin olması gerek. Duma’da Karaçay-Çerkes’i temsil eden iki üyeden biri Karaçay, diğeri Rus.
– Abazinleri parlamentoda temsil eden Halk Meclisi Muhammed Kunizev bu yıl öldürüldü. Öldüren de Psız bölgesinin eski başkanı olan Psabidi Evgakumov adlı bir Abazin. Bu olayın klan sitemi ve yolsuzlukla bir ilgisi var mı?
-Kunizev, Başbakan Yardımcısı Murat Ozov’un desteğinin keyfini süren bir suçluydu. Psız köyünde büyük miktarda arazi almıştı. Psabidi Evkakumov hakkında kanuni takibat başlattığını, görevinden alınmasını istediğini söylüyorlar. Tüm bunları yukarısı da desteklemiş. Keşke böyle sonuçlanmayıp yasal yollardan çözülebilseydi sorun.
Ülkedeki sorunların kaynağı genelde yolsuzluk ve kayırma… Bir çok kuruluş rüşvet batağında ama ispatlamak çok zor. Yüksek mevkilerdeki görevliler kocaman evlerde yaşıyor, pahalı arabalarda geziyor, giyim kuşamları yerinde…
Karaçay-Çerkes’e büyük para geliyor, ama hükümet yeni şirketler kurulmasına destek sunmuyor. İşadamları üretimin artması için büyük bir gayretle kredi bulmaya çalışıyor. (kchrline.ru)
Çeviri: Serap Canbek
