Ковид-сымаджэщым и унафэщIым и псалъэ «Къытригъэзэжами-дыпэлъэщынущ»

0
1335

«Зауэ мыхъумэ, зэрыдунейуэ бэлыхьым хэзыдзэфын къару щыIэ?»- упщIэу зи жэуап дымыгъуэтыныр, иджы гурыIуэгъуэрэ наIуэ тхуэхъуауэ, бэлыхьым дыхэтщ. Илъэсым щIигъуащ коронавирус уз зэрыцIалэр ди къэралми, хамэ къэралхэми къызэрыщекIуэкIрэ, уеблэмэ ди псэукIэ щытыкIэ Iыхьэ хъуащ. Хэт и нэгу къыщIыхьэнт медицинэр Iэмал зыхуемыкIуэфын, уз къамыхута XXI лIыщIыгъуэм къыкъуэкIыу, цIыху гъащIэ куэд ихьыну?! Ауэ, нэгъуэщI лъэныкъуэкIэ уеплъмэ, «Iэмал зимыIэр ажалщ» жыхуиIэращ, цIыху акъылым къимытIэса щыIэкъым, а ажал дыдэм къинэмыщIа. Апхуэдэщи, «уэ уеджа-сэ седжа» жызыIэу, еджагъэшхуэу дэнэ къэрали щыпсэухэр ковидым пэщIэувауэ, и гъэхъужыкIэ хъуну Iэмалхэм, хущхъуэ къэгъэщIыным йолэжь. ЦIыху къызэрыкIуэм къытхуэнэжыр гугъапIэщи, догугъэ узымрэ медицинэмрэ я зэпэщIэтыныгъэ гуащIэр иужьрейм и текIуэныгъэкIэ кIэщIрэ-псынщIэу иухыну. Лъабжьэншэкъым ди гугъапIэхэр. Дохутырхэр, волонтерхэр, студентхэр, дэIэпыкъуныгъэ хьэрэмыгъэншэкIэ сымаджэщхэм защIэзыгъакъуэ псапащIэхэр…-мащIэкъым коронавирус пандемием нобэ пэщIэтыр.

Коронавирусым и япэ къекIуэкIыгъуэ пIалъэм медицинэри властри хуэмыхьэзыру, ныкъусаныгъэхэри мымащIэу щытащ, пцIым сыт и фIагъ. Езыри, а япэ къекIуэкIыгъуэр иужьрей хъуну дохутырхэри, цIыху къызэрыгуэкIхэри дыгугъащ. Абы и щыхьэту гъэмахуэ мазэхэм узыр нэхъ ужьыхыжри, кIуэдыжыпэным нэсат. Ауэ, жагъуэ зэрыхъущи, псори дыкъэпцIауэ къыщIэкIащ. ФокIадэ мазэм, сабийхэм я садик кIуэжыгъуэм, студентхэм, еджакIуэхэм я еджэгъуэ илъэс щIэдзэжыгъуэм хуэкIуэу, узым зыкъиIэтыжын щIидзащ. Абы ипкъ иту, республикэм щылэжьа ковид сымаджэщхэр аргуэру зэтрагъэпсыхьыжын щIадзащ, абыхэм къыхагъэхъуащ нэгъуэщIхэри. Апхуэдэу, Хьэбэз район сымаджэщми и лэжьэкIэр ковид сымаджэхэм еIэзэным триухуэн хуейуэ унафэ хуащIри, абы тету зигъэхьэзырын щIидзащ.
Зы район мыхъуу, республикэм и нэгъуэщI районхэри зэгъэбыдылIа сымаджэщ-купсэм и лэжьыгъэр зэрыщыту нэгъуэщIу зэтебухуэныр Iуэху псынщIэкъым. Абы зэрызыхуагъэхьэзырым, пандемием ехьэлIа щытыкIэхэм хуиIэ гупсысэхэмкIэ къыддэгуэшат сымаджэщым и дохутыр нэхъыщхьэ Мэкъуауэ Хьэжмурат и къуэ Iэмин.
-Коронавирус узым зэрыреспубликэу, зэрыкъэралу хьэлэбэлыкъ хидзащ. Хьэбэз районыр къапщтэмэ, бадзэуэгъуэ (июль)-шыщхьэIу (август) мазэхэм коронавирус узыр зыпкъырытыр зырыз дыдэт, щытыкIэр зэпIэзэрыт хъужат. Арами, фокIадэм ехъулIэу узым зыкъиIэтыжри, медицинэм и лэжьакIуэхэри, властри гупсысэ дыхидзащ. Зы лъэныкъуэкIэ, сабий IыгъыпIэхэр, еджапIэхэр къызэIухыжын хуейтщ, хуэхьэзырт, нэгъуэщI лъэныкъуэкIэ-шынагъуэт сабийхэр зэхыхьэу зэрыуцIэпIыжынкIэ. Санитар-эпидемиологие шынагъуэншагъэ щытыкIэ, мардэ псори дгъэзащIэкIэрэ, лэжьыгъэр ирагъэжьэжащ. Къыхэгъэщыпхъэщи, еджапIэхэм я унафэщIхэри, район властри, анэ-адэхэри зэлъыкъуэту, жэуаплыгъэ, зэхэщIыкI лъагэкIэ дыбгъэдыхьащ мы Iуэхум.
Арами, гъэмахуэм зыгъэпсэхуакIуэ, нэгъуэщI щIыпIэхэм щыIахэр, къалэ зэхуэмыдэхэм щеджэхэр, адэкIэ-мыдэкIэ къикIыжу къагъэзэжын щIадзащ, узми зыкъиIэтыжу хуежьащ. Зы унагъуэм нэрыбгэ бжыгъэ зэуэ сымаджэ хъуащ, абы къыкIэлъыкIуащ студент къызыхыхьэжа нэгъуэщI бынунэри. Псалъэм и жыIэгъуэкIэ, узым и къежьэгъуэм щыгъуэ ковид-тесту районым 10-15 нэхъ дымыщIу щытамэ, иджы 60-м щIигъу идогъэщI, абы щыщу узыр зыпкъырыту къыщIагъэщыр мащIэкъым. Ар куэдщ, ди жагъуэ зэрыхъущи, -къыддэгуэшащ дохутыр нэхъыщхьэр.

