Arşivimizde yer almayan iki dergi -Abrek (Şarkışla-Sivas) ve Özgür Kafkasya (Samsun)- ve arşivimizde mevcut Alaşara dergisi hakkında Kafkasya Bibliyografyası (Sefer E. Berzeg) kitabındaki bilgileri aktarıp Alaşara dergisi ile devam edelim. Abrek ve Özgür Kafkasya dergilerine ulaşabildiğimizde daha geniş bilgiyi paylaşmak isteyeceğiz elbet.

Abrek (1995-1996)
Şarkışla’da (Sivas), Kafkas Derneği’nin Şarkışla şubesi tarafından iki ayda bir yayınlanan dergi (16 sayfa). Kafkasya ve diasporayla ilgili yazı ve haberlere yer veren dergi, 1996 yılı içinde yayınına son vermiştir. Yazı Kurulu: İsmet Esas, Tayfun Alparslan, Ahmet Hartoka, Ayfer Yaş.

Özgür Kafkasya
(1995-1996)
Samsun’da, Kuzey Kafkasya Kültür Derneği’nin yayın organı olarak yayınlanan on beş günlük gazete (4 sayfa). Dernek adına sahibi Jülide Erdoğan. Yazı İşleri Müdürü Çemışo Abdülkadir Özyılmaz. Yayın Yönetmeni Yılmaz Tokmak. Nisan 1995’te yayına giren gazete, 1998 yılı ortalarına kadar 10 sayı yayınlanmıştır.

Alaşara (1995-1996)
İstanbul’da yayınlanan aylık siyasi dergi. Ocak 1995’te Kafkas-Abhazya Kültür Derneği adına yayınlanmaya başlamış, iki sayı bu şekilde çıktıktan sonra yeniden numara alıp boyutları da büyütülerek dernekten bağımsız olarak yayınlanmaya başlanmıştır. Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Nart Yayıncılık adına Hayri Ersoy. Genel Yayın Yönetmeni Ünal Cuğ. İlk sayıdaki yayın kurulu: Sefer E. Berzeg, Murat Papşu, Zeynep Şen, Özalp Göneralp, Yeşim Atik, Rengin Yurdakul, Aydın O. Erkan, Berat B. Bir, Ahmet Özel, Kamuran Tuç, Yaşar Bağ, Zehra Açıçbe.
1996 yılı içinde yayınlanan 12. sayısıyla yayınına son vermiştir.

Alaşara
Kafkas-Abhazya Kültür Derneği’nin yayın organı bir bülten olarak başlamış ve 1995 yılı ilk iki ayında iki sayı yayınlanmıştır. Yönetim Kurulu adına bülten sahibi Ünal Cuğ, teknik sorumlu Hayri Ersoy. Yayın Kurulu ilk sayıda; Ünal Cuğ, Hayri Ersoy, Rengin Yurdakul ve Nermin Yarıcı; ikinci sayıda ilk üç isme ek olarak Özalp Göneralp, Şule Kayır, Zehra Açicbe, Rana Gürpınar, Ekrem Bat, Murat Papşu, Nihat Altınay ve Okan İşcan.
Bültenin ilk sayısında yayınlanan “Çıkarken” yazısını veriyoruz. Burada temel amaç özetlenmiş; “Bir ayın raporunu çıkarmak ve gelecek ayın muhtemel programını üyelerimize ve hemşerilerimize duyurmak.”
Alaşara dergi olarak Nart Yayıncılık adına aylık periyotta yayınlanmış, ilk sayısı 1995 Nisan tarihli. Sahibi Hayri Ersoy, genel yayın yönetmeni Ünal Cuğ. Yayın Kurulu ilk sayıda; Sefer E. Berzeg, Murat Papşu, Zeynep Şen, Özalp Göneralp, Yeşim Atik, Rengin Yurdakul, Aydın O. Erkan, Berat B. Bir, Ahmet Özel, Kamuran Tuç, Yaşar Bağ, Zehra Açicbe.
İlk sayısındaki “Çıkarken” yazısını veriyoruz. Yayın politikası o yazıda özetlenmiş; “Kültür ve sanat yönünde yoğunlaştırmayı düşündüğümüz çalışmalarımızı, güncel haber ve magazinle beslemek amacındayız.”
İlk dört sayıdan sonra birleşik sayılar 5/6, 7/8, 9/10 (Aralık 1995-Ocak 1996) olarak yayınlanmış, 12. sayı son sayı olmuştur. Yayın kurulu zaman içinde değişmiş, son sayıda yayın kurulu yer almamıştır. Son sayıda tarih de yer almıyor, içeriğindeki yazılardan ve yıl 2 notundan 1996 yılı Aralık ayında yayınlandığını tahmin edebiliyoruz. Anlaşılan o ki uzunca bir ara verilmiş ve sonra son sayı çıkarılmış.
5-6. ortak sayıdan “Elbruz Dağı Zirvesine İlk Çıkan Kim?” ve 12. sayıdan “Abhazya Halkı Yolunu Seçti; Demokrasi” yazılarını veriyoruz. 3. sayıda Meri Haşba’nın yazdığı (çeviri Murat Papşu) “Abhaz Halk Çalgıları” araştırma yazısı, konuyla ilgili okuyucularımızın bilgisine.

