Dışek Artur ve Bzerabze Müzik Grubu
Soldan sağa:
Şokuy Murat, şarkıcı
Kunıj Timur, garmon -pşınavo
Marşan Muayed, şarkıcı
Kunıj Muhammed, dolici
Kodzokho İslam, şarkıcı
Kilar Nesren, pşınavo
Önde: Dışek Artur, şarkıcı
Adige eğlencelerini, kültürümüzde yeralan ve insanların biraraya gelerek kutladıkları bazı toplumsal olayları,belirli kurallar çerçevesinde ortaya koyan, gerçekleştiren, olması gereken neşeyi yaratan ve organize bir halde insanlara sunan grupları “ceguaguegup” (kutlama- eğlence grubu) olarak adlandırıyoruz.
Geleneksel Adige ritüellerinin ortam düzenleyicisi olan bu eğlence grupları geleneklerimizin bir kısmını Adigecenin tüm kıvraklığını kullanılarak yaşatıyorlar. Özellikle Adige düğünlerinin dans etmekten ibaret olmadığını,kültürümüzdegeleneklerimizin güzelliklerini belirli bir disiplinle, seremoninin niteliğine uygun söylemlerle, orada bulunan insanlara sunuyorlar. Ortamda sarfedilen sözler, söylenen şarkılar her şey Adige kimliğini taşıyor.
Bzerabze de bu kutlama-eğlence organizasyonu gruplarından bir tanesi ve hatta en iyisi diyebiliriz. Grup 2015 yılında Losan Timur önderliğinde ve Kilar Nesren’in müzik koordinatörlüğünde kuruldu.Nesren’i diasporada çok kişi zaten tanıyor, burada da artık ünlü bir müzisyen.
Grup hem enstrüman hem de ses niteliği olarak gerçekten çok güçlü. İşlerini yaparken yani eğlenceyi insanlara sunarken sadece mevcut müziklerve mevcut söylemlerle değil, yaratıcılıklarını sanatsalyetenekleri ile birleştirerek ortaya çıkıyorlar. Yıllardır söylene gelen eski bir şarkı dahiBzerabzeseslendirdiğinde başka oluyor. Bzerabze’nin kadrosu çok zengin. Grupta Kilar Nesren ve Kunıj Timur garmon ve akardeon çalıyorlar. Dışek Artur ve Kodzokho İslam her ikisi de tenor ses sanatçısı, Marşen Muayyed ve Şokıy Murat ise bariton sesler olarak yer alıyorlar.Kunıj Muhammed ise grubun dolicisi.DışekArtur’unBzerabze grubunun dışında da müzik kariyeri var, tanınan ve sevilen bir sanatçı.
Seremonilerde kullandıkları Adigece oldukça zengin tarih ve söylencelerle dolu, gruptaki güçlü seslerin söylediği woredlerle de bezenmiş. Meslek edindikleri bu işi hem kendileri zevk alarak hem de karşı tarafa harika bir enerji geçirerek yapıyorlar. Geleneklerin mümkün olduğunca aslına yakın olması kaygısıyla, kültür insanlarından, araştırmacılardan, dilbilimcilerden de destek alıyorlar.
Evlilik törenlerinde (düğünler), evlilik nedeniyle yeni akrabalık bağı kuran sülalelerin tanışmaları, gelin çıkartma, gelin alma, gelini eve götürme, damadı kız tarafına tanıştırma,gelini kayınvalidesine tanıştırma, çocuk doğduğunda, ilk beşiğe bağlamada, çocuk bir yaşına bastığında, ilk adımlarını attığında olduğu gibi, eskiden yapılmakta olan seremonilerde uygulanan xabzeler, şiirsel söylemlerle ve teatral bir sunumla bazen de şakayla karışık bir dille bugün de uygulanıyor. Tabi ki değişen yaşam koşulları, yaşam mekanları bu xabzelerde de bazı uygulama değişikliklerini zorunlu kıldı. Şehir hayatına, modern yaşamın fiziksel gereklerine uygun hale getirilmiş, biraz da sadeleştirilmiş olarak uygulanıyor şu anda. Orijinal haliyle aynı olmasa da hiç olmamasından çok daha iyi değil mi?
Bu sembolik ritüeller sayesinde, hem o ortamda bulunan insanlar arasındaki mevcut bağlar sağlamlaşıyor, yeni duygusal bağlar kuruluyor hem de geçmişimizle bağ kurmuş oluyoruz. Yeni nesillere de –düğünler aracılığı ile bile olsa– globalleşme ile yitirilen değerlerin tekrar nasıl kazanılacağını ve dejenerasyondan daha az etkilenmenin yollarından birini göstermiş oluruz.
Burada salon-restaurant ortamında ve yemekli olarak yapılıyor tüm bu sözünü ettiğimiz eğlenceler. Salonda olması bu ritüellerin uygulanmasına engel oluşturmuyor. Mekân olarak zamana uyarlanmış ancak kullanılan dil ve söylemler olarak aslına uygun olarak yaratılıyor mizansenler.
Bzerabze de Adige eğlencesinin dans ve yemekten ibaret olmadığını hakkıyla gösteriyor xabzeleri ortaya koyarken.Kaliteli müzikler ve kaliteli seslerle ruhunuzu okşayarak.
Kıp Gupse Altınışık-Nalçik