НобэкIэ е 9, 11-нэ классхэм щеджэхэмрэ пэщIэдзэ классхэмрэ мыхъумэ районым ит курыт еджапIэхэм кIуэкъым. Сабий IыгъыпIэхэм кIуэр я сабийр здахьын зимыIэ унагъуэ зырызхэм щыщхэращ.

КъЧР-м и Iэтащхьэ Темрезов Рэшид и унафэкIэ, мы гъэм жэпуэгъуэ (октябрь) мазэм щегъэжьауэ Хьэбэз район сымаджэщыр коронавирусым щеIэзэ сымаджэщ-госпиталу мэлажьэ. Псори зэхэту, сымаджэщыр гъуэлъыпIи 150-кIэ зэтегъэпсыхьащ. Ахэр къызэрыкIуэ гъуэлъыпIэкъым, дэтхэнэри сымаджэм жьы зэришэну, ар зэрырашэлIэну IэмалхэмкIэ зэщIэузэдащ. Кислород тонн 11 зэрыхуэ резервуарышхуэмкIэ сымаджэщым пасэу зыкъызэригъэпэщащи, абыкIэ щыщIагъэ ихуэкъым. Медицинэ оборудованэу, техникэу зыхуэныкъуэ псомкIи Минздравым зэтригъэпсыхьащ. Зэхурикъуу яIэщ нэкIуIулъхьэхэр, Iэлъэхэр, СИЗ лIэужьыгъуэ псори, дезинфекцэзэращIхэр. Сымаджэщыр зэпыхукIащ сымаджэхэр здыщIэлъ, дохутырхэм, медицинэ лэжьакIуэхэм я зэхэзекIуапIэ, зыхуэпапIэ, къинэмыщIхэурэ. Гулъытэншэу къагъэнакъым сымаджэхэр къызэрырашэкI, дохутырхэр я унэхэм къызэрыраш, зэрашэж машинэхэри. Ахэри, щIэкIыпIэ-щIыхьэпIэ къэси дезинфекцэ ящI. ЖыIэпхъэщи, икIи егъэлеиныгъэкъым ар, Хьэбэз район сымаджэщыр сыт щыгъуи щыпкъэу пылъщ санитар къабзагъэ IэмалхэригъэзэщIэным. Иджы, пандемием и пIалъэм, апхуэдэ лэжьыгъэр нэхъри щIэгъэхуэбжьауэ, текI имыIэу ягъэзащIэ.
-Ковид сымаджэщу дызэрылажьэрэ дызыхущымыщIаIауэ, тыншу ди лэжьыгъэр зэкIэлъокIуэ. КъЧР-м узыншагъэр хъумэнымкIэ и Министерствэм сыт и лъэныкъуэкIи зыкъытщIегъакъуэ. Хущхъуэхэр сымаджэхэм къамыщэхуу, ятхьэлIэн хуей псори ди къарукIэ зэфIокI.

Госпиталым щылажьэр, ипэкIи зэрыжытIауэ, ди лэжьакIуэхэращ, зыри къедгъэблэгъакъым. Псори зэхэту ковид сымаджэщым нэрыбги 111-рэ щолажьэ. Абы щыщу 27-р дохутырщ, 74-р медицинэ сестрахэращ, адрейр-санитархэмрэ дезинфекторхэмрэщ. Зы лэжьэгъуэ сменэр сыхьэти 6-кIэ яхь. Сыхьэт 18-кIэ загъэпсэхужри, аргуэру лэжьыгъэм пэрохьэж. Хьэлъэщ, гугъущ. Ауэ зэхэщIыкI, жэуаплыгъэ лъагэ яхэлъу дэтхэнэ зыри мэлажьэ, зыми къикIуэтын и мурадкъым. Апхуэдэ лэжьэкIэм, я зэхэщIыкIым папщIэ иджыри зэ къытезгъэзэжу фIыщIэ псалъэхэр яжесIэну сыхуейщ сымаджэщым щылажьэ дэтхэнэ зыми,-жиIащ Мэкъуауэ Iэмин.