Alaşara / Bülten
Sayı: 1 Ocak 1995

Alaşara yeni yepyeni bir bülten. Birinci sayısının yeni yılın ilk gününe rastlaması yalnızca bir tesadüf. İddialı değiliz, hiç bir zaman da olmayacağız. Çünkü adımızdan da kolayca anlaşılabileceği gibi dergi değil, gazete değil yalnızca bir bülteniz, derneğimizin yayın organıyız. Bu bülten sayesinde üyelerimize ve hemşerilerimize daha kolay ulaşabileceğimizi ve onlarla daha sağlıklı bir iletişim kurabileceğimizi umuyoruz.
Bültenimizin temel amacı bir ayın raporunu çıkarmak ve gelecek ayın muhtemel programını üyelerimize ve hemşerilerimize duyurmaktır. Ancak bunun yanında elimizden geldiğince, gücümüzün yettiğince sayfalarımızda kültüre, sanata, edebiyata ve okuyucularımızın ilgi duyduğu diğer konulara yer ayırmaya çalışacağız.
Birinci sayımızda rastgele konular seçip rastgele işlemeyi daha uygun gördük. Sizlerden gelecek yorum ve eleştirilerin ışığında bundan sonraki sayılarımızda bültenin içeriğini bir sistematiğe oturtmak düşüncesindeyiz. Yorum ve eleştirilerinizi içtenlikle bekliyor sevgi ve saygılarımızla mutlu nice yıllar diliyoruz.

K. Abhazya Kültür Derneği Y. Kurulu adına
Ünal Cuğ

Alaşara / Dergi
Sayı: 1 Nisan 1995

Merhaba Dostlar
Yeniden sizinle birlikte olmanın heyecanıyla doluyuz. Uzun süredir eksikliğini hissettiğimiz bir boşluğu doldurmak için yayın hayatına başladık.
Kültür ve sanat yönünde yoğunlaştırmayı düşündüğümüz çalışmalarımızı, güncel haber ve magazinle beslemek amacındayız.
İlk sayımızda; Çeçenistan’daki işgal ve Abhazya’daki açlık konularının yanında, ikinci cildi Türkçe olarak basıldığında büyük ilgi gören “Son Ubıh” adlı romanın üçüncü cildini dizi olarak yayınlamaya başlıyoruz. Ayrıca, kamuoyunda “Şeyh Şamil’in torunu” olarak tanınan ama Şamil’in torunu olmaktan öte önemli özellikleri bulunan Sn. Aydın O. Erkan’la yaptığımız nefis bir haber-röportajımız da dergimizin önemli konuları arasında yer alıyor.
“Abhaz Kahramanlık Şarkıları”, müzikbilimci Meri Haşba’nın özgün bir araştırması. Ve bu değerli araştırmayı Murat Papşu’nun kaliteli çevirisiyle sunuyoruz sizlere.

