Cohen’e göre (1996:515) diaspora kavramı dokuz özelliği içermektedir.(*)
* Orijinal anayurttan, genellikle açlık ve baskı gibi trajik bir olay sonucu iki veya daha fazla yabancı bölgeye dağılmak.
* Bazı durumlarda, anayurttan iş, ticaret veya kolonyalist nedenlerle dağılmak.
* Konumu, tarihi ve başarıları dahil olarak anayurda ilişkin kolektif bir hafıza ve mit olması.
* Varsayılan tarihi yurdun idealleştirilmesi ve bu yurdun korunması, inşası, güvenliği, refahı ve hatta yaratılmasına yönelik kolektif taahhüt.
* Kolektif tasvip bulan bir dönüş hareketinin gelişimi.
* Farklılık, ortak tarih ve ortak gelecek düşüncesine dayalı ve uzun süre korunan güçlü bir etnik grup bilinci.
* İçinde yaşanılan toplumlarla sorunlu ilişki, en azından kabul edilmeme veya grubun başına bir başka felaketin gelme ihtimali.
* Diğer ülkelerde yaşayan topluluk üyeleri ile dayanışma ve sempati.
* İçinde yaşanılan ülkede çoğulculuğa geçit veren bir ortamda varlığı sürdürme olasılığı.
Cohen, bu listeyi ‘ortak özellikler’ listesi olarak tanımlamakta ve bir diasporanın bu özelliklerin hepsine birden sahip olamayacağını belirtmektedir. Bir başka deyişle, Cohen’e göre, bu özelliklerin çoğunluğunu sağlayan topluluklar ‘diaspora’ olarak tanımlanabilir.
(…)
Bu kapsamda anayurt dışında yaşayan Çerkeslerin bir diaspora oluşturduğu rahatlıkla söylenebilir. Çünkü Çerkesler Cohen’in tanımında belirtilen özelliklerin hemen hepsine sahiptir.
(…)
Yukarıdaki satırlar ÇERKESLERİN SÜRGÜNÜ 21 mayıs1864 (Tebliğler, Belgeler, Makaleler), Kafkas Derneği Yay.15 kitabından alınmıştır. Daha fazla bilgi için bkz s.300, DİASPORA VE KİMLİK (Prof. Dr. Erol Taymaz)
(…)
Bağlarbaşı – İstanbul Kafkas Kültür Derneği’nin 09 Nisan 2006 tarihinde düzenlediği “Dünden Yarına Çerkes Göçleri” Sempozyumu’nda Av. Fahri Huvaj, “ÇERKES ULUSAL VARLIĞININ GELECEĞİ AÇISINDAN “ANAVATANA DÖNÜŞ”ÜN ANLAMI VE ÖNEMİ” başlıklı sunumunda şöyle bir yaklaşım getirmiştir.
“Burada muhaceret kavramını özellikle kullanıyoruz. Zira son yıllarda moda olarak kullanılmaya başlanan diaspora kavramının çok teknik bir kavram olduğunu, muhaceretteki Adıgeler olarak bizim henüz diaspora sıfatını hak edecek durumda olmadığımızı düşünüyoruz. Bize göre diasporanın dört temel özelliği vardır: 1. Anavatan, 2. Anavatan dışında yaşayan bir halk kesimi, 3. Etkili bir örgütlülük ve dayanışma düzeyi, 4. Anavatana samimi bir bağlılık duygusu ve uygulaması. Muhaceret Adıgelerinde net olarak ilk iki özellik bulunmakla birlikte örgütlülük ve dayanışma düzeyimiz ve daha da önemlisi Anavatanımıza ne ölçüde bağlı olduğumuzun tartışılabileceği kanısındayız.”
- Cohen, Robin (1996), “Diasporas and the Nation-State: From Victims to Challengers”, vd…
Sayı : 2010 05
