Çerkes Toponimisi I

0
1947
Aapsta; Abhazya Cumhuriyetinde bir nehir. Bzyb-Gudauta Geçidi’nin güney yamaçlarında doğar, Primorsk köyü yakınlarından Karadenize dökülür. Abhazca “Porsuk Ağacı nehri” anlamına gelir.
Abaga; Krasnodar Bölgesinde, Kafkasya Biosfer Rezervi içinde yer alan 2689 m. yükseklikteki zirve. Sığır Ahırı/Çok kelimelerinin bir araya gelmesinden oluşur.
Abadzehskaya; Krasnodar Bölgesinde bulunan Khoth sırtında bir dağ. Adigece adı Abdzehe Kushh / Abzeh Dağı. Büyük Çerkes-Rus Savaşından önce Psekups vadisinde yaşamış olan bu Çerkes (Adige) kabilesi, savaş öncesi en büyüklerinden biriydi. 200 bin’e ulaşan nüfusları vardı. Çerkes Tarihçi Han-Girey’e göre; bu kabile Abhaz ve Adigeler arasındaki köprüydü. İlk kez Rus kaynaklarında XVIII. yüzyılın ortalarından itibaren söz edilmeye başlandılar.
Abadzeş; Adige Cumhuriyetinde bulunan bir dağın adıdır. Lago-naki platosundan yer alır. Adını Çerkes(Adige)lerin en büyük kabilelerinden biri olan Abzahlardan alır.
Abazakt; Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, Habez ilçesinde köy. Eski Adı, (Abazaca adı) Yegeboko kıt, Yegeboko habl’dir. 1929 yılında köyün adı şimdiki adına çevrilmiştir. Köyün nüfusu 274 kişidir. Nüfusun çoğunluğu Abazalar ve kısmen Adigeler oluşturur. Abazinler , XIV. yüzyılda Karadenizin Kuzeybatı kıyılarında Tuapse ve Bzyb nehirleri arasında yaşamakta idi. Sonraki dört yüzyılda bugün yaşadıkları yörelere geldiler. Kafkas-Rus savaşlarının ardından 40 binden fazla Abazin (Aşıwua-Aşkharıwua), 1859 – 1866 yılları arasında Türkiye’ye göç etmek zorunda kaldı..
Abaza Kıt sülaleleri; Abıt’e, Acır, Bağ, Beşoko, Blımğot, Gostexhu, Ğuk’ekul, Dague, Dexhune, Dıce, Dışek’, Jandar, Jılekan, Yilyas, Yivan, Kuşp’e, K’em, Kalmık, Karden, Kazan, Kares, Ksal, Lhebışe, Mekuşe, Nayman, Nehuş, Psewun, Pşıwune, Thayts’ıhu, Wehute, Hajım, Hak’ıre, Hots’ıs, Hubiy, Çıko, Şıbzıho, Şencate, Şereh, Şokare, Yakube.
Abaza Hable; Karaçay – Çerkes Cumhuriyeti, Hablsky ilçesinde bulunan Abazin köyüdür.
Büyük Zelençuk nehrinin sol kıyısında yer alır. 1928 yılında Elburgan’dan gelenler tarafından kurulmuştur. Nüfusunu Aşıwualar’ın Tapant’a kolu oluşturur. Nüfusu 405 kişidir.
Abazinka; Kuban Nehrinin sol kolunu oluşturan küçük nehir. Uzunluğu 35 km’dir. Orijinal Adı Tohtamış’tır.
Abazikışlak; Karaçay-Çerkeste dağ zirvesidir. Yüksekliği 2148 m’dir. İki kelimeden oluşur; Abaza ve Kışlak – “Kış kampı” (Kelime Karaçayca’dan geçmiştir.)
Abaytıkau (Abayta); Kuzey Osetya’da köy adı. Ardon Nehrinin sol kıyısında yer alır. Kelimenin anlamı Abayte’nin Köyü’dür.
Abana; Kuzey Osetya’da bulunan Mamisondon Nehir havzasındaki dağ kaynağı. Gürcüce Banyo anlamına gelir.
Abardansu; Çegem Nehri’nin sağ koludur. Kabardey-Balkar’da bulunan bir nehrin adıdır. Kelime Balkarca Abadan – “Başkan” ve Su – “Su “,  kelimelerinden meydana gelmiştir. “Yaşlı Su”.
Abba; Krasnodar bölgesinde bir dağ. Dirr ‘e göre; Ubıhça yerel bir tanrı isminden gelir. (Uabbe – “Allah”)
Abgetski (Abıtsha); Abhazya ve Karaçay-Çerkes arasında 3053 m. yükseklikte bulunan dağ geçidi.

Sayı: 2011 04