Alaşara / Dergi
Sayı: 5-6 Ağustos, Eylül

Aydın O. Erkan

Kafkas sıradağlarının ve hatta bazılarınca Avrupa kıtasının en yüksek zirvesi sayılan Elbruz (Oşhamaho) dağının zirvesine ilk ayak basan insanoğlu batılı resmi kaynaklara göre ünlü İngiliz dağcı ve kâşif, Douglas W. Freshfield ve arkadaşlarıdır. 31 Temmuz 1868 yılı sabahı saat 16.40’ta zirveye ayak basmışlardır. Dağcılık ve dünya âleminin resmi keşif kayıtları bunu saptar. Fakat aslında bu doğru mudur? Gerçekten daha evvel bu zirveye bir insan ayağı basmamış mıdır?
Bizzat ünlü dağcı ve kâşif D.W. Freshfield, “Orta Kafkasya ve Başhan’da Geziler” adlı 1869 Londra baskısı eserinin 498-499. sayfalarında, 1829 yılında, Elbruz’a, Ruslar tarafından yapılan bir tırmanma denemesiyle ilgili Killar (gerçekte Chilar olacak) Khaşir adında bir Çerkes’ten bahseder ve zirveye ilk tırmananın bu kişi olduğunun iddia edildiğini, Rusların bunu kabul ettiklerini, fakat bu olayın kendi başarısını gölgelemesi korkusundan olsa gerek, bunu kanıtlayan kesin belgeler olmadığından kabul edemeyeceğini anlatır.
Aslında olayın gerçek yönü şöyledir; 1829 yılının Temmuz ayında, Rus ordusu generali Emmanuel’in komutası altında bir dağcılık heyeti, Alman bilimadamları eşliğinde Elbruz’a tırmanmak isterler. Rus Kazakları ve rehber Çerkesler tarafından da takviye edilmiş olan bu heyet, birçok zorluklarla karşılaştıktan sonra, 3700 metrede kamp kurarlar ve geceyi geçirirler. Ertesi gün ilerleme daha zorlaşır ve 5000 metrede dururlar. Alman dağcı M. Kuppfer ve üç arkadaşı tekrar tırmanmaya başlarlar. İki Çerkes rehber eşliğinde M. Lenz arkadaşlarını geçer ve zirveye yönelir. Fakat öğleyin saat 1’de geri dönmek zorunda kalır; bir Çerkes rehber tırmanmaya devam eder. Bu sırada aşağıda, 3700 metredeki kampta General Emmanuel çadırının yanında oturuyor ve dağcıları teleskop ile izliyordu. Birdenbire içlerinden birinin ötekilerden daha hızlı hareketle çıktığını gördü. Giyinişinden bu adamın bir Çerkes olduğu belliydi. Bu kişi emin adımlarla karlarla kaplı kayalardan geçti ve kamptan zirve olarak görünen tepeye çıktığı görüldü. O anda başındaki kalpağını çıkartarak sallamaya başlamıştı. General Emmanuel sevinç içinde, dünyanın kuruluşundan beri insan ayağı basmamış bu zirvenin nihayet insanoğlu tarafından fethedildiğini çevresine bağırarak müjdeledi. Bu haberin kampta ilan edilmesini ve zirveye ulaşan kimsenin 400 ruble ödül alacağını, bunu alması için dönüşte huzuruna getirilmesini emretti.
Akşamüstü dağcılar ve bilimadamları geri döndüğünde, Chilar Khaşir isimde bir Çerkes (Adige) genci, generalin huzuruna çıkarak zirveye ulaşan ve kalpağını sallayan kişinin kendisi olduğunu açıkladı. Ayrıca zirvede bulduğu kaya parçalarından bir tümsek yaparak arkasında bir işaret olarak gelecek nesillere bir anı bıraktığını bildirdi. Generalden, takdir edilerek ödül parasını aldı ve heyet üyeleri tarafından da kutlanarak takdir edildi (21 Temmuz 1829). Çarlık devrinde Pyatigorsk (Beştav) Halk Kütüphanesi arkasında monte edilmiş bir pirinç tabela üzerinde, Gen. Emmanuel heyetinin 1829’da Elbruz dağına tırmanışı ile ilgili bir kayıt vardı. Bu tabelada dağlı Çerkes Chilar Khaşir’in Elbruz’un zirvesine ayak basan ilk insan olduğu belirtilmekteydi. Bu tabelanın bugün var olup olmadığını bilemeyeceğim. Fakat bugün Kabardey’de, Nalçik kenti müzesinde Chilar Khaşir’in anısına bir kayıt bulunmaktadır.
Demek ki Elbruz (Oşhamaho) gerçekte kendi evlatları tarafından fethedilmiştir.

Alaşara / Dergi
Sayı: 12 1996

Haber: Yeşim Atrış-pha

Yetkililer savaş yüzünden Abhazya’yı terk eden Gürcü vatandaşlarının pek çoğunun geri döndüğünü, geri dönen bu insanların % 80’inin kendi istekleri ve Abhazya yönetiminin de desteği ile demokrasinin bir gereği ve hakları olan oylarını kullandıklarını, hayatlarına bıraktıkları yerden devam ettiklerini ve tüm Abhazya vatandaşlarının ülkelerinin geleceği hakkında hep birlikte bir ortak karara vardıklarını belirtiyorlar.

Abhazya Cumhuriyeti Parlamentosunu seçti
26 Kasım 1996 günü yapılan seçimlerde 35 parlamenter ve bakanlıklar belirlendi.
Savaştan önceki Abhazya Parlamentosu’nun savaş yüzünden zamanında seçim yapılamaması nedeniyle görev süresini aştığını belirten yetkililer yeni seçimlerin de bu sebeple yine parlamento kararı ile yapıldığını belirttiler…
Gürcistan BM’e kadar uzanan bir protestoda bulundu ve seçimlerin yapılması halinde olayların tatsız gelişeceğini savundu. Abhazya yetkilileri ise Gürcistan’ın savaş öncesi bile Abhazya’nın içişlerinde söz sahibi değilken ve hiçbir zaman parlamento seçimlerinde bir etkisi de olmamışken, şimdi kendisinden tamamen ayrılıp bağımsızlığını kazanmış bir ülkenin iç işlerine müdahale etme hakkını kendinde bulmasının hiçbir mantıklı izahının olmadığını bildirdiler. Tüm bunlara rağmen Gürcistan yönetimi, Rusya, BM ve AGIK’i “seçimlerin yapılmasına kesinlikle izin verilmemesi” konusunda uyardı ve protesto ettiğini bildirdi. Ayrıca Rusya’yı Gürcistan’daki üslerini kullanıma kapatacağı konusunda tehdit bile etti. Bu gelişmeler demokrasiye inancı tam olan Abhazya halkı ve Abhazya yönetiminin moralini bozamadı.
Abhazya’da Parlamento seçimleri, demokratik hukuk kuralları içinde ve uluslararası pek çok gözlemcinin de denetiminde yapıldı. Yeni dönem parlamento seçimlerinde; ABD’den Senatör John Nimrod, İngiltere’den Lord Erik Euberi (Lordlar Kamarası İnsan Hakları Komitesi Başkanı), Dünya Çerkes Kongresi Başkanı Yuri Kalmukov, Rusya’dan Parlamento üyesi iki görevli; Gorgi Tixonov ve Janna Lazinskaya, Kafkas Konfederasyonu Başkanı Yusuf Soslanbek, TV ve gazetecilerden oluşan 40 ayrı gözlemci yer aldı.
Seçimler 87 kişinin adaylığını koyduğu ilk tur elemeleriyle başladı. İlk turda adayların 30’u milletvekilli olma hakkı kazandı, ikinci turda ise eksik olan 5 kişi de seçilerek Abhazya Parlamentosu 35 milletvekiliyle göreve başladı.
…
Bu parlamenterlerin 5’i ekonomist, 4’ü hukukçu, 2’si siyaset bilimci, 7’si bilim adamı-araştırmacı, 4’ü ise savaşan halktan sade vatandaş; parlamentoda ayrıca eğitimciler, halktan insanlar, işadamları, tüccarlar yer alıyor. Seçilenler arasında 4 de hanım parlamenter bulunuyor.
Yetkililerin özellikle belirttiği bir başka nokta ise, parlamentoya seçilen tüm parlamenterlerin (Sokrat Cincal dışında) yeni olmasıdır.
…
Abhazya Parlamentosu seçimlerine ilk kez, Türkiye’den dönerek oraya yerleşen Abhazya vatandaşlarından da adaylar katıldı ve bunlardan Oktay Çkotua parlamentoya girdi.
Bütün bu bilgileri bize ulaştıran Abhazya Cumhuriyeti Türkiye Temsilcisi Sayın Vladimir Ayüdzba’nın … bir mesajı var;
“… Rusya Çeçenya savaşını bahane ederek Abhazya’ya ambargo uygulamaya başlamıştı. Savaş artık bittiğine göre haksız ambargonun da artık kaldırılması gereklidir. Ambargo 14. ayını doldurdu, Abhaz halkı hem ekonomik hem de psikolojik açıdan yıpratılıyor. Üstelik Türkiyeli pek çok Abhaz da 14 aydır ailelerini ve dostlarını bu ambargo yüzünden göremiyor. Abhaz halkı artık kapılarının eskiden olduğu gibi dünyaya ve tüm insanlığa tekrar açılmasını ve hayatlarının normale dönmesini istiyor…” (Kısaltılmıştır)