Дохутыр нэхъыщхьэм и псалъэхэр дыгъэлкъым. Езыри, дэтхэнэми ецIыху Мэкъуауэ Iэмин псалъэ фэрыщIхэмкIэ, щытхъу лъабжьэншэхэмкIэ упсэ унафэщIу зэрыщымытыр. Абы и щытхъур къэблэжьын хуейщ. Хьэбэз район сымаджэщ-госпиталым щагъэхъужу щIэкIыжахэм я фIыщIэ псалъэхэри щыхьэт тохъуэ дохутырхэми, медсестрахэми я лэжьэкIэфIым. Дохутыр нэхъыщхьэм дызэрыщигъэгъуэзащи, псори зэхэту нэрыбгэ 402-рэ узыншэу щIагъэкIыжащ сымаджэщым. Ахэр-республикэм и дэнэ районми, Черкесск къалэми щыщщ.

КъинэмыщIауэ, нэгъуэщI узыфэ зиIэ сымаджэхэри я нэIэм щIэтщ. Сымаджэ къэс хуэфащэ гулъытэрэ дэIэпыкъуныгъэрэ егъуэт. КъЧР-м и Минздравым и унафэм тету, дэтхэнэми и Iуэхур зэхагъэкI. Хъунумэ-и унэм деж, и къуажэм дэсу щоIэзэ, мыхъунумэ-мыковид сымаджэщым щеIэзэну яунэтI. Къалэнышхуэ яхь къуажэ къэс щылажьэ медицинэ IуэхущIапIэхэми. Ахэр махуэ къэс ялъогъуазэ сымаджэ зи унагъуэ исхэм, коронавирус къызэуэлIауэ гурыщхъуэ зыхуащIыр зэуэ я нэIэм щIагъэувэри, кIэлъызэрахьэпхъэ Iэмал псори ягъэзащIэ.

ИпэкIи хуэдэу, иджыри дохутыр нэхъыщхьэм псоми лъэIукIэ захуегъазэ:
-Псори дызэлъыкъуэувэу узым дыпэщIэмыувэмэ, мы узыфэм кIыхьлIыхьу зыкъытхуригъэнэнущ. Дохутырхэми фигу ящIэвгъэгъу, фи щхьи фегупсыс, нэгъуэщIым и узыншагъэми зэран фызэрыхуэхъунур зыщывмыгъэгъупщэ: цIыхухэр куэду фызэхэмыхьэ, санитар шынагъуэншагъэ Iэмалхэр зефхьэ, нэкIуIулъхьэхэр гъусэ зыхуэфщI дэнэ дежи, къабзагъэ, гигиенэ Iэмалхэр къэвгъэсэбэп. Псори дызыхуэсакъыжу, щхьэж къыдэлъытар тщIэмэ, узми дыпэлъэщынущ.

КъинэмыщIауэ, мыхьэнэшхуэ иIэщ коронавирусым пэщIэт мастэр зыхэлъхьэнми. Ар зыуи зэранкъым, уэукъым, зыгуэрхэм къазэрыщыхъум хуэдэу. Вакцинэр тщIыуэ, «иммунная прослойка» жыхуиIэр жылагъуэм къыщыдмыгъэщIмэ, коронавирусым кIэ имыIэу къекIэрэхъуэкIыурэ, къытригъэзэжурэ къыддекIуэкIынущ. «Иммуная прослойка» жыхуэсIэр жылагъуэм и зэхуэдитIым нэсым узыр япкъырыкIауэ, адэкIэ узыр зэрыдмыгъэкуэшыным дэтхэнэри дыхуэсакъыу щытмэ, мис апщыгъуэращ ковидыр щикIуэтынур.

АдреймкIэ, цIыхур къызэригъэщIрэ, узри къыдокIуэкI. Уз зэхуэмыдэ куэдым цIыхубэр пэлъэщащ. Дыпэлъэщынущ коронавирусми. Нэхъыщхьэр: жэуаплыгъэ зыхэдгъэлъын, дохутырхэм жаIэм дытетын, ди щхьи, нэгъуэщIми дыхуэсакъынращи, дывмыгъэбэлэрыгъ! Дэ, дохутырхэм къыдэлъыта псори, щIигъужу, тщIэнущ!-жеIэ Хьэбэз район сымаджэщ-госпиталым и дохутыр нэхъыщхьэ Мэкъуауэ Iэмин.
-КхъыIэ, фэри фызыхуэсакъыж,-щIыдогъуж дохутырым и псалъэхэм.

Сурэтыр ТУАРШЫ Беслъэн трихащ

(Черкес хэку)

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz