Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Meclis Grubu, 21 Şubat Dünya Anadili Günü kapsamında gerçekleştirdiği oturumda, anadillerin korunması ve yaşatılması konusuna dikkat çekti. Oturumda birçok farklı dilde konuşma yapılarak, dil çeşitliliğinin toplumsal barış ve kültürel zenginlik için taşıdığı önem vurgulandı.
Anadili: Kimlik ve kültürün temel taşı
DEM Parti Grup Başkanvekili Sezai Temelli, oturumda yaptığı konuşmada şu ifadelere yer verdi: “21 Şubat Dünya Anadili günü vesilesiyle ben bir kez daha hem yok olmaya yüz tutan hem de baskı altında dillerini savunan tüm halkları saygıyla sevgiyle selamlıyorum. Anadili mücadelesi bir özgürlük mücadelesidir. Bunu unutmadan bir kez daha bu haftanın anadilindeki baskılara karşı bir mücadele haftası olmasını diliyorum.”
Konuyu daha da derinlemesine ele alan parti temsilcileri, anadillerin kamusal alanda daha fazla yer bulması ve eğitim sisteminde desteklenmesi gerektiğini belirtti. Toplumun tüm kesimlerini kapsayan bir dil politikasının benimsenmesi gerektiği ifade edildi.
Tehlike altındaki diller ve koruma çağrısı
Oturumda, Türkiye’de tehlike altında bulunan diller de gündeme getirildi. UNESCO’nun “Tehlike Altındaki Diller Atlası”na göre, Türkiye’de konuşulan 18 dil risk altında bulunuyor. Bunlar arasında:
- Zazaca (Kırmancki, Dimilki): Tehlike altında
- Kürtçenin Kurmanci ve Sorani lehçeleri: Kullanımı azalıyor
- Lazca: Tehlike altında
- Abhazca ve Adigece: Konuşucu sayısı azalıyor
- Hemşince: Ağır tehlike altında
- Gagavuzca: Tehlike altında
- Süryanice (Turoyo ve Eski Aramice lehçeleri): Çok ağır tehlike altında
- Pontus Rumcası (Romeika): Neredeyse yok olmak üzere
- Kapadokya Yunancası: Yok olmuş kabul ediliyor
- Ubıhça: 1992 yılında son konuşucusunun vefatıyla tamamen yok oldu
DEM Parti, bu dillerin korunması için şu önerilerde bulundu:
- Anadilde eğitim hakkı genişletilmeli ve desteklenmeli
- Kamusal alanda çokdilli hizmetler yaygınlaştırılmalı
- Yerel yönetimler, anadili kurslarını desteklemeli
- Tehlike altındaki diller için koruma ve teşvik programları oluşturulmalı
Çokdillilik mesajı
DEM Parti’nin meclis grubu toplantısında, anadillerin korunmasına dair verilen mesajlar sadece Türkçe ile sınırlı kalmadı. Toplantıda farklı dillerde konuşmalara da yer verildi:
- Feride Akturan: Kirmancca
- Huriye Şahin: Hemşince
- Murad Mıhçı: Ermenice
- Beyza Zeyno Bayramoğlu: Gürcüce
- Yeter Çevik: Kurmancca
- Bilge Eken: Adigece
- Cumhur Bal: Abazaca
- George Aslan: Süryanice
Toplantıya katılan milletvekilleri, “Toplumsal barışın yolu dil barışından geçer” diyerek, dillerin yaşatılmasının bir insan hakkı mücadelesi olduğuna dikkat çekti.
DEM Parti milletvekilleri, tüm halkları anadillerine sahip çıkmaya ve bu konuda farkındalık oluşturmaya davet ederek, anadillerin korunmasının toplumsal barış ve eşitliğin de temeli olduğunu belirtti.
Haber: Elif Tokgöz
